Οι ντομάτες, ένα από τα πιο ευρέως καταναλωμένα λαχανικά στον κόσμο ( ή ίσως φρούτα; ), είναι γεμάτα με αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και άλλες ενώσεις. Δύο από αυτές εντόπισαν επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Cornell στις ΗΠΑ, για τις ισχυρές ιδιότητες τους, που καταστρέφουν τα βακτήρια σε μια σειρά από πειράματα κυττάρων.
Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον μικροβιολόγο του Cornell, Jeongmin Song, ενδιαφέρθηκε για τη Salmonella, ένα γένος εντερικών βακτηρίων που εισβάλλουν στο έντερο, προκαλώντας συχνά τροφική δηλητηρίαση .
Συγκεκριμένα, η ομάδα εστίασε σε έναν τυφοειδή ορότυπο Salmonella , Salmonella enterica Typhi, ο οποίος ζει μόνο στους ανθρώπους και προκαλεί τυφοειδή πυρετό όταν γλιστράει στην κυκλοφορία του αίματος από το έντερο και εξαπλώνεται στο σώμα.
Όπως και άλλα τροφιμογενή παθογόνα, ο σωστός χειρισμός και αποθήκευση των τροφίμων μαζί με την πρόσβαση σε αντιβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αποφύγουν την τροφική δηλητηρίαση από τη σαλμονέλα .
Ωστόσο, ο τυφοειδής πυρετός παραμένει ένα μεγάλο πρόβλημα δημόσιας υγείας σε πολλά μέρη του κόσμου όπου οι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό, εγκαταστάσεις υγιεινής ή εμβόλια κατά του τύφου. Μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω μολυσμένων τροφίμων και νερού και τα παιδιά διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο.
Το 2016, το πρώτο ξέσπασμα εκτεταμένα ανθεκτικού στα φάρμακα τύφου στον κόσμο σάρωσε το Πακιστάν και οκτώ χρόνια αργότερα, οι ειδικοί στις μολυσματικές ασθένειες εξακολουθούν να φοβούνται ότι θα μπορούσε να προκαλέσει περιφερειακές ή παγκόσμιες εστίες αν δεν ελεγχθεί.
Ο υποσιτισμός είναι επίσης συχνός στο Πακιστάν και σε άλλες χώρες σε όλη την Ασία, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική. Μια μελέτη του 2023 σε 64 χώρες διαπίστωσε ότι σχεδόν τα μισά παιδιά κάτω των 2 ετών δεν κατανάλωναν φρούτα ή λαχανικά.
«Ο κύριος στόχος μας σε αυτή τη μελέτη ήταν να ανακαλύψουμε εάν η ντομάτα και ο χυμός ντομάτας μπορούν να σκοτώσουν εντερικά παθογόνα, συμπεριλαμβανομένης της Salmonella Typhi, και αν ναι, ποιες ιδιότητες έχουν που τα κάνουν να λειτουργούν έτσι», εξηγεί ο Song.
Εργαστηριακές καλλιέργειες Salmonella Typhi που εκτέθηκαν σε φρεσκοπολτοποιημένο χυμό ντομάτας σκοτώθηκαν μέσα σε 24 ώρες και όχι λόγω της οξύτητας του χυμού.
Οι ερευνητές σάρωσαν το γονιδίωμα της τομάτας ( Solanum lycopersicum ) αναζητώντας γονίδια που κωδικοποιούν μικρές πρωτεΐνες που ονομάζονται πεπτίδια που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως αντιμικροβιακά μέσα.
Από τέσσερις αρχικούς υποψήφιους, η ομάδα αναγνώρισε δύο αντιμικροβιακά πεπτίδια που ανέστειλαν την ανάπτυξη της Salmonella Typhi και εξόντωσαν ακόμη και ένα στέλεχος ανθεκτικό στη σιπροφλοξασίνη, το κύριο αντιβιοτικό που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του τυφοειδούς πυρετού.
Τέλος, οι ερευνητές μοντελοποίησαν το σχήμα των δύο βασικών υποψήφιων πεπτιδίων τους και προσομοίωσαν τις αλληλεπιδράσεις τους με τις βακτηριακές κυτταρικές μεμβράνες. Όπως προέβλεπε η μοντελοποίηση, τα δύο πεπτίδια έσπασαν τις κυτταρικές μεμβράνες της Salmonella Typhi σε μόλις 45 λεπτά.
Σε περαιτέρω πειράματα, οι ενώσεις σκότωσαν επίσης τη Salmonella Typhimurium, ένα στέλεχος της μη τυφοειδής σαλμονέλας που προκαλεί μη θανατηφόρα τροφική δηλητηρίαση.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτά είναι απλώς πειράματα κυττάρων, τα ευρήματα της μελέτης δεν αποτελούν λόγο για να πίνετε χυμό ντομάτας σε μεγάλες ποσότητες. Κανένας τύπος φαγητού δεν θα κάνει “μαγικά” μόνος του.
Αντίθετα, η μελέτη υπογραμμίζει τα μηνύματα δημόσιας υγείας που ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να τρώνε ντομάτες ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής που περιλαμβάνει πολλά άλλα φρούτα και λαχανικά – με την προϋπόθεση ότι είναι προετοιμασμένα με καλές μεθόδους υγιεινής των τροφίμων.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Microbiology Spectrum.
(photo: pixabay)
