Τι συμβαίνει ξαφνικά στο Αιγαίο; Οι Τούρκοι μοιάζουν ανήσυχοι σχετικά με την χθεσινή ανακοίνωση του ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, ο οποίος αποτυπώνει –ΕΔΩ– «τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (σ.σ. Η συνέχεια του εδάφους μέσα στην θάλασσα)», δίνοντας και στα νησιά επιρροή, όπως ορίζεται από το Διεθνές Δίκαιο.
Τι είναι υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ
Η υφαλοκρηπίδα εκτείνεται πέρα από τα χωρικά ύδατα και φτάνει μέχρι και σε ακτίνα 350 ναυτικών μιλίων από την ακτή, άπαξ και δεν υφίσταται έδαφος άλλης χώρας στον ορίζοντα. Ειδάλλως χρησιμοποιείται η μέθοδος της μέσης γραμμής για τον ορισμό της.
Η κάθε χώρα μπορεί να αξιοποιήσει τον βυθό αναζητώντας για παράδειγμα ορυκτά μέχρι εκεί που θα οριστεί η υφαλοκρηπίδα. Η επιφάνεια των υδάτων καθώς και ο εναέριος χώρος πάνω από την υφαλοκρηπίδα δεν ανήκουν στην εκάστοτε χώρα πέραν των χωρικών υδάτων.
Η υφαλοκρηπίδα έχει επήρεια και στον καθορισμό της ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) και ουσιαστικά ταυτίζεται με αυτήν, με την διαφορά πως η ΑΟΖ μπορεί να φτάσει μόνο τα 200 ναυτικά μίλια. Με βάση την ΑΟΖ η κάθε χώρα πέραν του βυθού μπορεί να αξιοποιεί και τα ύδατα κάτω από την επιφάνεια (για παράδειγμα αλιεία). Η επιφάνεια της θάλασσας πέραν των χωρικών υδάτων θεωρείται διεθνή ύδατα!
Με πιο απλά λόγια, υφαλοκρηπίδα θεωρείται ο βυθός και το υπέδαφος του βυθού, που μπορεί κάποιος να τρυπήσει για εξορύξεις. Η ΑΟΖ συνιστά το κομμάτι των υδάτων μέχρι την επιφάνεια της θάλασσας, χωρίς να την περιλαμβάνει.
Η υφαλοκρηπίδα υπάρχει εξ αρχής. Δεν χρειάζεται να την ανακηρύξει κάποιο κράτος, η ΑΟΖ απαιτεί ανακήρυξη βάσει τους Διεθνούς Δικαίου και έπειτα διαδικασία οριοθέτησης με τα όποια γειτονικά κράτη.
Η διαφορά με την Τουρκία
Η διαφορά με την Τουρκία είναι απλή: Η γείτονα θεωρεί πως τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και επομένως ΑΟΖ, παρά μόνο οι ηπειρωτικές περιοχές. Για αυτό ακούμε πολλές φορές πως οι Τούρκοι ψαράδες ψαρεύουν παράνομα σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας. Οι Τούρκοι θέλουν την κυριαρχία στο μισό Αιγαίο!
Ως εκ τούτου, όπως διαβάσατε στο ΕΛ, έφτιαξε τον δικό της χωροταξικό χάρτη – ΕΔΩ, ορίζοντας ως μέση γραμμή το μισό Αιγαίο. Η Ελλάδα, βασιζόμενη στο Διεθνές Δίκαιο σχεδίασε τον χωροταξικό της χάρτη με βάση την υφαλοκρηπίδα των νησιών, κατά την οποία ΑΟΖ έχει και το Καστελόριζο. Η Τουρκία περιορίζεται στα παράλια και η Ελλάδα έχει κοινή ΑΟΖ με την Κύπρο και την Αίγυπτο.
Τι συμβαίνει στο Αιγαίο;
Η εκάστοτε διαδικασία κινείται, προκειμένου να υπάρξει λύση. Η Ελλάδα θεωρεί πως αυτό είναι το σωστό σημείο να πράξει κάτι τέτοιο, ειδικά μετά τις τελευταίες εξελίξεις με την κυβέρνηση Τραμπ.
Η λύση μπορεί να έρθει με ήρεμο τρόπο (η ένταση να μείνει σε πολιτικό επίπεδο και να επιχειρηθούν διαπραγματεύσεις για παράδειγμα για το Καστελόριζο, προκειμένου η Τουρκία να αποκτήσει περισσότερη πρόσβαση στην Ανατολική Μεσόγειο) ή με πιο άγριο τρόπο (ένταση να μεταφερθεί στο Αιγαίο, προκειμένου οι δύο πλευρές να πειστούν πως απαιτείται λύση).
