Αρχαία τούβλα από τη Μεσοποταμία βοήθησαν στην επιβεβαίωση μιας μυστηριώδους ανωμαλίας στο μαγνητικό πεδίο της Γης που συνέβη πριν από 3.000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.

Οι πλινθοποιοί έψηναν τα τούβλα, στα οποία ήταν αποτυπωμένα τα ονόματα των βασιλιάδων της Μεσοποταμίας, μεταξύ της τρίτης και της πρώτης χιλιετίας π.Χ. Κόκκοι οξειδίου του σιδήρου μέσα στον πηλό κατέγραψαν αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο της Γης όταν τα τούβλα θερμάνθηκαν, επιτρέποντας στους επιστήμονες να ανακατασκευάσουν τις αλλαγές στο μαγνητικό πεδίο, όπως νέφερε η ομάδα σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS τη Δευτέρα (18 Δεκεμβρίου).

Το εύρημα μπορεί επίσης να βοηθήσει τους επιστήμονες να χρονολογήσουν τεχνουργήματα στο μέλλον, είπε η ομάδα.

«Συχνά βασιζόμαστε σε μεθόδους χρονολόγησης όπως οι ημερομηνίες με ραδιενεργό άνθρακα για να αποκτήσουμε μια αίσθηση χρονολογίας στην αρχαία Μεσοποταμία», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Mark Altaweel, καθηγητής αρχαιολογίας Εγγύς Ανατολής και επιστήμης αρχαιολογικών δεδομένων στο University College του Λονδίνου. “Ωστόσο, μερικά από τα πιο κοινά πολιτιστικά κατάλοιπα, όπως τούβλα και κεραμικά, δεν μπορούν συνήθως να χρονολογηθούν εύκολα επειδή δεν περιέχουν οργανικό υλικό. Αυτή η εργασία βοηθά τώρα στη δημιουργία μιας σημαντικής βάσης χρονολόγησης.”

Για να διερευνήσουν το μαγνητικό πεδίο της Γης – το οποίο μεγαλώνει, εξασθενεί και ακόμη και ανατρέπεται με την πάροδο του χρόνου – οι ερευνητές εξέτασαν κόκκους του ορυκτού οξειδίου του σιδήρου σε 32 πήλινα τούβλα από την αρχαία Μεσοποταμία, που βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στο σημερινό Ιράκ. Αυτά τα ορυκτά είναι ευαίσθητα στο μαγνητικό πεδίο και όταν θερμαίνονται – για παράδειγμα όταν ψήνονται κατά την κατασκευή τούβλων – διατηρούν μια ξεχωριστή υπογραφή από το μαγνητικό πεδίο της Γης, ανέφεραν οι ερευνητές στη δήλωση.;

Κάθε τούβλο ήταν χαραγμένο με το όνομα ενός από τους 12 βασιλιάδες της Μεσοποταμίας κατά τη διάρκεια της βασιλείας κάθε ηγεμόνα, για την οποία οι αρχαιολόγοι είχαν ήδη ημερομηνίες βάσει προηγούμενων ευρημάτων. Η ομάδα μέτρησε τη μαγνητική ισχύ των κόκκων οξειδίου του σιδήρου σε κάθε τούβλο αποκόπτοντας μικροσκοπικά θραύσματα από τις σπασμένες όψεις των τούβλων και χρησιμοποιώντας ένα μαγνητόμετρο για να μετρήσει την ένταση του μαγνητικού πεδίου των ορυκτών μέσα. Συνδυάζοντας τις ημερομηνίες της βασιλείας των βασιλιάδων με τη μετρούμενη ένταση πεδίου, οι ερευνητές δημιούργησαν ένα χρονοδιάγραμμα που δείχνει τα σκαμπανεβάσματα του μαγνητικού πεδίου της Γης με την πάροδο του χρόνου στη Μεσοποταμία.

Η έρευνά τους υποστήριξε στοιχεία για τη «γεωμαγνητική ανωμαλία της εποχής του σιδήρου στη Λεβαντίνη», μια εποχή κατά την οποία το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη ήταν εκπληκτικά ισχυρό γύρω από το σημερινό Ιράκ μεταξύ 1050 και 550 π.Χ. Δεν είναι σαφές γιατί υπήρξε αυτή η ανωμαλία αυτή την περίοδο, αλλά στοιχεία για αυτήν εντοπίστηκαν μέχρι την Κίνα, τη Βουλγαρία και τις Αζόρες στον Βόρειο Ατλαντικό. Μέχρι τώρα, τα στοιχεία στη Μέση Ανατολή για την ανωμαλία ήταν σπάνια, είπαν οι ερευνητές.

Σε πέντε από τα δείγματα, που χρονολογούνται στη βασιλεία του Ναβουχοδονόσορα Β‘ (περίπου 604 έως 562 π.Χ.), οι κόκκοι έδειξαν ότι το μαγνητικό πεδίο της Γης μετατοπίστηκε δραματικά κατά τη διάρκεια της περιόδου.

“Το γεωμαγνητικό πεδίο είναι ένα από τα πιο αινιγματικά φαινόμενα στις επιστήμες της γης”, δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Lisa Tauxe, καθηγήτρια γεωφυσικής στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας Scripps στην Καλιφόρνια. «Τα καλά χρονολογημένα αρχαιολογικά κατάλοιπα των πλούσιων πολιτισμών της Μεσοποταμίας, ειδικά τούβλα με ονόματα συγκεκριμένων βασιλιάδων, παρέχουν μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία να μελετηθούν οι αλλαγές στην ισχύ του πεδίου σε υψηλή χρονική ανάλυση, παρακολουθώντας αλλαγές που συνέβησαν σε αρκετές δεκαετίες ή και λιγότερο».

(με πληροφορίες από livescience. com / photo: pixabay)