Εδώ και αιώνες, το φυτό χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς, καθώς προσφέρει εκπληκτικά οφέλη στην υγεία, ενώ είναι από τα αγαπημένα υλικά στην κουζίνα της κάθε νοικοκυράς.
Η δάφνη ενδημεί στις μεσογειακές χώρες και στην Ασία. Στην Ελλάδα τη συναντάμε και αυτοφυή. Επίσης, στον ελληνικό χώρο καλλιεργείται και η δάφνη του Απόλλωνα, γνωστή με τα λαϊκά ονόματα βάγια, δάφνη, δαφνολιά και φυλλάδα.
Τα φύλλα της δάφνης είναι λογχοειδή, βαθυπράσινα με μικρό μίσχο και με ελαφρά κυματοειδή μορφή. Η οσμή τους είναι αρωματική και η γεύση τους είναι λίγο πικρή. Τα άνθη βγαίνουν τον Μάρτιο με Απρίλιο.
Ευδοκιμεί στις υγρές τοποθεσίες και απαιτεί χώμα πλούσιο, άφθονο ήλιο και προστασία από τον άνεμο. Θα τη συναντήσουμε στα δάση ή στα βράχια κοντά στην ακτή. Καλλιεργείται με σπόρους αλλά και ως καλλωπιστικό σε κήπους και για χρήση στη μαγειρική.
Ο κορμός της έχει σκούρο φλοιό. Τα άνθη της έχουν ανοιχτοκίτρινο χρώμα και ανθίζουν από το Φεβρουάριο μέχρι τον Απρίλιο σε μικρές συστάδες, στις μασχάλες των φύλλων.
Τα φύλλα της συλλέγονται όλο το χρόνο. Για να έχουμε πάντα φρέσκια δάφνη, είναι καλύτερο να αγοράζουμε μικρά φυτά, τα οποία θα μεταφυτεύσουμε την άνοιξη.
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται οι καρποί και τα φύλλα (χωρίς τους μίσχους)
Υπάρχουν αρκετές ποικιλίες που ξεχωρίζουν, ανάλογα με το σχήμα και το μέγεθος των φύλλων, με κυριότερη τη Latifolia που έχει μεγάλα φύλλα και σχήμα ωοειδές και την Augustifolia με στενά φύλλα.
Η καλλιέργεια της δάφνης δεν παρουσιάζει προβλήματα και μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλα σχεδόν τα εδάφη, από τα όξινα έως τα αλκαλικά, και από τα αμμώδη έως και τα αργιλώδη, ενώ είναι ανθεκτική στην ξηρασία και την παγωνιά.
Το συχνό πότισμα και περιοδικές λιπάνσεις, στο διάστημα Μαΐου – Σεπτεμβρίου, ευνοούν τη γρήγορη ανάπτυξη του φυτού και τη δημιουργία πλούσιου, ζωηρού, βαθυπράσινου φυλλώματος. Ωστόσο, προσβάλλεται συχνά από (μικρά έντομα και πρέπει να ψεκάζεται με κατάλληλα εντομοκτόνα.
Τα λαμπερά και εντυπωσιακά φύλλα της δάφνης χάνουν το χρώμα τους αλλά και μέρος του ωραίου αρώματος τους, όταν αποξηρανθούν. Η αποξήρανση του φυτού θα πρέπει να γίνεται σε σκιά, μακριά από τον ήλιο.
Τα οφέλη της δάφνης στον οργανισμό μας
Θωρακίζει την υγεία της καρδιάς
Η δάφνη θωρακίζει το καρδιαγγειακό μας σύστημα, χάρη στο κάλιο, τα αντιοξειδωτικά και το σίδηρο που περιέχει. Το κάλιο βοηθά στον καρδιακό ρυθμό καθώς μειώνει την αρτηριακή πίεση. Παράλληλα, τα αντιοξειδωτικά μειώνουν τη φλεγμονή και καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες. Επίσης, ο σίδηρος προστατεύει από τις καρδιακές παθήσεις και το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Μειώνει το σάκχαρο του αίματος
Η δάφνη φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, δεδομένου ότι μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης και της χοληστερόλης στους ανθρώπους με διαβήτη. Αυτή η ιδιότητα οφείλεται στις πολυφαινόλες, οι οποίες είναι πανίσχυρα αντιοξειδωτικά.
