Η Lisztomania χαρακτηριζόταν από μια υστερική αντίδραση στις συναυλίες του Λιστ. Το παίξιμο του Λιστ ανέβαζε τόσο τη διάθεση του κοινού που έφτανε σε ένα επίπεδο μυστικιστικής έκστασης.

“Υπάρχει μια αίσθηση επιβλητικής υστερίας. Ορδές λατρεμένων θαυμαστριών που σπαρταρούν για να πάνε κοντά του, σπρώχνοντας για να μπορέσουν να του ρίξουν έστω μια ματιά. Οι κραυγές είναι εκκωφαντικές. Είναι στην πραγματικότητα μια συνηθισμένη σκηνή στις μουσικές παραστάσεις του Franz Liszt”

Ακόμη και στις μέρες μας μπορεί να φαίνεται αρκετά παράξενο ένας πιανίστας να προκαλεί τόσο έντονα συναισθήματα λατρείας, φανταστείτε στη δεκαετία του 1840.

Ο σούπερ σταρ βιρτουόζος πιανίστας και συνθέτης είχε τόσο ισχυρή επίδραση στο κοινό που ο όρος «Lisztomania» επινοήθηκε για να περιγράψει τη συμπεριφορά των θαυμαστριών του. Ο Χάινριχ Χάινε, ο Γερμανός συγγραφέας που επινόησε τον όρο, περιέγραψε την «πραγματική παραφροσύνη» του πλήθους, παρομοιάζοντάς την με μια ασθένεια που είχε εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη.

Τα “συμπτώματα” αυτής της “μανίας” ήταν πρωτόγνωρα: οι θαυμάστριες είχαν τέτοια εμμονή μαζί του που φορούσαν το πορτρέτο του σε καρφίτσες. Άλλες γυναίκες κυριολεκτικά μαλλιοτραβιούνταν ενώ όποτε έσπαγε μια χορδή πιάνου, προσπαθούσαν απεγνωσμένα να την αποκτήσουν για να φτιάξουν ένα βραχιόλι. Κάποιες κουβαλούσαν ακόμη και γυάλινα φιαλίδια για να ρίξουν τα υπολείμματα του καφέ του ενώ μάζευαν ακόμη και τη στάχτη από το πούρο του

Πολλοί αναρωτιούνται πώς μπορεί να προέκυψε όλη αυτή η δυναμική.

Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, η κλασική μουσική ήταν μια “πολιτισμένη” μορφή τέχνης, που ακουγόταν κυρίως στην εκκλησία.

Ο Λιστ ήθελε να το αλλάξει αυτό ώστε η μουσική του να ακούγεται παντού. Έτσι άρχισε να εξασκείται στο πιάνο μέχρι και 14 ώρες την ημέρα. Ανέπτυξε μια εξαιρετική τεχνική, που χαρακτηρίζεται από αστραπιαίες εναλλαγές των δαχτύλων, ακριβή ρυθμό και καθαρή δύναμη.

Η εκπληκτική τεχνική του συνδυάστηκε με τη χαρακτηριστική ρομαντική αισθητική του, σε έναν κόσμο μετά τη Γαλλική Επανάσταση που έσφυζε από νέες ιδέες και σε μια ατμόσφαιρα που ήταν ένα δυνατό κοκτέιλ λαχτάρας, πάθους και τρόμου.

Τα μακριά μαλλιά το βαθύ βλέμμα και τα έντονα χαρακτηριστικά στο πρόσωπό του, του προσέδιδαν έναν ακαταμάχητο μαγνητισμό.

Ολόκληρη η Ευρώπη φαινόταν να έχει παρασυρθεί από τον ορμητικό, μακρυμάλλη, μυστηριώδη άνδρα που έσπαγε ακόμη και τα πιάνα – μια πράξη που αργότερα μιμήθηκαν γνωστά ροκ συγκροτήματα-.

Ο Λιστ πατούσε τόσο δυνατά τα πλήκτρα μέχρι που “δεν άντεχαν” άλλο και το κοινό παραληρούσε από κάτω.

(photo: freepik)