Υπάρχει και το σενάριο μη υπαναχώρησης των δύο πλευρών, κάτι που θα οδηγήσει ενδεχομένως αργά ή γρήγορα σε σύγκρουση για τον ζωτικό χώρο του ιστορικά ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ Αιγαίου και τις υπερδυνάμεις να παίρνουν φαινομενικά θέση υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς (μήπως ήρθε η ώρα αποκατάστασης των σχέσεων με την Ρωσία;).
Τελικός στόχος, όπως έχει αποκαλύψει ο Δημοσθένης Λιακόπουλος στο βιβλίο του «ΑΠΟΡΡΗΤΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΣΑΜΟΥΡΙΑ» από το 2001 είναι η αλλαγή συνόρων και ο διαμελισμός και της περιοχής μας σε περιφέρειες (μεταξύ των άλλων κράτος Ιωνίας και ανατολικού Αιγαίου με πρωτεύουσα την Σμύρνη κράτος Θράκης με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη κτλ.)!
Οι Τούρκοι, βέβαια, θεωρούν πως μπορούν να έχουν το μισό Αιγαίο για τον εαυτό τους.
Τι δημοσίευσε χθες το υπουργείο Εξωτερικών για περισσότερες λεπτομέρειες:
1. Γιατί είναι σημαντική κίνηση η κατάρτιση και η εξειδίκευση και αποτύπωση σε χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού; (ΘΧΣ)
Είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της Ε.Ε. τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (δηλαδή πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες).
2. Δηλαδή τι αποτυπώνει ο χάρτης;
Οι θαλάσσιες περιοχές που αποτυπώνονται στον χάρτη, συμπεριλαμβάνουν τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ του 1977 και του 2020 και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020, ενώ συμπίπτουν με τα όρια που απορρέουν από τον νόμο 4001/2011.
Σε ό,τι αφορά μη οριοθετημένες περιοχές, αποτυπώνεται η μέση γραμμή που καθορίζει το εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη, των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές.
3. Άρα ο χάρτης αποτυπώνει την ΑΟΖ της Ελλάδας στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας (στο Ιόνιο, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο);
Η διαδικασία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών έχει διαφορετικό αντικείμενο από τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος αφορά τη διαδικασία με την οποία οι αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών αναλύουν και οργανώνουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις ανωτέρω θαλάσσιες περιοχές για την επίτευξη των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών στόχων.
Συνεπώς, ο χάρτης που αποτυπώνει τον ελληνικό Θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό δεν συνιστά οριοθέτηση ΑΟΖ.
4. Αποτυπώνει την επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια (στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο);
Η επέκταση των χωρικών υδάτων έως τα 12 ναυτικά μίλια είναι αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας μας που απορρέει από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Είναι ένα δικαίωμα για την άσκηση του οποίου η Ελλάδα επιφυλάσσεται όταν και όπως το κρίνει εθνικά συμφέρον με βάση τους κανόνες που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο.
5. Πώς συνδέεται η κατάρτιση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού με την κυριαρχία και την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων;
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός και η εξειδίκευση του με χάρτη αποτελεί αποτύπωση των δραστηριοτήτων σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας – όχι άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.
H κυριαρχία δεν είναι αντικείμενο σχεδιασμού. Προϋπάρχει και δεν επηρεάζεται από αυτόν.
6. Γιατί η κυβέρνηση καταθέτει τώρα τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό;
Η κυβέρνηση κλείνει εκκρεμότητες του παρελθόντος. Υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα στην πράξη και με ουσιαστικό τρόπο, όχι με επικοινωνιακές φωτοβολίδες.
7. Η κατάρτιση του ΘΧΣ πιθανόν να προκαλέσει την αντίδραση της Τουρκίας. Άρα εγκαταλείπετε τον ελληνοτουρκικό διάλογο;
Το ότι λύνουμε εκκρεμότητες του παρελθόντος δεν σημαίνει ότι δεν επιδιώκουμε τον ελληνοτουρκικό διάλογο. Το ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε. Το ότι συζητάμε δεν σημαίνει ότι κάνουμε εκπτώσεις από τις θέσεις μας και αυτό αποδεικνύεται στην πράξη. Η Ελλάδα επιθυμεί θετικό κλίμα στις σχέσεις με την Τουρκία και έχει ταχθεί από την αρχή υπέρ της ελληνοτουρκικής συνεννόησης με βάση το Διεθνές Δίκαιο και την καλή γειτονία.
Εξάλλου, ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αφορά μια ουσιαστική υποχρέωση της χώρας μας έναντι της Ε.Ε. που απορρέει από συγκεκριμένες ευρωπαϊκές οδηγίες και εντάσσεται στο πλαίσιο επίτευξης σειράς Ευρωπαϊκών Στρατηγικών, όπως η Πράσινη Συμφωνία και η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Θαλάσσια Ασφάλεια (EUMSS-EU Maritime Security Strategy).
