Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το ισοζύγιο της συμφωνίας που υπέγραψαν οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Ιταλίας είναι θετικό.
Η Ελλάδα αποκτά επιτέλους ένα νομικό κείμενο, στο οποίο αναγνωρίζονται τα πλήρη δικαιώματα των νησιών της και το αναφαίρετο δικαίωμα επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης της από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια.
Αυτό είναι τετελεσμένο!
Οι όποιες καλόπιστες ενστάσεις μπορούν να αποτελέσουν τροφή για σκέψη, ωστόσο πρέπει να προέρχονται από ειδικούς και όχι:
- Από πολιτικούς, οι οποίοι υπέγραψαν ή συνέβαλαν στο να παραδοθεί στα Σκόπια το όνομα «Μακεδονία» «πακέτο» με εθνότητα και γλώσσα, καθώς και από όσους υποστηρίζουν πως δεν πρέπει να είμαστε μοναχοφάηδες στο Αιγαίο.
- Από «ΑΟΖολόγους», οι οποίοι δεν γνωρίζουν καλά-καλά τις εστί ΑΟΖ, αναπαράγοντας απλά δημοσιεύματα, τα οποία υιοθετεί και η Τουρκία (διαβάστε ξανά εδώ τι εστί ΑΟΖ, χωρικά ύδατα κτλ. προκειμένου να γνωρίζετε τι συμβαίνει και πως και γιατί μπορεί να προκληθεί θερμό επεισόδιο).
Το βασικό συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι η Αθήνα κινήθηκε γρήγορα και έφερε απτά αποτελέσματα που μένει να κυρωθούν και κοινοβουλευτικά στις δύο πρωτεύουσες:
- Πρώτον, η εν λόγω συμφωνία αφορά σε οριοθέτηση μεταξύ όντως αντικείμενων κρατών, εν αντιθέσει με όσα η Τουρκία απεργάστηκε με το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
- Δεύτερον, αποδεικνύει ότι η ΑΟΖ δεν είναι ένα αυτόματο δικαίωμα να επεκτείνεται εν τη απουσία συμφωνίας.
- Τρίτον θεωρεί ότι ΜΟΝΟ με συμφωνία κατοχυρώνονται τα δικαιώματα και μόνον με αυτή τη λογική η Ελλάδα θα πορεύεται, ούτε με μονομερείς διεκδικήσεις ούτε με κατάθεση συντεταγμένων στον Ο.Η.Ε. στην απουσία συμφωνίας.
Ακολουθεί ο δύσκολος και απαιτητικός αγώνας δρόμου για τις διαπραγματεύσεις με το Κάιρο και τα Τίρανα, με εκείνες με την Αίγυπτο να έχουν τεθεί στις άμεσες προτεραιότητες και να είναι καθοριστικής σημασίας.
ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΕΠΗΡΕΙΑ
Τώρα υπάρχει ένσταση πως η συμφωνία ακολουθεί το θαλάσσιο όριο για την υφαλοκρηπίδα που είχε χαραχθεί μεταξύ Ελλάδος-Ιταλίας το 1977 (βλ. νόμο 768/1978, Περί κυρώσεως της εν Αθήναις την 24ην Μαΐου 1977 υπογραφείσης Συμφωνίας μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ιταλικής Δημοκρατίας “περί της οριοθετήσεως των ζωνών της υφαλοκρηπίδας των ανηκουσών εις έκαστον των δύο κρατών”, ΦΕΚ Α’ 101, 21 Ιουνίου 1978).
Ακούστηκε ότι κακώς υιοθετήσαμε το ίδιο όριο με αυτό της υφαλοκρηπίδας του 1977 κι έπρεπε να είχαμε διαπραγματευθεί ένα καλύτερο όριο για την ΑΟΖ.
Έχουμε και λέμε:
1. Η συμφωνία με την Ιταλία είχε υπογραφεί πριν το Δίκαιο της θάλασσας περί ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
2. Η Ελλάδα, αντικειμενικά, αυτή την στιγμή, εφόσον επέλεξε, ως στρατηγική, τον δρόμο της ανακήρυξης ΑΟΖ, δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Χρειαζόταν άμεσα την υπογραφή των Ιταλών για να προχωρήσει με την Αίγυπτο.
3. Κάποια μικρή απώλεια ελληνικής περιοχής στα νησιά Στροφάδες, Οθωνοί και Μακράκι έχει αναπληρωθεί από την απόδοση περίπου αντίστοιχης περιοχής σε άλλο σημείο της οριοθετήσεως, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, περιμένοντας βέβαια να δούμε το πλήρες κείμενο της συμφωνίας.
