Η Λέβεδος ήταν αρχαία πόλη της Ιωνίας, χτισμένη στη νότια πλευρά της χερσονήσου της Ερυθραίας δυτικά της Κολοφώνας. Η πόλη χτίστηκε τον 11ο αιώνα π.Χ. την περίοδο του πρώτου ελληνικού αποικισμού από Ίωνες.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Journal of Archaeological Science: Reports , χρησιμοποίησε χρονολόγηση ουρανίου-θορίου (U-Th) στους ανθρακικούς σχηματισμούς που καλύπτουν το υδραγωγείο Doğanbey , γεγονός που τους επέτρεψε να εκτιμήσουν την ηλικία του, υποδηλώνοντας μια πιθανή κατασκευή πριν από τη ρωμαϊκή εποχή, ανάγοντάς το στην περίοδο εποικισμού του Ιονίου.
Η μελέτη, με επικεφαλής τον Ismail İşintek από το Πανεπιστήμιο Dokuz Eylül και τον Altug Hasözbek από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας για την Ανθρώπινη Εξέλιξη (CENIEH) στο Μπούργκος, εντόπισε ότι το υδραγωγείο μπορεί να είναι μεταξύ 2.717 ± 106 και 2.528 ± 106 ετών, πριν από τη ρωμαϊκή κυριαρχία στην περιοχή αυτή.
Αυτή η ανακάλυψη παρέχει απτές αποδείξεις ότι οι πρακτικές διαχείρισης του νερού στην Λέβεδο και τα περίχωρά του έχουν βαθύτερες ρίζες στην ιστορία από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, πιθανότατα επηρεασμένες από την παρουσία ιαματικών πηγών πλούσιων σε ορυκτά που αποτελούσαν σταθερό πόλο έλξης για τους αρχαίους πολιτισμούς.
Το υδραγωγείο Doğanbey, που βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο χωριό της επαρχίας Σμύρνης, θεωρείται ιστορικά ρωμαϊκή κατασκευή λόγω της γειτνίασής του με τα καλά τεκμηριωμένα ρωμαϊκά λουτρά στο Karakoç. Ωστόσο, οι διαφορές στα υλικά και τις τεχνικές κατασκευής, σε συνδυασμό με την έλλειψη εκτεταμένων αρχαιολογικών μελετών στην περιοχή, δημιούργησαν αμφιβολίες για τη χρονολογική απόδοση της κατασκευής.
Η Λέβεδος και άλλες πόλεις του Ιονίου, όπως η Τέος και οι Κλαζομενές, ήταν γνωστές από τους αρχαίους γεωγράφους και χρονικογράφους, μεταξύ των οποίων και ο Παυσανίας, ο οποίος αναφέρθηκε στις ιαματικές πηγές της περιοχής ως υπέροχες και ωφέλιμες , αναδεικνύοντας την αφθονία και την ποιότητά τους. Αυτή η μαρτυρία συμπληρώνεται τώρα από ακριβή επιστημονική χρονολόγηση, η οποία όχι μόνο επιβεβαιώνει την ύπαρξη προ-ρωμαϊκών εγκαταστάσεων κολύμβησης , αλλά υπογραμμίζει επίσης τη σημασία των γεωθερμικών πόρων στην καθημερινή ζωή αυτών των πολιτισμών. Η παρουσία αυτών των ιαματικών πηγών ήταν καθοριστικής σημασίας για την κατασκευή λουτρών και υδραγωγείων, τα οποία όχι μόνο διευκόλυναν την πρόσβαση σε ζεστό νερό αλλά και παρείχαν θεραπευτικά οφέλη, καθιστώντας την περιοχή ένα ιδιαίτερο αξιοθέατο.
Τοποθετημένο κατά μήκος του ενεργού ρήγματος της Τούζλα, το υδραγωγείο εκτείνεται σε κατεύθυνση βορειοανατολική-νοτιοδυτική, ενώ η περιοχή γύρω από το Doğanbey έχει μια γεωλογία πλούσια σε θερμές πηγές και κοιτάσματα τραβερτίνης, ένα είδος πετρώματος που σχηματίζεται από ιζήματα ανθρακικού ασβεστίου.