Προστατεύει το ανοσοποιητικό σύστημα
Η δάφνη περιέχει βιταμίνη C και Α, οι οποίες ενισχύουν σε μεγάλο βαθμό το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Τα φύλλα δάφνης έχουν αντιβακτηριδιακές ιδιότητες και γι’ αυτό συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων.
Βοηθά στις στοματικές διαταραχές
Η δάφνη πριν το φαγητό βοηθά το πεπτικό σύστημα, αποτρέποντας το φούσκωμα. Συγκεκριμένα, τα φύλλα της δάφνης περιέχουν συγκεκριμένες οργανικές ενώσεις που περιλαμβάνουν ένζυμα που μειώνουν τις στομαχικές διαταραχές, προστατεύουν από τις πέτρες στους νεφρούς και μειώνουν τα συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, όπως το φούσκωμα και τα αέρια.
Αντιμικροβιακή δράση
Η δάφνη, τα φύλλα της και το αιθέρια έλαιά της έχουν αντιφλεγμονώδεις, αντιμικροβιακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Η δάφνη περιέχει πάνω από 80 ενώσεις, που περιλαμβάνουν τις πολυφαινόλες, την ευκαλυπτόλη, την κινεόλη, την σαβεβίνη και την λιναλοόλη. Το αιθέριο έλαιο της δάφνης προστατεύει από επικίνδυνα βακτήρια όπως αυτό της σαλμονέλας και το E. coli.
Διαχείριση του άγχους
Η δάφνη περιέχει λιναλοόλη που βοηθά στη μείωση των ορμονών του στρες, βοηθώντας, έτσι, να διαχειριστούμε το άγχος.
Καταπολεμά την αϋπνία
Το αφέψημα της δάφνης, που μπορούμε να φτιάξουμε βράζοντας σε ένα φλιτζάνι νερό 2-3 φυλλαράκια για δέκα λεπτά, χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της αϋπνίας. Μπορούμε να πιούμε ως τρία φλυτζάνια τσαγιού τη μέρα.
Βοηθά στην καλύτερη συγκέντρωση
Το αιθέριο έλαιο της δάφνης βοηθά στη συγκέντρωση και την καλύτερη απόδοση των μαθητών. Χρειάζεται, όμως προσοχή γιατί αν το εισπνεύσουμε αρκετές ώρες μετά δεν θα κοιμηθούμε εύκολα λόγω της υπερδιέγερσης που προκαλεί.
Προλαμβάνει την τριχόπτωση
Το δαφνέλαιο θεωρείται επίσης ως ένα αποτελεσματικό τονωτικό για τα μαλλιά, καθώς τονώνει την ανάπτυξη των μαλλιών και θρέψει την τρίχα, προλαμβάνοντας την τριχόπτωση.
Η Δάφνη στη μυθολογία και την αρχαιότητα
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Δάφνη ήταν κόρη του ποταμίσιου θεού Λάδωνα και ήταν μια πανέμορφη και ελεύθερη κοπέλα. Όταν την πρωτοσυνάντησε ο θεός Απόλλωνας, την ερωτεύτηκε αμέσως και θέλησε να συνευρεθεί ερωτικά μαζί της. Η Δάφνη για να τον αποφύγει, κατέφυγε στη μητέρα της Γαία, η οποία τη μεταμόρφωσε σε ένα όμορφο και λυγερόκορμο δένδρο.
Ο θεός Απόλλωνας, για να παρηγορηθεί, έκοψε φύλλα από αυτό το δένδρο και στεφανωμένος έφτασε στο Μαντείο των Δελφών. Από τότε, οι αρχαίοι Έλληνες στεφάνωναν τους νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων με τα φύλλα της Δάφνης ενώ η Πυθία, τα χρησιμοποιούσε για τις μαντείες της.
