Πραγματοποιήθηκε απόψε η αναμενόμενη ομιλία του πρώην πρωθυπουργού, Κώστα Καραμανλή, στην παρουσίαση του βιβλίου του δημοσιογράφου, Γιώργου Χαρβαλιά, με τίτλο «Γιαβόλ! Αίμα, λήθη και υποτέλεια. Η άγνωστη Ελληνογερμανική ιστορία».

Πιθανότατα αναφερόμενος στην διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά σημείωσε: «Θέλω να επαναλάβω ότι η άλλη γνώμη, η διαφορετική ανάγνωση ακόμα και η έντονη κριτική δεν πρέπει να δαιμονοποιούνται. Και πάντως δεν αντιμετωπίζονται με πειθαρχικά μέτρα, καθιστώντας μάλιστα δυσχερέστερη την απαραίτητη εθνική ομοψυχία για την στήριξη της εθνικής γραμμής».

Για την οικονομική και κοινωνική κατάσταση στην Ευρώπη είπε: «Οι πολλοί βλέπουν το κοινωνικό κράτος να συρρικνώνεται, τις ευκαιρίες για τους νέους ειδικά να ελαχιστοποιούνται, το βιοτικό τους επίπεδο να υποβαθμίζεται. Αποτέλεσμα είναι να υπονομεύεται η κοινωνική συνοχή αλλά και η πολιτική ομαλότητα και σταθερότητα. Όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι πολίτες αμφισβητούν το ισχύον πολιτικό και οικονομικό σύστημα. Αν σε αυτά προστεθεί και ο άκρατος δικαιωματισμός που θίγει πατροπαράδοτες αξίες, τις ίδιες τις ρίζες της ευρωπαϊκής ταυτότητας, το μείγμα τείνει να καταστεί εκρηκτικό. Η ενόχληση, η δυσαρέσκεια γίνονται αγανάκτηση και θυμός. Και ρίχνουν λάδι στην φωτιά όσοι από καθ’ έδρας κουνούν περιφρονητικά το δάχτυλο στους πολίτες. Η αποστροφή προς τις αλαζονικές ελίτ κινδυνεύει να μετασχηματιστεί σε απονομιμοποίηση του δημοκρατικού πολιτεύματος στα μάτια των πολιτών, με τους μεγάλους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται. Δεν πρόκειται για σενάρια του απώτερου μέλλοντος. Η κρίση είναι ήδη εδώ. Το πιστοποιούν τα εκλογικά αποτελέσματα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, το επιβεβαίωσε με τρόπο εκκωφαντικό η πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ».

Για την προεδρία της Δημοκρατίας σημείωσε: «Μια τελευταία λέξη για τα περί Προεδρίας της Δημοκρατίας. Με τιμά η σκέψη ειδικά μάλιστα όταν προέρχεται από έναν πρώην Πρωθυπουργό. Θέλω όμως να ξεκαθαρίσω ότι το θέμα ούτε με αφορά ούτε με ενδιαφέρει».

Για το μεταναστευτικό είπε: «Μεγάλους κλυδωνισμούς στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα προκαλεί και το πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης. Ένα πρόβλημα με μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνική συνοχή, την πολιτική σταθερότητα, την ίδια την ταυτότητα της Ευρώπης. Η φυσιογνωμία των ευρωπαϊκών πόλεων έχει πλέον μεταβληθεί δραματικά. Το ζήτημα της αδυναμίας ενσωμάτωσης τόσο μεγάλων και ετερόκλητων πληθυσμών, και εν πολλοίς ξένων προς την ευρωπαϊκή κουλτούρα, εμφανίζει πλέον ολοένα και περισσότερο τις διαστάσεις του. Η ανασφάλεια και η ανησυχία των Ευρωπαίων πολιτών αντικατοπτρίζεται στις πολιτικές τους αναζητήσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση άργησε πολύ να δώσει την απαιτούμενη έμφαση στην προστασία των κοινών ευρωπαϊκών συνόρων που ακόμα και σήμερα παραμένει σε μεγάλο βαθμό προσχηματική. Δεν δόθηκαν τα σωστά μηνύματα ως προς την αυστηρότητα των κανόνων εισόδου σε ευρωπαϊκό έδαφος. Χώρες, όπως η Γερμανία, αρχικά σχεδόν απηύθυναν προσκλητήριο. Δεν οριοθετήθηκαν αυστηρά οι νόμιμες οδοί οικονομικής μετανάστευσης ως οι μόνες για την κάλυψη των αναγκών των ευρωπαϊκών κρατών. Αφέθηκε έτσι στην ευχέρεια των διακινητών να αποφασίζουν για το ποιος θα εισέλθει στην Ευρώπη. Ενώ, ως προς την απόδοση ασύλου, τα κράτη μέλη έχουν διαφορετικούς κανόνες που, σε πολλές περιπτώσεις, είναι πολύ ελαστικοί. Και το μεγάλο αγκάθι παραμένει η πολιτική επιστροφών, η οποία είναι το λιγότερο αναποτελεσματική. Δυστυχώς, και στο μείζον αυτό πρόβλημα, τα κράτη μέλη λειτουργούν μονομερώς και αδυνατούν να δουν τη συνολική εικόνα στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρόσφατο παράδειγμα οι ενέργειες της Γερμανίας, με γνώμονα αποκλειστικά τη διαχείριση του προβλήματος εντός των συνόρων της».

