Η Παλαίπαφος ήταν η αρχαία πρωτεύουσα της Πάφου στην ομώνυμη επαρχία της Κύπρου και στον σημερινό οικισμό Κούκλια.
Αυτή η ανακάλυψη έχει συγκεντρώσει μεγάλο ενδιαφέρον λόγω της δυνατότητάς της να ρίξει φως στην αρχαία κυπριακή γλώσσα και τον πολιτισμό. Επικεφαλής της ανασκαφής ήταν ο καθηγητής Κωνσταντίνος Κοπανιάς του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και υποστηρίχθηκε από ομάδα 12 φοιτητών, με χρηματοδότηση από το ΕΚΠΑ.
Η κυπριακή συλλαβή, που χρησιμοποιήθηκε από τον 11ο έως τον 4ο αιώνα π.Χ. πριν αντικατασταθεί από το ελληνικό αλφάβητο κατά τις προσπάθειες εξελληνισμού του Μεγάλου Αλεξάνδρου, πιστεύεται ότι προήλθε από τη μινωική Γραμμική Α γραφή.
Η Παλαίπαφος, που ιδρύθηκε αρχικά στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού , χρησίμευσε ως το αστικό και διοικητικό κέντρο του βασιλείου της Πάφου κατά την Εποχή του Σιδήρου. Η τοποθεσία συνδέθηκε με τη λατρεία μιας θεάς της γονιμότητας της οποίας η λατρεία εξελίχθηκε σε εκείνη της Αφροδίτης μετά την αποίκιση της περιοχής από τους Αχαιούς και τους Δωριείς Έλληνες. Ενώ το ιερό άκμασε ως θρησκευτικός και πολιτιστικός κόμβος κατά τον 4ο αιώνα π.Χ., η εξέχουσα θέση του μειώθηκε με την άνοδο του Χριστιανισμού και τη μεταφορά της πρωτεύουσας του βασιλείου στη Νέα Πάφο. Οι συστηματικές ανασκαφές του χώρου ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1950, με πρόσθετες προσπάθειες από γερμανοελβετικές αποστολές και αποστολές του Πανεπιστημίου Κύπρου τις επόμενες δεκαετίες.
Το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό της τοποθεσίας είναι ένας μνημειακός τοίχος που εκτείνεται σε 168 μέτρα, που αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά εν μέρει σε προηγούμενες ανασκαφές. Η έρευνα αυτής της σεζόν επικεντρώθηκε στην αποσαφήνιση των φάσεων κατασκευής και της λειτουργίας μιας σήραγγας που τρέχει κάτω από τον τοίχο σε βάθος 2,3 μέτρων. Ενώ ο σκοπός της σήραγγας παραμένει αινιγματικός, υποτίθεται ότι χρονολογείται από την Κυπροαρχαϊκή ή Κυπροκλασική περίοδο και πιθανώς σχετίζεται με την περσική πολιορκία της Παλαιπάφου το 499/498 π.Χ.
Βασικό επίκεντρο της ανασκαφής του 2024 ήταν μια κατασκευή σε σχήμα Π βόρεια του τείχους, που αρχικά πιστευόταν ότι ήταν μια αμυντική οχύρωση. Νέα στοιχεία δείχνουν ότι η κατασκευή, που έβλεπε στη θάλασσα, είχε λατρευτική παρά στρατιωτική λειτουργία. Ιδρύθηκε την Ύστερη Κυπριακή ΙΙΙ περίοδο (12ος–11ος αιώνας π.Χ.), έπεσε εκτός χρήσης κατά την Κυπρογεωμετρική περίοδο, αλλά επισκευάστηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. Περιέργως, η δομή φέρει απεικονίσεις πλοίων, με δύο γκραβούρες που ανακαλύφθηκαν το 2023 και μια τρίτη, ημιτελής απεικόνιση που αποκαλύφθηκε φέτος. Αυτά τα χαρακτικά μοιάζουν με εικόνες αγγείων που βρέθηκαν στο Κίτιον.
Αναλογιζόμενο τα επιτεύγματα της σεζόν, το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υφυπουργείου Πολιτισμού επαίνεσε τους ερευνητές για τη συμβολή τους στην αποκάλυψη της περίπλοκης στρωματογραφίας και της πολιτιστικής σημασίας του χώρου. Όπως τόνισε ο καθηγητής Κοπανιάς, «Κάθε ανακάλυψη στην Παλαίπαφο βαθαίνει την κατανόησή μας για μια τοποθεσία που γεφυρώνει τις γλωσσικές, αρχιτεκτονικές και θρησκευτικές παραδόσεις της αρχαίας Κύπρου».
Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ
photo: pixabay