Η χρονολόγηση U-th που εφαρμόστηκε στα στρώματα πυροσυσσώρευσης, έδωσε τις πρώτες ημερομηνίες εγκατάστασης στη Λέβεδο πριν από τη ρωμαϊκή περίοδο , ένα εύρημα πρωτοφανές μέχρι στιγμής. Η τεχνική χρονολόγησης U-Th είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για νεότερα υλικά, όπως ανθρακικά κοιτάσματα σε υδραγωγεία, καθώς επιτρέπει την ακριβή χρονολόγηση των ανθρακικών στρωμάτων μέσω της περιεκτικότητάς τους σε ουράνιο και θόριο. Σύμφωνα με την ομάδα, η δομή του υδραγωγείου διαφέρει από τα τυπικά χαρακτηριστικά των κοντινών ρωμαϊκών λουτρών , επιβεβαιώνοντας την κατασκευή σε φάσεις πριν από τη ρωμαϊκή κυριαρχία.
Για τη χρονολόγηση των ανθρακικών σχηματισμών, οι ερευνητές διεξήγαγαν προσεκτική συλλογή δειγμάτων σε διαφορετικά σημεία του υδραγωγείου, δίνοντας προτεραιότητα στα επιφανειακά στρώματα στους τοίχους και τη βάση. Οι αναλύσεις και οι παρασκευές δειγμάτων πραγματοποιήθηκαν στο εργαστήριο U-Series στο CENIEH, όπου χρησιμοποιήθηκαν προηγμένες τεχνικές για τη διάλυση και τον διαχωρισμό των ισοτόπων U-Th. Η ακρίβεια στη συλλογή και την ανάλυση δειγμάτων επέτρεψε στην ομάδα να επιβεβαιώσει δύο ημερομηνίες για τα εξωτερικά στρώματα πυροσυσσώρευσης: μία 2.717 ± 106 ετών και μία άλλη 2.528 ± 106 ετών.
Αυτές οι ημερομηνίες έχουν καθοριστεί με ένα περιθώριο λάθους περίπου 100 ετών , αλλά αντιπροσωπεύουν μια σημαντική πρόοδο για την αρχαιολογία της περιοχής. Μέσω της μελέτης αυτών των στρωμάτων, οι αρχαιολόγοι μπορούν να συλλέξουν πληροφορίες για περιόδους αυξημένης ροής νερού, δραστηριότητες συντήρησης ή αλλαγές στις πηγές νερού, επιτρέποντας μια πιο λεπτομερή ανακατασκευή της ιστορίας λειτουργίας του υδραγωγείου.
Αν και το υδραγωγείο έχει σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί από τις αρχαιολογικές μελέτες μέχρι σήμερα, η ερευνητική ομάδα έχει τονίσει τη σημασία της διεξαγωγής περαιτέρω έρευνας στην περιοχή. Από τη δεκαετία του 1960, οι σύγχρονες αγροτικές δραστηριότητες έχουν προκαλέσει σημαντικές ζημιές στη δομή , επηρεάζοντας τη διατήρησή της. Η εγγύτητα του υδραγωγείου σε έναν δρόμο και η θέση του σε μια ενεργή γεωργική περιοχή θέτουν πρόσθετες προκλήσεις για τη διατήρηση αυτής της σημαντικής μαρτυρίας της αρχαίας υδραυλικής μηχανικής.
Αυτή η ανακάλυψη αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο στην κατανόηση της ιστορίας της Λέβεδου και των περιχώρων της. Η πιθανότητα το υδραγωγείο Doğanbey να προηγείται της ρωμαϊκής κατοχής στην περιοχή προσθέτει πολυπλοκότητα στη χρονολογία των οικισμών στη Δυτική Ανατολία. Οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν ότι, ενώ η τεχνολογία χρονολόγησης U-Th επέτρεψε την ακριβή χρονολόγηση αυτής της δομής, η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή βρίσκεται ακόμα στα αρχικά της στάδια.
Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ
photo: pixabay