Για την γεωπολιτική δήλωσε: «Το παγκόσμιο γεωπολιτικό περιβάλλον έχει μεταβληθεί ραγδαία. Οι βεβαιότητες και τα δεδομένα του παρελθόντος έχουν ανατραπεί και τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι η ρευστότητα, η αβεβαιότητα, η αστάθεια και ο πολυκερματισμός. Οι ανταγωνισμοί έχουν αυξηθεί, το ίδιο και οι συγκρούσεις. Μεγαλύτεροι αλλά και μεσαίοι παράγοντες του διεθνούς συστήματος διεκδικούν διευρυμένο, ενίοτε και πρωταγωνιστικό ρόλο σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο. Μέχρι χθες φάνταζε αδιανόητο, όμως σήμερα έχουμε στην περιφέρεια της Ευρώπης δύο πολέμους, στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, και αρκετές διενέξεις σε επίπεδο κρίσης από τον Καύκασο μέχρι τα Δυτικά Βαλκάνια.

Την ίδια ώρα η Ευρώπη μοιάζει ανήμπορη να παρακολουθήσει τις εξελίξεις, πόσο μάλλον να τις επηρεάσει αποφασιστικά. Με την διαδικασία ολοκλήρωσής της επιεικώς μετέωρη, χωρίς κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική, με εμφανές έλλειμμα ηγεσίας και αδύναμες κυβερνήσεις, ειδικά στις μεγάλες χώρες της, η Ευρώπη δεν έχει αυτόνομη και αξιόπιστη παρουσία στην ευρύτερη περιοχή της. Περιορίζεται σε ρόλο κομπάρσου ακόμα και σε διενέξεις που την αφορούν άμεσα. Το άγραφο αλλά για δεκαετίες ισχύσαν δόγμα, “προμηθεύομαι φθηνή ενέργεια από την Ρωσία, ενισχύω διαρκώς τις εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα και εκχωρώ εν πολλοίς την άμυνα και την ασφάλεια στις ΗΠΑ”, έχει καταφανώς ξεπεραστεί από τα γεγονότα.

Το τι πρέπει να γίνει είναι σαφές. Το αν θα γίνει όμως είναι άλλο θέμα. Έχει λεχθεί ότι η Ευρώπη προχωρά προς τα εμπρός μόνο μέσα από κρίσεις και ότι η ανάγκη θα αφυπνίσει τις ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως βέβαια εκείνες που εκ των πραγμάτων έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Βλέποντας πάντως το σημερινό τοπίο, τον εσωτερικό διχασμό, την δυσαρεστημένη κοινή γνώμη, τις ανεπαρκείς πολιτικές ηγεσίες ιδιαίτερη αισιοδοξία δεν επιτρέπεται.

Ένα απλό παράδειγμα: η σταδιακή αμυντική χειραφέτηση της ΕΕ απαιτεί πόρους. Οι απαραίτητες δημόσιες επενδύσεις για την ανάπτυξη της ΕΕ και τον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ και την Κίνα, επίσης. Η πρόσφατη έκθεση Ντράγκι θεωρεί αναγκαίες τις πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις ύψους 1 τρισ. ευρώ για να μη μείνει η Ευρώπη ουραγός στην ανταγωνιστικότητα. Με το μοντέλο όμως της “δημοσιονομικής ορθοδοξίας”, στο οποίο κατά κύριο λόγο εμμένει η Γερμανία, όλα αυτά είναι ανέφικτα».

Για την σύγκρουση στην Ουκρανία τόνισε: «Η παράταση όμως της σύγκρουσης μόνο κινδύνους ενέχει. Η πιθανότητα διάχυσής της σε γειτονικές περιοχές, κυρίως μάλιστα της κλιμάκωσής της σε όλο και πιο απειλητικά επίπεδα είναι ορατή. Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και οι υλικές καταστροφές ανυπολόγιστες. Η εικόνα επί του πεδίου δυσμενής με την προοπτική περαιτέρω επιδείνωσής της εμφανή. Είναι επιβεβλημένη μια σοβαρή προσπάθεια κατάπαυσης του πυρός. Οι διαπραγματεύσεις για την οριστική διευθέτηση του ζητήματος προφανώς θα είναι δύσκολες, περίπλοκες και χρονοβόρες. Ασφαλέστερη βάση εκκίνησής τους είναι οι συμφωνίες του Μίνσκ, για το ναυάγιο των οποίων οι υπεύθυνοι είναι περισσότεροι του ενός.