ΩΣΤΟΣΟ:
Η συμφωνία ακολουθεί την μέση γραμμή/γραμμή ίσης αποστάσεως. Αυτή είναι και η πάγια ελληνική θέση εδώ και πέντε δεκαετίες. Αντιθέτως η Τουρκία επικαλείται την αόριστη αρχή της ευθυδικίας. Είναι όμως ενδιαφέρον ότι ακόμη και στο μνημόνιο οριοθετήσεως Τουρκίας-Λιβύης τελικώς επέλεξε την μέση γραμμή!!!!!! Αυτό κανείς δεν το έχει σκεφτεί. Επομένως η συγκεκριμένη οριοθέτηση Ελλάδας-Ιταλίας αλλά και το τουρκολιβυκό μνημόνιο προτείνουν ως πρότυπο την μέση γραμμή και όχι την αρχή της ευθιδικίας. Πολύ σημαντικό!
Αρχή της μέσης γραμμής που βασίζεται στο Δίκαιο της Θάλασσας για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ γειτονικών χωρών:
Με απλά λόγια η ΑΟΖ θα χωρίζεται στα δύο και η γραμμή-όριο θα βρίσκεται ακριβώς στην μέση, μεταξύ των δύο ακτών.
Βέβαια, οι κανόνες της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στην Σύμβαση δεν αναφέρουν ως επιβεβλημένο όριο την μέση γραμμή. Ωστόσο, με την νομολογία τους, τα διεθνή δικαστήρια έχουν δεχθεί ότι η μέση γραμμή αποτελεί κατ΄ αρχήν την γραμμή αφετηρίας, στην οποία πρέπει να βασίζεται κάθε οριοθέτηση και μόνον εφόσον δικαιολογείται απόκλιση από αυτήν λόγω ειδικών/σχετικών περιστάσεων που αφορούν στην συγκεκριμένη υπόθεση, το τελικό όριο θα απομακρύνεται από την μέση γραμμή.
Αρχή της ευθυδικίας, την οποία επικαλείται η Τουρκία ΜΟΝΟ στο Αιγαίο
Βασίζεται στην υφαλοκρηπίδα, το τμήμα του παράκτιου βυθού της θάλασσας. Ο ορισμός της υφαλοκρηπίδας, κατά την γεωλογία είναι το τμήμα το οποίο αποτελεί την ομαλή προέκταση της ακτής κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας ως το σημείο στο οποίο αυτή διακόπτεται απότομα. Η υφαλοκρηπίδα διακόπτεται εκεί όπου ο βυθός αποκτά απότομη κλίση 30-45ο.
Τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα (κατοικημένα και βραχονησίδες) εφόσον μπορούν να συντηρήσουν ζωή. Και εδώ είναι η μεγάλη διαφορά με την Τουρκία, που υποστηρίζει πως τα ελληνικά νησιά του μισού περίπου Αιγαίου ακουμπούν στην δική της υφαλοκρηπίδα επομένως δεν έχουν δικαίωμα δικής τους υφαλοκρηπίδας. Είναι προέκταση δηλαδή των… δικών τους ακτών, τις οποίες κατέχουν.
ΑΡΑ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΔΕΝ ΔΕΧΕΤΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΕΠΗΡΕΙΑ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ, ΠΩΣ ΘΑ ΔΕΧΤΕΙ, ΥΠΟΘΕΤΙΚΑ, ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΕΠΗΡΕΙΑ ΣΤΟ ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ; ΘΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΗΣ;
ΕΠΟΜΕΝΩΣ: Είναι δεσμευτική η μειωμένη επήρεια του 1977 για το Καστελόριζο;
ΟΧΙ, είναι η απάντηση. Αυτό εξαρτάται από τις διαπραγματεύσεις Ελλάδας και Τουρκίας. Η Τουρκία θα το επικαλεστεί, ενώ δε δέχεται καθόλου επήρεια; Η Άγκυρα όμως, χωρίς να έχει υπογράψει το Δίκαιο της Θάλασσας, έχει αποδεχτεί πρακτικά την μέση γραμμή τόσο στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο όσο και στην Μαύρη Θάλασσα, κάτι που δεν την συμφέρει να εφαρμοστεί στις διαπραγματεύσεις της με την Ελλάδα. Συγκεκριμένα, το 1986, μετά από πίεση της τότε Σοβιετικής Ένωσης, η Τουρκία δέχθηκε να ανακηρύξει και να οριοθετήσει ΑΟΖ στην Μαύρη Θάλασσα, χρησιμοποιώντας την μέθοδο της “μέσης γραμμής” που τόσο απεχθάνεται. Αργότερα, η Τουρκία άρχισε συνομιλίες με την Βουλγαρία και την Ρουμανία για το ίδιο θέμα που κατέληξαν σε συμφωνίες παρόμοιες του τύπου που είχε συνάψει με τους Σοβιετικούς.
