Ας δούμε, που χρησιμοποιήθηκε αυτός ο όρος στις ΗΠΑ στο παρελθόν.

Στις 22 Ιουνίου 2001, μια ομάδα γνωστών αξιωματούχων των ΗΠΑ και μερικά στελέχη ανώτερων υπεύθυνων χάραξης πολιτικής της χώρας, συγκεντρώθηκαν στη βάση Andrews της Πολεμικής Αεροπορίας στο Μέριλαντ, για μια άσκηση ανώτερου επιπέδου.

Η άσκηση προσομοίωνε μια επίθεση βιολογικών όπλων, σε ένα χτύπημα θανατηφόρου ευλογιάς, μέσα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Κωδικό όνομα της άσκησης; «Dark Winter» (Σκοτεινός Χειμώνας).

Τα πορίσματα που αντλήθηκαν από την άσκηση Dark Winter του 2001 μοιάζουν πολύ με αυτό που θα αντιμετώπιζαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, το 2020

Σχεδιασμένη από το Κέντρο Στρατηγικών Πολιτικής Βιοάμυνας Johns Hopkins (Johns Hopkins Center for Civilian Biodefense Strategies ) που σήμερα ονομάζεται Κέντρο για την Ασφάλεια Υγείας (Center for Health Security) και το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS) με έδρα την Ουάσινγκτον, η άσκηση «Dark Winter» πραγματοποιήθηκε για να εκτιμηθεί, το πώς οι ανώτεροι ηγέτες θα ανταποκρίνονταν σε μια βιο-επίθεση και περιελάμβανε υψηλού επιπέδου συμμετέχοντες, όπως ο γερουσιαστής Sam Nunn (που έπαιξε τον πρόεδρο των ΗΠΑ), ο πρώην σύμβουλος του Λευκού Οίκου David Gergen (σύμβουλος εθνικής ασφάλειας) και ο συνταξιούχος διπλωμάτης σταδιοδρομίας Frank Wisner (υπουργός Εξωτερικών).

Ωστόσο, το Dark Winter έγινε έκτοτε θρυλικό σε ανώτερους κύκλους χάραξης πολιτικής στην Ουάσινγκτον, για έναν διαφορετικό λόγο: Έχει αναφερθεί πολλές φορές από τους σχεδιαστές του και τους συμμετέχοντες, ως το πιο σαφές δείγμα κατακόρυφης αύξησης του στρες και πιθανής κοινωνικής κατάρρευσης, που θα μπορούσε να προκληθεί από μια κρίση δημόσιας υγείας.
Το Dark Winter (που προβλέπει επίθεση ευλογιάς από έναν άγνωστο εισβολέα) δεν έχει φυσικά σχέση με την COVID-19, ως ασθένεια. Όμως, η πραγματικότητα που βιώνει ο κόσμος από την κρίση του κορωνοϊού έχει τρομακτικές ομοιότητες με την προσομοίωση.

Ας δούμε παρακάτω κάποιες από αυτές:

• οι ηγέτες αντιμετώπισαν εμπόδια λόγω αδυναμίας αντιμετώπισης μιας κρίσης που δεν είχαν προβλέψει («Θα ήμασταν πολύ πιο άνετοι με μια τρομοκρατική βομβιστική επίθεση», δήλωσε αργότερα ο Nunn καταθέτοντας τη μαρτυρία του).
• εθνική λήψη αποφάσεων με γνώμονα τα δεδομένα και την εμπειρογνωμοσύνη από τους τομείς της ιατρικής και της δημόσιας υγείας.
• επιλογές διαχείρισης που περιορίζονται από την ταχεία και απρόβλεπτη εξάπλωση της νόσου (και ένα περιορισμένο απόθεμα εμβολίων).
• ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης που δεν διαθέτει ικανότητα αντιμετώπισης των μαζικών απωλειών σε ανθρώπινες ζωές.
  • αυξημένες εντάσεις μεταξύ πολιτειακών και ομοσπονδιακών αρχών.
  • ταχεία εξάπλωση της παραπληροφόρησης σχετικά με τις θεραπείες και τα φάρμακα για την επιδημία.
  • τη δυσκολία ελέγχου των απρόβλεπτων πτήσεων των πολιτών από μολυσμένες περιοχές.
  • εγχώρια αναταραχή που πυροδοτήθηκε από την πολιτική αβεβαιότητα (με σποραδικές ταραχές που καταπνίγηκαν από τις μονάδες της Εθνικής Φρουράς σε μεγάλες αστικές περιοχές, καθώς τα καταστήματα έκλειναν).
• μια αυξανόμενη εξάρτηση από την προθυμία (και απροθυμία) των μεμονωμένων πολιτών για αυτο-καραντίνα, ώστε να σταματήσει η εξάπλωση της μετάδοσης.
  

