Είτε μας ανεβάζει τη διάθεση, είτε μας ωθεί να τρέξουμε πιο γρήγορα είτε μας καθησυχάζει στον ύπνο, όλοι μπορούμε να αναγνωρίσουμε τη δύναμή της. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στην ιατρική θεραπεία.

Εκτός από το ότι αποδεικνύονται πολύ χρήσιμοι στη θεραπεία του καρκίνου, στη διαχείριση του χρόνιου πόνου και ακόμη και στο να βοηθήσουν τον εγκέφαλο να ανακάμψει μετά από ένα εγκεφαλικό , οι ερευνητές έχουν κάνει επίσης μεγάλα βήματα στη χρήση της μουσικής για να βοηθήσουν ασθενείς με άνοια.

Μειώνει το άγχος και την κατάθλιψη των ασθενών και βελτιώνει την ευημερία τόσο για αυτούς όσο και για τους φροντιστές τους , ενισχύοντας την ικανότητα του καθενός να προσαρμοστεί και να αντιμετωπίσει τις αντιξοότητες ή το άγχος.

Η μουσικοθεραπεία με τη μορφή του παιχνιδιού, του τραγουδιού ή της ακρόασης μουσικής μπορεί επίσης να έχει θετική επίδραση στη γνωστική λειτουργία – ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους είτε με άνοια είτε με προβλήματα μνήμης.

Γιατί λοιπόν η μουσική φαίνεται να έχει τόσο ισχυρή επίδραση στα άτομα με άνοια;

Μουσική και εγκέφαλος

Πριν από περίπου μια δεκαετία, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι όταν οι άνθρωποι άκουγαν μουσική, πολλές περιοχές του εγκεφάλου εμπλέκονταν στην επεξεργασία της. Αυτές περιελάμβαναν τις μεταιχμιακές (που επεξεργάζονται τα συναισθήματα και τη μνήμη), τις γνωστικές (που εμπλέκονται στην αντίληψη, τη μάθηση και την αντίδραση) και τις κινητικές περιοχές (υπεύθυνες για την εκούσια κίνηση).

Όχι μόνο αυτό, αλλά η έρευνα έχει δείξει ότι η μουσική μπορεί να βοηθήσει στην αναγέννηση του εγκεφάλου και των συνδέσεών του. Η μουσική θα μπορούσε να βοηθήσει τα άτομα με άνοια επιδιορθώνοντας ή ενισχύοντας κατεστραμμένες νευρικές συνδέσεις και κύτταρα.

Ωστόσο, δεν είναι οποιαδήποτε μουσική που έχει αναγεννητική επίδραση στον εγκέφαλο. Η γνωστή και αγαπημένη μουσική έχει αποδειχθεί ότι έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στον τρόπο που νιώθουμε καθώς συνδέεται στενά με τη μνήμη και τα συναισθήματα.

Αυτό συμβαίνει γιατί ακούγοντας τα αγαπημένα μας τραγούδια απελευθερώνονται ορμόνες που μας δίνουν μια αίσθηση ευχαρίστησης.

Αυτό σχετίζεται με το Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας, επειδή οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με τις μουσικές αναμνήσεις επηρεάζονται λιγότερο από την απώλεια μνήμης συγκριτικά με άλλες περιοχές του εγκεφάλου. Αυτό εξηγεί γιατί οι αναμνήσεις και οι εμπειρίες που συνδέονται με την αγαπημένη μουσική διατηρούνται συχνά για άτομα με τέτοιες καταστάσεις.

Η ακρόαση μουσικής μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διαχείριση των εμπειριών στενοχώριας, ταραχής και « δύσης του ηλίου » – όταν δηλαδή ένα άτομο είναι πιο μπερδεμένο το απόγευμα και το βράδυ.

Σε μια μικρή μελέτη που διεξήχθη στο Ινστιτούτο Μουσικοθεραπείας του Κέιμπριτζ, φάνηκε πόσο μεγάλη επίδραση μπορεί να έχει η ακρόαση μουσικής στα άτομα με άνοια. Όταν τα άτομα με άνοια άκουγαν επανειλημμένα την αγαπημένη τους μουσική, ο καρδιακός ρυθμός και οι κινήσεις τους ανταποκρίνονταν άμεσα.

Αυτό έδειξε ότι οι σωματικές αντιδράσεις των ανθρώπων επηρεάζονταν από μουσικά χαρακτηριστικά όπως ο ρυθμός και η διασκευή. Ο καρδιακός ρυθμός τους άλλαζε επίσης όταν τραγουδούσαν μαζί με μουσική ή όταν άρχισαν να αναπολούν παλιές αναμνήσεις ή ιστορίες ενώ άκουγαν ένα τραγούδι ή σκέφτονταν τη μουσική.

Αυτές οι αλλαγές είναι σημαντικές γιατί δείχνουν πώς η μουσική επηρεάζει την κίνηση, τα συναισθήματα και την ανάκληση της μνήμης.

Μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι κατά τη διάρκεια αλλά και μετά την ακρόαση μουσικής, τα άτομα με άνοια παρουσίασαν λιγότερη διέγερση, επιθετικότητα και άγχος και η γενική τους διάθεση βελτιώθηκε. Χρειάζονταν ακόμη και λιγότερα φάρμακα όταν έκαναν τακτικές μουσικές συνεδρίες.

Άλλοι ερευνητές άρχισαν ακόμη και να δοκιμάζουν τα αποτελέσματα των προγραμμάτων μουσικής εκπαίδευσης για την υποστήριξη της γνωστικής ικανότητας για άτομα με άνοια. Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά μέχρι στιγμής – με τους ενήλικες στη μελέτη να δείχνουν βελτιωμένη εκτελεστική λειτουργία (επίλυση προβλημάτων, ρύθμιση συναισθημάτων και προσοχή) σε σύγκριση με εκείνους που συμμετείχαν μόνο σε σωματική άσκηση.

Έτσι, η μουσική θα συνεχίσει να είναι μια χρήσιμη ιατρική θεραπεία για άτομα με άνοια. Ωστόσο, με βάση όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής, είναι σημαντικό η μουσική να ανήκει στις αγαπημένες επιλογές του ίδιου του ασθενούς – και να χρησιμοποιείται παράλληλα με άλλες τεχνικές διαχείρισης, όπως η χρήση φαρμάκων που μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της άνοιας.

(photo: freepik)