Η Τουρκία απορρίπτει την μέση γραμμή στις διαπραγματεύσεις της με την Ελλάδα, άρα και η Ελλάδα μπορεί να απορρίψει την μειωμένη επήρεια, η οποία συμφωνήθηκε με την Ιταλία το 1977 για 2-3 νησάκια, πριν υπογραφεί το Δίκαιο της Θάλασσας και να επεκτείνει τα ναυτικά της μίλια από τα 6 στα 12! ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΙΠΟΝ ΑΔΙΕΞΟΔΟ. Το τι θα κάνει η όποια κυβέρνηση είναι άλλο θέμα.
Αν το νομικό προηγούμενο εφαρμοστεί θα έχουμε πρόβλημα με το Καστελόριζο;
Ναι, είναι η απάντηση, αλλά θα έχουν και οι Τούρκοι αν εφαρμοστεί η μέση γραμμή και η Ελλάδα επεκτείνει τα μίλια από τα 6 στα 12.
Αν μειωθεί σε συγκεκριμένο βαθμό η επήρεια του Καστελόριζου στην οριοθέτηση ΑΟΖ με την Τουρκία, τότε οι Τούρκοι μπαίνουν σφήνα στην κοινή ελληνοκυπριακή ΑΟΖ «αγγίζοντας» την ΑΟΖ της Αιγύπτου, με την Άγκυρα να εποφθαλμιά αποθέματα υδριτών μεθανίου στην περιοχή των υποθαλασσίων οροσειρών του Αναξιμάνδρου, Αναξιμένους και Αναξαγόρα (δείτε ΕΔΩ τον χάρτη).
Αν το Καστελόριζο δεν έχει καθόλου επήρεια στην Ελληνική ΑΟΖ, τότε η Τουρκία γίνεται κυρίαρχος.
Δείτε:
Ποια είναι η τελευταία δήλωση για το Καστελόριζο;
Η δήλωση του Αμερικανού Πρέσβη, Τζέφρι Πάιατ, πως το Καστελόριζο έχει πλήρη επήρεια στην οριοθέτηση ΑΟΖ, όπως και όλα τα νησιά με οικονομική ζωή βάσει του Διεθνούς Δικαίου, το οποίο έχει κάνει αποδεκτό ΚΑΙ η Τουρκία στην Μαύρη Θάλασσα.
Μα θα πει κάποιος, οι Αμερικανοί στο τέλος την Τουρκία υποστηρίζουν. Σωστό! Αλλά δεν κάνουν και δηλώσεις που στερούνται βάσης! Είναι στο χέρι της Ελλάδας, ΑΝ ΘΑ ΔΕΧΘΕΙ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΗΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟΥ. ΔΕΝ ΔΕΣΜΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ 1977 ΜΕ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΑΛΟΚΡΠΗΠΙΔΑ, Η ΟΠΟΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΟΖ. Συνιστά μεν νομικό προηγούμενο, αλλά είναι θέμα διμερών διαπραγματεύσεων ή δικαστικής αντιπαράθεσης και όχι δέσμευση.
Αν εφαρμοστεί, τότε ναι θα γίνουν πράγματα που δεν θα μας αρέσουν και τόσο! Στην πολιτική, αυτά συμβαίνουν, γι’ αυτό οι Έλληνες προτιμούσαν ανέκαθεν τα όπλα.
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ
Η οριοθέτηση ΑΟΖ Ιταλίας-Ελλάδας είναι ένα θετικό πρώτο βήμα με αναγκαστικές υποχωρήσεις αλλά όχι απολύτως δεσμευτικές για άλλες συμφωνίες. Δεν περιλαμβάνει μεν περιοχές του τουρκο-λιβυκού μνημονίου, αλλά αυτές θα περιληφθούν εάν κατορθώσουμε και υπογράψουμε συμφωνία οριοθετήσεως ΑΟΖ και με την Αίγυπτο.
Ωστόσο, η συμφωνία με την Αίγυπτο δεν θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, καθώς οι Αιγύπτιοι δυσκολεύονται στο να δεχθούν το Καστελόριζο στην οριοθέτηση. Όπως υπογραμμίζεται, τυχόν τμηματική συμφωνία, ίσως βοηθήσει προσωρινά στην κατεύθυνση των ελληνικών συμφερόντων, καθώς δεν θα σημαίνει ότι αφήνουμε εκτός το Καστελόριζο εσαεί και θα μπει απλά αστερίσκος και όταν συντρέξουν οι προϋποθέσεις, τότε το ζήτημα θα επανεξεταστεί.
Πάντως, καλό θα είναι πριν την επίσκεψη στην Αίγυπτο, η Ελλάδα να ασκήσει το δικαίωμα επέκτασης των ναυτικών μιλίων από τα 6 στα 12, προκειμένου να μιλάμε με την Αίγυπτο περί ομοειδών θέσεων.
