Η κατανάλωση ενός συγκεκριμένου είδους δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά –κυρίως κορεσμένων λιπαρών από ζωικά προϊόντα– διέκοψε το μικροβίωμα του εντέρου των εργαστηριακών αρουραίων και άλλαξε τη συμπεριφορά τους, διαπίστωσε η μελέτη.

Οι αρουραίοι σε αυτή τη δίαιτα έδειξαν επίσης υψηλότερη έκφραση γονιδίων που εμπλέκονται στη δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών, επηρεάζοντας συγκεκριμένα τη χημική σεροτονίνη του εγκεφάλου με τρόπους που είναι γνωστό ότι ενισχύει το άγχος.

Μαζί με γνωστούς κινδύνους όπως η παχυσαρκία ή οι καρδιακές παθήσεις, αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι όποιος τρώει σημαντικές ποσότητες κορεσμένων λιπαρών θα πρέπει επίσης να εξετάσει τις πιθανές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, λέει ο κύριος συγγραφέας Christopher Lowry, καθηγητής ολοκληρωμένης φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Boulder.

«Όλοι γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται για υγιεινές τροφές, αλλά τείνουμε να τις σκεφτόμαστε αυστηρά με όρους μικρής αύξησης βάρους», λέει ο Lowry . «Αν καταλαβαίνετε ότι επηρεάζουν επίσης τον εγκέφαλό σας με τρόπο που μπορεί να προάγει το άγχος, αυτό κάνει το διακύβευμα ακόμα μεγαλύτερο».

Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν στιγμές έντονης ανησυχίας, κάποιοι παλεύουν με πιο έντονες, αδυσώπητες περιόδους άγχους που κινδυνεύουν να επηρεάσουν την καθημερινότητά τους. Υπολογίζεται ότι 300 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με μια αγχώδη διαταραχή , σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας , καθιστώντας τις αγχώδεις διαταραχές την πιο διαδεδομένη από όλες τις ψυχικές διαταραχές.

Το άγχος είναι ένα σύνθετο, μεταβλητό συναίσθημα που διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες και οι τυχόν διατροφικές επιρροές παραμένουν ελάχιστα κατανοητές. Ωστόσο, προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει επίσης παρόμοια σχέση μεταξύ της δίαιτας με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και του άγχους σε αρουραίους, ενώ υπάρχουν ενδείξεις παρόμοιας συσχέτισης στους ανθρώπους.

Στη νέα μελέτη, ο Lowry και οι συνεργάτες του προσπάθησαν να ρίξουν περισσότερο φως σε αυτή τη σχέση μεταξύ κορεσμένων λιπαρών και άγχους. Χρησιμοποίησαν έφηβους αρσενικούς αρουραίους, χωρίζοντάς τους σε δύο ομάδες και δίνοντάς τους διαφορετικές δίαιτες για εννέα εβδομάδες.

Μια ομάδα έλαβε μια τυπική δίαιτα για αρουραίους με περίπου 11 τοις εκατό λίπος. Η άλλη ομάδα έλαβε μια δίαιτα με περίπου 45 τοις εκατό λιπαρά, που περιείχε κυρίως κορεσμένα λίπη από ζωικά προϊόντα.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δείγματα κοπράνων για να παρακολουθήσουν τα μικροβιώματα των αρουραίων καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης. Μετά από εννέα εβδομάδες, χορήγησαν επίσης τεστ συμπεριφοράς.

Οι αρουραίοι που ακολουθούσαν δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά όχι μόνο κέρδισαν βάρος, αναφέρουν οι ερευνητές, αλλά είχαν επίσης σημαντικά μικρότερη ποικιλία βακτηρίων του εντέρου από τους αρουραίους στην ομάδα ελέγχου.

Εκτός από τη χαμηλότερη μικροβιακή ποικιλομορφία, οι αρουραίοι που ακολουθούσαν δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά είχαν περισσότερα βακτήρια από τη φύλο Firmicutes και λιγότερα από Bacteroidetes , μια αναλογία που στους ανθρώπους σχετίζεται με την παχυσαρκία και μια βιομηχανοποιημένη διατροφή – δηλαδή πολλά επεξεργασμένα δημητριακά, επεξεργασμένα κρέατα, και τηγανητά φαγητά.

Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης αυξημένη έκφραση τριών γονιδίων μεταξύ της ομάδας διατροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Αυτά τα γονίδια – tph2 , htr1a και slc6a4 – εμπλέκονται στην παραγωγή και τη σηματοδότηση της σεροτονίνης , ενός νευροδιαβιβαστή που εξυπηρετεί μια σειρά από σημαντικές λειτουργίες.

Αν και θεωρείται ευρέως ως ενισχυτικό της διάθεσης, η σεροτονίνη παίζει βασικό ρόλο σε σωματικές διαδικασίες όπως η επούλωση πληγών και η πέψη.

Ο ρόλος της σεροτονίνης στην κατάθλιψη παραμένει ασαφής , αλλά ασκεί ισχυρή επιρροή στη διάθεση – και όχι πάντα προς το καλύτερο. Ορισμένοι τύποι νευρώνων που παράγουν σεροτονίνη, εξηγούν οι ερευνητές, μπορούν να προκαλέσουν συμπεριφορές που μοιάζουν με άγχος στα ζώα όταν ενεργοποιηθούν.

Στη νέα μελέτη, η αυξημένη έκφραση αυτών των τριών γονιδίων μεταξύ των αρουραίων με λιπαρή διατροφή ήταν ιδιαίτερα έντονη στον πυρήνα της ραχιαία ράφα cDRD, μια περιοχή του εγκεφαλικού στελέχους που σχετίζεται με το στρες και το άγχος όπου παράγεται το μεγαλύτερο μέρος της σεροτονίνης του εγκεφάλου.

Σε προηγούμενη έρευνα σε ανθρώπους, η υψηλότερη έκφραση του tph2 στο cDRD έχει συνδεθεί με διαταραχές της διάθεσης, σημειώνουν οι ερευνητές.

«Το να πιστεύει κανείς ότι μόνο μια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά θα μπορούσε να αλλάξει την έκφραση αυτών των γονιδίων στον εγκέφαλο είναι εξαιρετικό», λέει ο Lowry . «Η ομάδα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά είχε ουσιαστικά τη μοριακή υπογραφή μιας κατάστασης υψηλού άγχους στον εγκέφαλό της».

Υπάρχουν πολλοί τύποι λίπους, επισημαίνουν οι συγγραφείς της μελέτης, και θα ήταν ανόητο να τα συγκεντρώσουμε όλα μαζί. Ορισμένα λίπη όπως το ιχθυέλαιο και το ελαιόλαδο , για παράδειγμα, προσφέρουν αντιφλεγμονώδη και τονωτική δράση του εγκεφάλου.

Αλλά τα κορεσμένα λίπη από ζώα είναι μια διαφορετική ιστορία. Εκτός από άλλους πιθανούς κινδύνους για την υγεία, η έρευνα του Lowry προτείνει ότι μια διατροφή πλούσια σε αυτά τα λίπη μπορεί να προάγει τόσο βραχυπρόθεσμο όσο και μακροπρόθεσμο άγχος, ειδικά σε μικρότερες ηλικίες.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Biological Research .

photo: freepik