Το έργο προκάλεσε ανείπωτη αναταραχή, δεκαετίες αναστάτωσης και – μεταξύ ιστορικών και αρχαιολόγων – διαμάχες και απόγνωση. Όμως το μεσημέρι του Σαββάτου, ο πλούσιος σε αρχαιότητες υπόγειος κόσμος της Θεσσαλονίκης άνοιξε σε έναν κόσμο τρένων χωρίς οδηγό και αυτοματισμών υψηλής τεχνολογίας με τα εγκαίνια του πολυαναμενόμενου μετρό του.
Ο ενθουσιασμός στους δρόμους του βόρειου ελληνικού λιμανιού είναι σχεδόν απτός. «Αρχαιολογικά, ήταν μια εξαιρετικά περίπλοκη και δύσκολη προσπάθεια», είπε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, για τα περισσότερα από 300.000 ευρήματα που έγιναν από την έναρξη της κατασκευής πριν από 22 χρόνια. «Για να φτάσεις εδώ χρειαζόταν μάχη σε πολλά μέτωπα».
Η ανακάλυψη θησαυρών που δεν έχουν ξαναδεί -πολλοί που θα εκτεθούν στους ίδιους τους σταθμούς- υπόσχεται μια σύγχρονη βόλτα στην πολυεπίπεδη ιστορία μιας μητρόπολης που χρονολογείται πριν από 2.300 χρόνια και από την οποία πέρασαν όλοι οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί και οι Οθωμανοί. Δύο μαρμάρινες πλατείες, μια παλαιοχριστιανική βασιλική, μια λεωφόρος ρωμαϊκής εποχής, συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης και αρχαιοελληνικοί ταφικοί χώροι γεμάτοι με κοσμήματα και χρυσό είναι ανάμεσα στα πλήθη.
«Αυτό που βλέπετε προσφέρει ένα αξιοσημείωτο μείγμα της αρχαίας και της σύγχρονης, ενσωματώνοντας την αρχαιολογική κληρονομιά με τις υποδομές του μετρό», είπε ο Χρήστος Σταϊκούρας, υπουργός Μεταφορών, στους δημοσιογράφους νωρίτερα αυτό το μήνα.
Στο πλαίσιο των προσεκτικά ενορχηστρωμένων εγκαινίων, αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά στον κεντρικό σταθμό Βενιζέλου το Σάββατο ένας «ολόκληρος αρχαιολογικός χώρος» που έμενε κρυφός. Μετά την περιήγηση στο χώρο με αντιπροσωπεία αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της χώρας, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είπε χθες: «Νομίζω ότι όταν οι Θεσσαλονικείς έχουν την ευκαιρία, αύριο, να δουν αυτόν τον σταθμό, θα αναγνωρίσουν την τεράστια προσπάθεια που έχει τοποθετηθεί για να έχει η πόλη αρχαιότητες και μετρό».
Το πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα ταχείας μεταφοράς – το πρώτο του είδους του στην Ελλάδα – αναμένεται να εξυπηρετεί περισσότερους από 250.000 επιβάτες την ημέρα, μειώνοντας την κυκλοφοριακή συμφόρηση έως και 60.000 οχήματα.
Η πολύπλοκη μηχανική του υπόγειου σιδηρόδρομου εξηγεί γιατί, τουλάχιστον αρχικά, θα τρέχει μόνο κατά μήκος μιας διαδρομής 10 χιλιομέτρων, προκαλώντας παράπονα για την περιορισμένη εμβέλεια του δικτύου – μια επέκταση στο διεθνές αεροδρόμιο της πόλης οκτώ μίλια μακριά σχεδιάζεται για το 2040.
Από τότε που εγκαινιάστηκε το μετρό της Αθήνας πριν από σχεδόν 25 χρόνια, δεν έχει αναληφθεί έργο υποδομής τέτοιας κλίμακας ή σημασίας στην Ελλάδα.
Το μετρό είχε αρχικά προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί το 2012.
Από την αρχή, το δημόσιο έργο που μαστίζεται από προβλήματα όχι μόνο έφερε χάος στην πιο κεντρική συνοικία της Θεσσαλονίκης, αλλά έγινε σύμβολο της κυβερνητικής ανικανότητας και αυτού που οι ντόπιοι θεωρούσαν, γενικότερα, ως την περιφρόνηση με την οποία οι αξιωματούχοι αντιμετώπιζαν τη βόρεια πρωτεύουσα της χώρας.
Η ανακάλυψη τόσων πολλών αντικειμένων ανάγκασε μηχανικούς και αρχαιολόγους να συνεργαστούν στενά σε μια από τις μεγαλύτερες και πιο αμφιλεγόμενες ανασκαφές στην Ελλάδα. Οι σήραγγες του μετρό έπρεπε να σκαφτούν σε βάθος τουλάχιστον 20 μέτρων για να διατηρηθούν τα ευρήματα πιο κοντά στην επιφάνεια, ενώ οι αρχιτέκτονες αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στα σχέδια τους για να επανασχεδιάσουν σταθμούς καθώς ανακαλύφθηκαν θησαυροί.
Οι καθυστερήσεις και οι πρόσθετες οικονομικές απαιτήσεις ενός δικτύου μεταφορών που έχει ήδη κοστίσει 3 δισ. ευρώ (2,49 δισ. £) ώθησαν το υπουργείο Πολιτισμού να χαρακτηρίσει το έργο ως το «μεγαλύτερο έργο σωτηρίας» που έγινε ποτέ στην Ελλάδα, αναφέρει ο Guardian.
Με πληροφορίες από Guardian / photo: intime
