Ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία —όπως αρχαία κείμενα και σκελετικά κατάλοιπα— υποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι που ζούσαν σε όλη τη ρωμαϊκή επικράτεια πριν από χιλιάδες χρόνια υποβλήθηκαν σε σημαντικά επίπεδα ατμοσφαιρικής έκθεσης σε μόλυβδο που δυνητικά επηρέασε την ανθρώπινη υγεία, ισχυρίζονται μελετητές.
Αν και υπήρχαν πολλές οδοί έκθεσης μολύβδου στην αρχαιότητα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης επιτραπέζιων σκευών, χρωμάτων, καλλυντικών και σκόπιμης κατάποσης, η πιο σημαντική πηγή για τη μη ελίτ, αγροτική πλειοψηφία του πληθυσμού μπορεί να ήταν η ατμοσφαιρική ρύπανση που προέρχεται από η εξόρυξη και η τήξη μεταλλευμάτων αργύρου και μολύβδου.
Οι δραστηριότητες αυτές, που πραγματοποιήθηκαν σε μεγάλη κλίμακα, αποτελούσαν σημαντικό μέρος της αρχαίας ρωμαϊκής οικονομίας.
Στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences , οι ερευνητές χρησιμοποίησαν αρχεία στον πυρήνα του πάγου της Αρκτικής και μοντελοποίηση ατμοσφαιρικών αερολυμάτων για να εκτιμήσουν τις συγκεντρώσεις και τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία της ρύπανσης από μόλυβδο κατά τη ρωμαϊκή εποχή.
Λειτουργούν ουσιαστικά ως χρονοκάψουλες, διατηρώντας λεπτομερείς πληροφορίες για το κλίμα και το περιβάλλον της Γης για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.
Οι συγγραφείς της μελέτης ανέλυσαν τρεις πυρήνες πάγου που εκτείνονταν την περίοδο 500 π.Χ. έως το 600 μ.Χ., οι οποίοι αποκάλυψαν ότι οι συγκεντρώσεις του μολύβδου στην Ευρώπη αυξήθηκαν απότομα γύρω στο 15 π.Χ.—μετά την άνοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας—και παρέμειναν σχετικά υψηλές μέχρι την παρακμή της Pax Romana , ξεκινώντας γύρω στο 165 μ.Χ.
Η Pax Romana ήταν μια περίοδος περίπου 200 ετών σχετικής ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας σε ολόκληρη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ξεκινώντας από την κυριαρχία του πρώτου αυτοκράτορα Αυγούστου το 27 π.Χ. και διήρκεσε περίπου το 180 μ.Χ.
Τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης από μόλυβδο που παρατηρήθηκαν μετά το 15 π.Χ. δεν ξεπεράστηκαν ξανά μέχρι τις αρχές της 2ης χιλιετίας κατά τον Υψηλό Μεσαίωνα.
Οι ερευνητές εκτίμησαν ότι αυτά τα επίπεδα θα είχαν οδηγήσει σε αύξηση της ποσότητας μολύβδου στο αίμα των μικρών παιδιών κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος αυτής της αύξησης, οι συγγραφείς προτείνουν ότι η έκθεση σε μόλυβδο στην παιδική ηλικία θα είχε οδηγήσει σε εκτεταμένες γνωστικές μειώσεις κατά περίπου 2,5-3 βαθμούς IQ σε όλη την Αυτοκρατορία.
Η έκθεση σε μόλυβδο έχει συσχετιστεί με μια σειρά επιπτώσεων στην υγεία, με ακόμη και σχετικά χαμηλά επίπεδα που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών.
Η εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος έχει επίσης συνδεθεί με έκθεση σε χαμηλά επίπεδα. Είναι λοιπόν “ενδιαφέρον” το γεγονός ότι η καταστροφική πανώλη του Αντωνίνου -η πρώτη μεγάλη επιδημία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που σκότωσε περίπου 5-10 εκατομμύρια ανθρώπους, ή περίπου το 10 τοις εκατό του πληθυσμού – αμέσως ακολούθησε περίπου δύο αιώνες εξαιρετικά υψηλών εκπομπών μολύβδου από την ατμόσφαιρα, έγραψαν οι συγγραφείς στη μελέτη.
photo: pixabay