Η δάφνη εκτός από το θεό Απόλλωνα ήταν επίσης αφιερωμένη και στο θεό Ασκληπιό, αφού οι φαρμακευτικές της ιδιότητες ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Η δάφνη θεωρούνταν σύμβολο σοφίας και ποίησης.
Για τους προγόνους μας συμβόλιζε την ευημερία και προστάτευε τα σπίτια από την κακοτυχία και τους κεραυνούς. Ακόμη και σήμερα όμως, η δάφνη ταυτίζεται με τη δόξα, τη νίκη και την υπεροχή.
Οι Έλληνες γιατροί χρησιμοποιούσαν ευρέως τα φύλλα και τους καρπούς της δάφνης, για τις θεραπευτικές της ιδιότητες, στο στομάχι και την ουροδόχο κύστη
Ο Ιπποκράτης τη χορηγούσε ως αναλγητικό μετά τον τοκετό και σε διάφορα γυναικολογικά προβλήματα και με το δαφνέλαιο θεράπευε τη στειρότητα.
Ο Διοσκουρίδης χρησιμοποιούσε το φλοιό της για να διαλύσει τις πέτρες των νεφρών και να ανακουφίσει τους ασθενείς από τις λοιμώξεις του ήπατος. Την πρότεινε επίσης, για την αντιμετώπιση των ρευματισμών, της αρθρίτιδας, της δυσπεψίας και της αεροφαγίας.
Κατά την Αναγέννηση, ο γιατρός Thibault Lesrleigney θεωρούσε τη δάφνη πανάκεια.
Οι Ρωμαίοι την ονόμαζαν Laurare (εξυμνώ) γιατί πίστευαν ότι το δέντρο αξίζει τις μεγαλύτερες τιμές. Μπροστά στις πύλες των αυτοκρατορικών ανακτόρων φύτευαν δάφνες σε δενδροστοιχίες και για αυτό ο Πλίνιος την είχε ονομάσει θυρωρό και φύλακα των αυτοκρατόρων.
Οι Βεδουίνοι της ερήμου γνώριζαν το φυτό και έβαζαν στον καφέ τους ένα φύλλο δάφνης για να τον αρωματίσουν.
Η χρήση της δάφνης στην μαγειρική
Τα φύλλα του φυτού χρησιμοποιούνται στη μαγειρική – δεδομένου ότι νοστιμίζει φαγητά όπως τα όσπρια π.χ. φακές- και στη συσκευασία ξηρών καρπών, όπως σύκα ή σταφίδες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί, επίσης, σε σούπες, σε κοτόπουλο και σε θαλασσινά.
Το αιθέριο έλαιο που έχουν τα φύλλα και οι καρποί (δαφνόλαδο) χρησιμοποιείται για την παρασκευή εντομοκτόνων και παρασιτοκτόνων.
Ένα αραιό αφέψημα από αυτά χρησιμοποιείται ως παρασιτοκτόνο οργανισμών που παρασιτούν σε άλογα.
Προφυλάξεις
Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιες προφυλάξεις που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας σχετικά με την δάφνη. Ειδικότερα:
Mην χρησιμοποιείτε σκέτο δαφνόλαδο επάνω στο δέρμα σας, γιατί είναι πιθανόν να δημιουργήσει κοκκινίλες, αλλά το απλώνουμε πρώτα σε ένα βαμβακερό πανί για να μειωθεί η δράση του.
Αποφύγετε την επαφή των χεριών σας με αδιάλυτο αιθέριο έλαιο δάφνης. Πλύνετε καλά τα χέρια σας μετά τη χρήση.
Να αποφεύγετε τη χρήση κατά την εγκυμοσύνη.
Η πολύωρη εισπνοή του αιθέριου ελαίου μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση.
(με πληροφορίες από newsit. gr / photo: pixabay)
