Μέσα από μια διεπιστημονική ανάλυση που συνδυάζει αρχαιολογικά, ανθρωπολογικά και βιογεωχημικά δεδομένα, οι ερευνητές απέδειξαν ότι αυτό το ηφαιστειακό νησί φιλοξενούσε μια ποικιλόμορφη κοινότητα αποτελούμενη από Έλληνες, Φοίνικες και τοπικούς πληθυσμούς.
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε τα ανθρώπινα υπολείμματα που βρέθηκαν στη νεκρόπολη στις Πιθηκούσες, το αρχαίο όνομα της Ίσκια, χρησιμοποιώντας ανάλυση ισοτόπων σε δόντια και οστά. Αυτή η μεθοδολογία επιτρέπει τον προσδιορισμό της γεωγραφικής προέλευσης των ατόμων, αποκαλύπτοντας την ετερογενή σύνθεση του αρχαίου πληθυσμού.
Η Carmen Esposito, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και συν-συγγραφέας της μελέτης, τονίζει ότι αυτά τα ευρήματα ενισχύουν την εικόνα της Μεσογείου ως μιας περιοχής που χαρακτηρίζεται από συνεχή κινητικότητα και αλληλεπίδραση. Η έρευνα κατέστησε δυνατή την ανασυγκρότηση των κινήσεων των ατόμων και των σχέσεών τους με άλλες κοινότητες με ένα πρωτοφανές επίπεδο λεπτομέρειας.
Σύμφωνα με την Melania Gigante, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα και επικεφαλής συγγραφέα της μελέτης, οι αναλύσεις των λειψάνων περισσότερων από 50 ατόμων που έχουν ταφεί στις Πιθηκούσες αποκάλυψαν την παρουσία ανθρώπων από διαφορετικές περιοχές της Μεσογείου. Αυτό καταδεικνύει ότι η Ίσκια ήταν τόπος συνάντησης Ελλήνων, Φοινίκων και ντόπιων λαών , οι οποίοι όχι μόνο συνυπήρξαν αλλά και επηρέασαν τη διαμόρφωση μιας σύνθετης και πολυπολιτισμικής κοινωνικής ταυτότητας.
Μία από τις πιο εντυπωσιακές πτυχές της μελέτης είναι ο ρόλος που έπαιξαν οι γυναίκες σε αυτές τις μεταναστευτικές διαδικασίες. Παραδοσιακά, θεωρείται ότι η κινητικότητα αυτή την περίοδο κυριαρχούνταν από άνδρες έμπορους και αποίκους. Ωστόσο, τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι υπήρξε επίσης σημαντική μετακίνηση γυναικών , υποδηλώνοντας ότι η οικοδόμηση αυτής της κοινωνίας δεν εξαρτιόταν αποκλειστικά από τους άνδρες αλλά ήταν αποτέλεσμα πιο δίκαιης συμμετοχής σε πολιτιστικές και εμπορικές ανταλλαγές.
Μια από τις πιο εμβληματικές ανακαλύψεις στη νεκρόπολη των Πιθηκουσσών είναι ο τάφος που περιέχει το Κύπελλο του Νέστορα , ένα τεχνούργημα με μια από τις παλαιότερες γνωστές επιγραφές στο ελληνικό αλφάβητο . Η επιγραφή στο κύπελλο παραπέμπει στο περίφημο δισκοπότηρο του ομηρικού ήρωα Νέστορα, καθιστώντας το μια βασική μαρτυρία για τη διάδοση της ελληνικής γραφής και πολιτισμού στη Δύση.
Για χρόνια, οι μελετητές συζητούσαν την ταυτότητα του ατόμου που θαφτεί δίπλα σε αυτό το πολύτιμο τεχνούργημα. Προηγούμενη έρευνα έδειξε ότι ο τάφος περιείχε υπολείμματα ανθρώπων και ζώων , καταρρίπτοντας την υπόθεση ότι ανήκε σε αποτεφρωμένο παιδί. Τώρα, οι αναλύσεις ισοτόπων έχουν καθορίσει ότι τουλάχιστον ένα από τα άτομα στον τάφο γεννήθηκε στο ίδιο το νησί, ενισχύοντας την ιδέα μιας κοινότητας που όχι μόνο απορροφούσε εξωτερικές επιρροές αλλά είχε και μια σταθερή τοπική βάση.
Αυτή η έρευνα παρέχει τα πρώτα άμεσα στοιχεία που βασίζονται σε εξατομικευμένη ανάλυση ανθρώπινων υπολειμμάτων που επιβεβαιώνουν ιστορικές και αρχαιολογικές θεωρίες για τον ελληνικό αποικισμό τον 8ο αιώνα π.Χ. Η εφαρμογή μιας διεπιστημονικής προσέγγισης επιτρέπει την επανεκτίμηση του ρόλου της Ίσκια ως σημείου διασύνδεσης μεταξύ των πολιτισμών και ανοίγει το δρόμο για μελλοντικές μελέτες σχετικά με την κινητικότητα και τη διαπολιτισμικότητα στην Αρχαιότητα.
Η μελέτη κατέστη δυνατή μέσω της συνεργασίας διαφόρων ακαδημαϊκών και πολιτιστικών ιδρυμάτων. Στην έρευνα συμμετείχαν το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, το Πανεπιστήμιο της Πάντοβα, το Πανεπιστήμιο της Μόντενα και το Reggio Emilia, το Μουσείο Πολιτισμών στη Ρώμη, το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας, το Πανεπιστήμιο της Νάπολης L’Orientale, το Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης και το Πανεπιστήμιο Goethe της Φρανκφούρτης.
photo: pixabay
