Την Κυριακή στο Σούλι, άνοιξε και επίσημα τις πόρτες του το «Τζεβελέϊκο», όπως οι Σουλιώτες αποκαλούν τ’ αρχοντικό του Λάμπρου Τζαβέλα, στεγάζοντας πλέον και τα ιστορικά κειμήλια που έχουν στα χέρια τους οι σημερινοί απόγονοι του ήρωα.
Την κορδέλα των εγκαινίων έκοψαν ο πρώην υφυπουργός Άμυνας και πρώην Α/ΓΕΣ κ.Αλκιβιάδης Στεφανής και ο κ.Λάμπρος Τζαβέλας, τξχος ε.α. και 7ος κατά σειρά απόγονος του θρυλικού οπλαρχηγού, ο οποίος είχε βάλει ως στόχο ζωής να αποκατασταθεί και πάλη η προγονική κατοικία.
Ο κ. Στεφανής μίλησε συγκινημένος για τον θρυλικό οπλαρχηγό και την ιστορία της οικογένειά του και των απογόνων του: «Σούλι. Η καρδιά, η ψυχή και το πάθος για ελευθερία χτυπά και πάλι στον ιερό και ελεύθερο τόπο! Ο Λάμπρος Τζαβέλας, υπήρξε ο πατριάρχης της θρυλικής οικογένειας Σουλιωτών, τα περισσότερα μέλη της οποίας αγωνίσθηκαν διαχρονικά για τα υπέρτατα αγαθά της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας της Πατρίδας, καθιστώντας το όνομα των Τζαβελαίων συνώνυμο της ανδρείας και της φιλοπατρίας» επεσήμανε.
Εκ μέρους της οικογένειας ο κ. Κωνσταντίνος Τζαβέλλας, απόγονος 8ης γενεάς του Καπετάν Λάμπρου Τζαβέλλα, τόνισε: «Στο ταξίδι αυτό του χρέους που η οικογένειά μας ξεκίνησε πριν από 36 χρόνια, έχει δώσει πάνω από όλα την ψυχή της και θα συνεχίσει μέχρι να ολοκληρωθεί το Τζαβελλαίικο και να αποτελέσει θαυμαστό μνημείο του Σουλίου και πόλο έλξης για τον κάθε ταξιδευτή στην περιοχή. Στην Οικία Τζαβελλαίων κάθε χρόνο θα εκτίθενται τα κειμήλια της οικογενείας μας και θα συμμετέχει σε εορταστικά δρώμενα και εκδηλώσεις με σκοπό την ανάδειξη και την αποκατάσταση του ευρύτερου Ιστορικού χώρου του Σουλίου».
Στο Σούλι εκτός από του Λάμπρου Τζαβέλα, επέστρεψαν και τα ιστορικά κειμήλια ενός ακόμη θρύλου. Του Κίτσου Μπότσαρη, που επίσης εκτίθενται σε χώρους της κατοικίας που θα λειτουργήσει και ως ιστορικό μουσείο. Στην κεντρική σάλα που έχει διαμορφωθεί, όπως ήταν την εποχή που το Σούλι έσφυζε από ζωή, δεσπόζουν στον τοίχοι οι εικόνες των απογόνων του ήρωα.
Η λιθόκτιστη οικία βρίσκεται χτισμένο βόρεια, και σε ψηλότερο σημείο του παλαιού Δημοτικού σχολείου του Σουλίου, στους πρόποδες της κορυφής Βούτσι. ΄Εξω από αυτό, δεσπόζουν οι προτομές των θρυλικών μορφών του Λάμπρου και της Μόσχως Τζαβέλα. Το οίκημα είναι χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο και ανήκει στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας, και αποκαταστάθηκε με ειδικές άδειες από τους απογόνους του ήρωα.
Το 1985 ο κ.Λάμπρος Τζαβέλας, που φέρει και τ’ όνομα του Σουλιώτη οπλαρχηγού, ξεκίνησε την προσπάθεια αποκατάστασης της προγονικής κατοικίας στην αρχική της μορφή, με στόχο να «καπνίσει» και πάλι καμινάδα σπιτιού στο Σούλι, «σπάζοντας» την κατάρα του Αλή Πασά.
«Πρόκειται για μία επιθυμία που είχε ο πατέρας μου από μικρός στην ψυχή του. Από τότε που ο παππούς του Στρατηγός Λάμπρος Τζαβέλλας, ήρωας των Βαλκανικών πολέμων 1912-1913 του διηγείτο στην Ναύπακτο τα κατορθώματα των προπαππούδων μας στο Σούλι. Του είχε πει τότε πως πρέπει το Τζαβελλαίικο όταν μπορέσουμε να το ξαναφτιάξουμε ενάντια στην κατάρα του Αλή πασά που όταν πήρε το Σούλι το 1803 είπε να μην ξανακαπνίσει ποτέ Σουλιώτικο τζάκι» είχε εξιστορήσει στο protothema.gr ο κ. Κωνσταντίνος Τζαβέλας, γιος του κ. Λάμπρου Τζαβέλα και απόγονος 8ης γενεάς του ήρωα.
Η προσπάθεια αποκατάστασης της ιστορικής οικίας δεν ήταν εύκολη διαδικασία, αφού όλες οι παρεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν μετά τις σχετικές άδειες και υποδείξεις της αρμόδιας αρχαιολογικής υπηρεσίας, μια και ο ιστορικός χώρος του Σουλίου είναι προστατευόμενος. Όλα τα έξοδα αναστήλωσης καλύφθηκαν από την οικογένεια Τζαβέλα, χωρίς καμία οικονομική υποστήριξη απ’ οπουδήποτε όλα αυτά τα χρόνια. Καθαρά με ιδιωτική πρωτοβουλία και ιδιωτικούς πόρους.
Ιδιαίτερο χρώμα στην εκδήλωση, έδωσαν τα μέλη του Ομίλου Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου – «Σουλιώτες», που με ενδυμασίες και όπλα εποχής, «μετέφεραν» τους επισκέπτες, πίσω στο χρόνο.
Εκτός από απογόνους θρυλικής σουλιώτικης οικογένειας, την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους, ο βουλευτής Θεσπρωτίας Βασίλης Γιόγιακας, ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο αντιδήμαρχος Σουλίου Σταύρος Κωσταράς, εκπρόσωποι τοπικών συλλόγων και κάτοικοι της περιοχής.
(protothema)