Η άσκηση Dark Winter τελείωσε τη δεύτερη ημέρα της προσομοίωσης, μετά από τρεις μεγάλες συνεδρίες – και σκόπιμα χωρίς απόφαση. Όμως τότε, ο στόχος της άσκησης δεν ήταν να προβλέψει το μέλλον, αλλά να δραματοποιήσει τα ζητήματα που αντιμετώπισε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, κατά τη διάρκεια μιας εθνικής κρίσης υγείας. Σε αυτό πέτυχε, δείχνοντας ότι αυτό που ξεκινά, ως ένα τοπικό ξέσπασμα μιας ασθένειας (της ευλογιάς που εμφανίζεται στην πόλη της Οκλαχόμα και στη συνέχεια σε δύο άλλες πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές) μπορεί γρήγορα να γίνει μια κρίση, που εξαπλώνεται σε ολόκληρες τις ΗΠΑ και τον κόσμο:

-Τα κρατικά σύνορα γίνονται σημεία κυκλοφοριακής συμφόρησης, γεμάτα με κόσμο που φεύγει, λόγω της ασθένειας

– Ο Καναδάς και το Μεξικό κλείνουν τα σύνορά τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες και ξένα έθνη περιορίζουν τα ταξίδια των Αμερικανών πολιτών.

-Δεν υπάρχει χειρότερο σενάριο, με την κατάρρευση της αμερικανικής δημοκρατίας, αλλά οι δημοκρατικοί θεσμοί δοκιμάζονται σοβαρά.

Μετά την ολοκλήρωση του Dark Winter, οι συμμετέχοντες άντλησαν μαθήματα από την άσκηση, εστιάζοντας στην έλλειψη προετοιμασίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για μια κρίση δημόσιας υγείας.
Τα μαθήματα που αντλήθηκαν από την άσκηση Dark Winter του 2001, παρείχαν μια έντονη προεπισκόπηση του τι θα αντιμετώπιζαν οι Ηνωμένες Πολιτείες το 2020:

-την έλλειψη εξοικείωσης των κυβερνητικών αξιωματούχων με θέματα δημόσιας υγείας και τις διαθέσιμες ιατρικές επιλογές για την αντιμετώπισή τους

– μια πιθανή έλλειψη πληροφοριών στις πρώτες στιγμές της κρίσης (Έχει εντοπιστεί η επιδημία; Πόσοι Αμερικανοί έχουν μολυνθεί; Πού βρίσκονται; Ποιοι πόροι υγείας είναι διαθέσιμοι για τη θεραπεία τους;)

– έλλειψη εξοικείωσης με το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και τον τρόπο με τον οποίο παρέχεται η ιατρική περίθαλψη.