Παρ’ όλα αυτά βλέπουμε και εδώ κάποιους να επιμένουν στην περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι τα πράγματα αργότερα πιθανότατα να είναι πολύ χειρότερα και για την Ουκρανία, και για την ειρήνη αλλά και για τη Δύση που κινδυνεύει πλέον να χρεωθεί μια πολιτική ήττα μεγάλων διαστάσεων.

Στο σημείο αυτό πρέπει να υπογραμμιστεί και ένα αλγεινό φαινόμενο που παρατηρήθηκε στα χρόνια αυτού του πολέμου. Οι όποιες επιφυλάξεις, η άλλη άποψη για τους χειρισμούς της Δύσης, αντιμετωπίστηκαν από διάφορες δυτικές ελίτ με μια ενορχηστρωμένη επίθεση ισοπεδωτικής απαξίωσης και συκοφάντησης, στα όρια της νοσηρότητας. Για όσους επί δεκαετίες αγωνιστήκαμε για την πολιτική, ποιοτική και ηθική υπεροχή των ιδεών της Δύσης, το φαινόμενο αυτό μόνο οδύνη και απαισιοδοξία για το μέλλον γεννά».

Για την Μέση Ανατολή, είπε ότι «αναντίρρητα το Ισραήλ έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να υπερασπίζεται την ασφάλεια, την ακεραιότητά του και τους πολίτες του» και συνέχισε: «Όμως η υπέρμετρη χρήση βίας πέραν του ότι οδηγεί στην απώλεια του ηθικού πλεονεκτήματος, δεν βγάζει πουθενά. Είναι αναγκαίο να πεισθεί ότι, αν δεν συναινέσει με ειλικρίνεια στην ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, το αδιέξοδο θα παραμένει. Η στρατιωτική υπεροχή δεν αρκεί για να εξασφαλίσει την σταθερότητα, την ασφάλεια, την ειρηνική συνύπαρξη. Όποιος ιστορικά πίστεψε ότι μπορεί στο διηνεκές να εξαλείψει βιαίως όλους τους αντιπάλους του, ακόμα και τους δυνητικούς, διαψεύστηκε οικτρά. Ορθώς καταδικάζονται οι τρομοκρατικές οργανώσεις και οι πρακτικές τους, η βία όμως από μόνη της δεν εξαλείφει τα βαθύτερα αίτια που τις εκτρέφουν».

Για τον ρόλο που πρέπει να παίξει η Ελλάδα, ο Κώστας Καραμανλής, σημείωσε: «Είναι σε αυτόν τον πολύ δύσκολο και απρόβλεπτο κόσμο που η χώρα μας πρέπει να δώσει τις μάχες της και να διεκδικήσει τα δίκαιά της. Να συμβάλλει στην αφύπνιση της Ευρώπης, για να αναλάβει επιτέλους τις ευθύνες της. Να πρωταγωνιστήσει στην σταθεροποίηση και την προοπτική ομαλότητας στα Βαλκάνια. Με αυστηρά μηνύματα προς απροκάλυπτους ή και υποκρυπτόμενους μεγαλοϊδεατισμούς. Να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την επιθετικότητα και τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας. Με ξεκάθαρες θέσεις για την μία και μόνη διαφορά που έχουμε με την Τουρκία, την οριοθέτηση δηλαδή της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας. Τα θέματα που εκ του πονηρού και αυθαίρετα επιχειρεί η Τουρκία να βάλει στην ημερησία διάταξη είναι ανυπόστατα. Είτε πρόκειται για εθνική κυριαρχία είτε για κυριαρχικά δικαιώματα στερεά θεμελιωμένα στο Διεθνές Δίκαιο ή για την αποστρατιωτικοποίηση των νήσων. Αυτά ας τα ξεχάσουν και η Τουρκία αλλά και όσοι διεθνείς παράγοντες τα ενθαρρύνουν ή τα ανέχονται. Να συνεχίσει η Ελλάδα να στηρίζει την πολύπαθη Κύπρο, επί μισό αιώνα θύμα παράνομης εισβολής και κατοχής, στον αγώνα για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, στον αγώνα για την επιβίωση του Κυπριακού ελληνισμού.

Η ιδιαίτερα απαιτητική αυτή ατζέντα επιβάλλει ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, αξιόπιστη αποτρεπτική ικανότητα, ενεργό πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, καθαρά μηνύματα προς όλους, πάνω από όλα εθνική ενότητα και συνεννόηση».

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ/photo eurokinissi