Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο iScience στις 4 Δεκεμβρίου, βασίστηκαν σε μια ανάλυση πάνω από ένα εκατομμύριο λέξεων ακκαδικών κειμένων, γραμμένων σε σφηνοειδή γραφή σε πήλινες πλάκες μεταξύ 934 και 612 π.Χ.
Με επικεφαλής την καθηγήτρια Saana Svärd από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, η διεπιστημονική ερευνητική ομάδα περιλάμβανε εμπειρογνώμονες από το Πανεπιστήμιο Aalto, το Πανεπιστήμιο του Turku και τον Johannes Gutenberg-Universität Mainz. Το έργο τους αντιπροσωπεύει την πρώτη ποσοτική ανάλυση που συνδέει τα συναισθήματα με τα μέρη του σώματος στα αρχαία κείμενα. «Ακόμη και στην αρχαία Μεσοποταμία, υπήρχε μια πρόχειρη κατανόηση της ανατομίας, για παράδειγμα, η σημασία της καρδιάς, του ήπατος και των πνευμόνων», εξήγησε ο Svärd.
Συναισθήματα στο συκώτι, την καρδιά και τα πόδια
Στα αρχαία κείμενα της Μεσοποταμίας, η ευτυχία συνδέθηκε συχνά με το συκώτι. Οι περιγραφές της χαράς χρησιμοποιούσαν όρους όπως «ανοιχτό», «λάμπει» και «γεμάτο», υπογραμμίζοντας τη συμβολική και λειτουργική σημασία του οργάνου. Ο γνωστικός νευροεπιστήμονας Juha Lahnakoski, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Aalto, σημείωσε τους παραλληλισμούς με τους σύγχρονους σωματικούς χάρτες ευτυχίας, εκτός από τη μοναδική «λάμψη» στο συκώτι που περιγράφουν οι Μεσοποτάμιοι.
Ενώ οι σύγχρονοι άνθρωποι συχνά αναφέρουν ότι αισθάνονται θυμό στο πάνω μέρος του σώματος και στα χέρια τους, οι Μεσοποτάμιοι περιέγραψαν τον θυμό συγκεντρωμένο στα πόδια τους, χρησιμοποιώντας όρους όπως «θερμός» και «έξαλλος». Η αγάπη ήταν ένα άλλο συναίσθημα με ενδιαφέρουσες διαφορές. Τόσο τα σύγχρονα όσο και τα αρχαία άτομα συνδέουν την αγάπη με την καρδιά, αλλά οι Μεσοποτάμιοι τη συνέδεσαν επίσης με το συκώτι και τα γόνατα. Αυτή η συσχέτιση μπορεί να αντανακλά τη συναισθηματική ένταση που συμβολίζεται με το να λυγίζεις ή να γονατίζεις κάποιον.
Η μελέτη χρησιμοποίησε τη γλωσσολογία σωμάτων, μια μέθοδο που αναπτύχθηκε επί χρόνια στο Κέντρο Αριστείας στις Αρχαίες Αυτοκρατορίες της Εγγύς Ανατολής (ANEE) με επικεφαλής τον Svärd. Αυτή η προσέγγιση έδωσε τη δυνατότητα στους ερευνητές να αναλύσουν μεγάλα σύνολα δεδομένων και να χαρτογραφήσουν τις γλωσσικές περιγραφές των συναισθημάτων σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος. Η ομάδα έκανε συγκρίσεις με σύγχρονους χάρτες σώματος που δημοσιεύθηκαν πριν από μια δεκαετία από τον Φινλανδό ερευνητή Lauri Nummenmaa και τους συνεργάτες του, οι οποίοι βασίστηκαν σε αυτοαναφερόμενες σωματικές εμπειρίες.
Οι ερευνητές προειδοποίησαν για άμεσες συγκρίσεις μεταξύ σύγχρονων και αρχαίων χαρτών σώματος. «Τα κείμενα είναι κείμενα και τα συναισθήματα βιώνονται και βιώνονται», τόνισε ο Svärd. Οι σύγχρονοι χάρτες βασίζονται στους συμμετέχοντες που χρωματίζουν τις εικόνες του σώματος με βάση τα συναισθήματά τους, ενώ οι χάρτες της Μεσοποταμίας συνάγονται από γλωσσικές περιγραφές σε κείμενα που παράγονται από γραφείς, οι οποίοι αντιπροσώπευαν την επίλεκτη τάξη των εγγράμματων.
Μελλοντική έρευνα
Η μελέτη ανοίγει νέους δρόμους για τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο εκφράζονται και βιώνονται τα συναισθήματα σε διαφορετικούς πολιτισμούς και εποχές. «Θα μπορούσε να είναι ένας χρήσιμος τρόπος για να εξερευνήσουμε τις διαπολιτισμικές διαφορές στον τρόπο που βιώνουμε τα συναισθήματα», σημείωσε ο Svärd. Η ομάδα σχεδιάζει να επεκτείνει την έρευνά της σε ένα αγγλικό σώμα κειμένου του 20ου αιώνα που περιέχει 100 εκατομμύρια λέξεις και επίσης να αναλύσει δεδομένα από τη Φινλανδία για να εξετάσει περαιτέρω τις συναισθηματικές εκφράσεις.
Αυτή η έρευνα αποκαλύπτει ότι, ενώ ορισμένα συναισθήματα όπως η αγάπη έχουν κοινές σωματικές εκφράσεις για χιλιετίες, άλλα, όπως ο θυμός και η ευτυχία, διαφέρουν σημαντικά στις σωματικές τους συσχετίσεις. Εμβαθύνοντας σε αυτά τα αρχαία κείμενα, οι μελετητές όχι μόνο αποκαλύπτουν τις συναισθηματικές ζωές των Μεσοποτάμιων, αλλά αποκτούν επίσης γνώσεις για την εξελισσόμενη αλληλεπίδραση μεταξύ νου και σώματος σε όλη την ανθρώπινη ιστορία.
Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ
photo: pixabay