– την αναποφασιστικότητα γύρω από τον αντίκτυπο των εντολών καραντίνας (Πρέπει να είναι εθελοντικές ή να απαιτούνται; Πρέπει να είναι τοπικές, πολιτειακές ή εθνικές; Πώς πρέπει να εκτελεστούν;)

– την αναγκαιότητα παροχής μιας διαχείρισης των ιατρικών εισαγωγών, που θα μετριάσει την πίεση στα νοσοκομεία και τους παρόχους περίθαλψης (ο στρατός των ΗΠΑ μπορεί να χτίσει νοσοκομεία και γρήγορα –όπως σημείωσε ένας συμμετέχων– αλλά ποιος θα τα στελεχώσει;)

– και την ανάγκη να δράσουμε γρήγορα και αποφασιστικά για να εντοπίσουμε τον απειλητικό ιό και, to πιο σημαντικό, να εντοπίσουμε ποιος έχει μολυνθεί και ποιος δεν έχει.

Τα παραπάνω μαθήματα μεταφέρθηκαν στην κοινότητα χάραξης πολιτικής, ειδικά αφού οι συμμετέχοντες και οι σχεδιαστές της άσκησης ενημέρωσαν βασικά πρόσωπα της κυβέρνησης Μπους και τα μέλη του Κογκρέσου για τα ευρήματά τους.

Στην ενημέρωση συμπεριλήφθηκε μια σειρά από ζοφερά ρεαλιστικές βιντεοκασέτες της άσκησης, που δραματοποίησαν τα πιθανά αποτελέσματά της. «Δεν είναι ευχάριστο», είπε ο John Hamre του CSIS στα μέλη του Κογκρέσου, κατά την παρουσίαση των βίντεο. Ένας από αυτούς που συμφώνησαν, σύμφωνα με τον συνταξιούχο συνταγματάρχη της Πολεμικής Αεροπορίας Randall Larsen (ο οποίος συν-σχεδίασε την προσομοίωση για το CSIS), ήταν ο Αντιπρόεδρος Dick Cheney, ο οποίος συμμετείχε στην παρουσίαση (μόλις εννέα ημέρες μετά το χτύπημα στους δίδυμους πύργους στις 11/9/2001) στο γραφείο του, στο Eisenhower Executive Office Building, προτού εκφέρει τη δική του άποψη: «Αυτό είναι τρομακτικό», είπε.

«Η άσκηση Dark Winter ήταν σχεδιασμένη να σπρώξει το σύστημα στα οριά του, ώστε να καταρρεύσει, για να γίνουν γνωστά τα τρωτά σημεία του» είπε ο Andrew Lakoff, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ν. Καλιφόρνιας, που είχε μελετήσει το Dark Winter και τις επιπτώσεις του.
«Τα μαθήματα του Σκοτεινού Χειμώνα διαμόρφωσαν την ετοιμότητα βιολογικής πολιτικής για τα επόμενα 10 χρόνια, αλλά είναι πάντα δύσκολο να διαβεβαιώσουμε ότι η ετοιμότητα διατηρείται με το πέρασμα του χρόνου».

Ο Lakoff είναι κοινωνιολόγος και ανθρωπολόγος της ιατρικής επιστήμης και είναι ο συγγραφέας του «Unprepared: Global Health in a Time of Emergency» (Ανέτοιμοι: Παγκόσμια Υγεία σε περίπτωση Έκτακτης Ανάγκης), ενός απολογισμού των παγκόσμιων και εθνικών αντιδράσεων των ΗΠΑ σε περιπτώσεις ξεσπάσματος επιδημιών, από την επιδημία SARS μέχρι την εξάπλωση του ιού Έμπολα. Ο Lakoff παρακολουθεί στενά την αντίδραση των ΗΠΑ σε εθνικό επίπεδο, στην κρίση του κορωνοϊού και ανησυχεί, ότι η κρίση που απεικονίζεται στην άσκηση “Σκοτεινός Χειμώνας” επαναλαμβάνεται τώρα, σε κάτι, που σαφώς δεν είναι προσομοίωση.

Περισσότερα σχετικά με το θέμα μπορείτε να δείτε στο Clinical Infectious Diseases την επίσημη έκδοση της Infectious Diseases Society of America (IDSA) ΕΔΩ

photo video screenshot