Ένα ανθρώπινο κρανίο, θαμμένο σε ένα λάκκο στο Χέσλινγκτον του Γιορκσάιρ στο Ηνωμένο Βασίλειο περιείχε μέσα του έναν εκπληκτικά καλοδιατηρημένο εγκέφαλο , παρόλο που είχαν περάσει 2.600 χρόνια κάτω από τη γη.
Αυτό το εύρημα, που πραγματοποιήθηκε από το York Archaeological Trust , όχι μόνο αποκάλυψε τον καλύτερα διατηρημένο αρχαίο εγκέφαλο στον κόσμο, αλλά έθεσε επίσης πολλαπλά ερωτήματα σχετικά με την επιστήμη της βιολογικής συντήρησης και τις τελετουργικές πρακτικές της Εποχής του Σιδήρου στην Ευρασία.
Ο χώρος των ανασκαφών, που βρίσκεται στην ανατολική άκρη του χωριού Heslington, κοντά στην πόλη του York, ήταν ένας μόνιμος ανθρώπινος οικισμός για περισσότερα από 2.000 χρόνια. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν στοιχεία κατοχής που χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού έως την Εποχή του Σιδήρου , με δομές που υποδηλώνουν την παρουσία κυκλικών κατοικιών και μια περίπλοκη κοινοτική οργάνωση.
Μεταξύ των αντικειμένων που ανακαλύφθηκαν στην τοποθεσία, ανακαλύφθηκαν αρκετές τελετουργικές αποθέσεις, όπως ένα κουφάρι ακέφαλου ελαφιού σε ένα κανάλι αποστράγγισης, κέρατα ελαφιού και καμμένες πέτρες. Αλλά το πιο αινιγματικό εύρημα ήταν, χωρίς αμφιβολία, το ανθρώπινο κρανίο, το οποίο έδειξε ξεκάθαρα σημάδια βίαιου θανάτου και σκόπιμης ταφής
Η ιατροδικαστική ανάλυση του κρανίου αποκάλυψε ότι ανήκε σε έναν άνδρα μεταξύ 26 και 45 ετών , πιθανότατα τριάντα ετών, ο οποίος είχε κρεμαστεί πριν τον αποκεφαλίσουν με ένα μαχαίρι με λεπτή λεπίδα . Η τομή στη βάση του κρανίου ήταν καθαρή και ακριβής, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να είχε γίνει με αιχμηρό εργαλείο από κάποιον έμπειρο σε τέτοιες πρακτικές.
Μετά τον αποκεφαλισμό, το κεφάλι τοποθετήθηκε στον λάκκο και θάφτηκε γρήγορα, χωρίς να βρεθούν άλλα μέρη του σώματος κοντά. Για το λόγο αυτό, οι ερευνητές πιστεύουν ότι ήταν είτε μια ανθρωποθυσία είτε μια τελετουργική εκτέλεση, μια πρακτική που έχει τεκμηριωθεί σε άλλους πολιτισμούς της Εποχής του Σιδήρου.
Η πιο εκπληκτική πτυχή του ευρήματος δεν είναι μόνο η ηλικία του εγκεφάλου αλλά η εξαιρετική κατάσταση διατήρησής του . Όταν το κρανίο εξετάστηκε στο εργαστήριο του York Archaeological Trust , η συντηρήτρια Rachel Cubitt παρατήρησε ένα κιτρινωπό υλικό μέσα του.
Η δομή του εγκεφάλου είχε επιβιώσει, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους μαλακούς ιστούς, που είχαν εξαφανιστεί πριν από χιλιετίες. Όταν εξήχθη στο Νοσοκομείο York, ανακαλύφθηκε ότι ο εγκέφαλος είχε συρρικνωθεί έως και 20% του αρχικού του μεγέθους, αλλά διατηρούσε τις νευρικές πτυχές του και μια υφή που περιγράφεται ως ελαστική.
Το μυστήριο της διατήρησής του έχει δημιουργήσει διάφορες θεωρίες. Ένας συνδυασμός ενός περιβάλλοντος, που χαρακτηρίζεται από έλλειψη οξυγόνου και σταθερή υγρασία του εδάφους φαίνεται ότι ήταν βασικοί παράγοντες. Επιπλέον, ο άμεσος αποκεφαλισμός μπορεί να εμπόδισε τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων του εντέρου, τα οποία συνήθως επιταχύνουν την αποσύνθεση του ανθρώπινου σώματος.
Σε αντίθεση με άλλους εγκεφάλους που βρίσκονται σε υγρά περιβάλλοντα, αυτός δεν έδειξε ίχνη μιας κηρώδους ουσία που σχηματίζεται υπό συνθήκες αποσύνθεσης. Αντίθετα, οι χημικές αναλύσεις αποκάλυψαν την παρουσία ενός άγνωστου οργανικού υλικού , το οποίο είχε αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις αρχικές πρωτεΐνες και τα λιπίδια του εγκεφαλικού ιστού.
Για να κατανοήσουν καλύτερα αυτό το φαινόμενο, οι επιστήμονες διεξήγαγαν πειράματα θάβοντας κεφάλια γουρουνιού σε διάφορες τοποθεσίες στην πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου του York, μιμούμενοι τις συνθήκες ταφής του κρανίου του Heslington. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, κανένα από τα δείγματα δεν έχει δείξει παρόμοιο επίπεδο διατήρησης.
Πιο πρόσφατες μελέτες, που δημοσιεύθηκαν στο Journal of the Royal Society Interface το 2020, έχουν εντοπίσει περισσότερες από 800 πρωτεΐνες στο δείγμα του εγκεφάλου. Μερικές από αυτές τις πρωτεΐνες ήταν, παραδόξως, σε αρκετά καλή κατάσταση ώστε να πυροδοτήσουν μια ανοσολογική απόκριση.
Ο εγκέφαλος του Heslington είναι μια εξαιρετική ανακάλυψη που αμφισβητεί τις συμβατικές εξηγήσεις για τη διατήρηση των μαλακών ιστών σε αρχαιολογικά πλαίσια. Πολλά απομένουν να αποκαλυφθούν σχετικά με τις ακριβείς συνθήκες που επέτρεψαν την επιβίωσή του και τις πολιτιστικές πρακτικές της κοινότητας που, πριν από 2.600 χρόνια, αποφάσισε να θάψει ένα ανθρώπινο κεφάλι σε ένα λάκκο.
Αυτό το εύρημα άνοιξε ένα συναρπαστικό παράθυρο στις εξαιρετικές φυσικές διαδικασίες που συνδυάστηκαν για να διατηρήσουν μέρος του πιο εύθραυστου και αινιγματικού οργάνου του ανθρώπινου σώματος.
Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ
photo: pixabay
