Με επικεφαλής τον Δρ. Akiva Sanders από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, σε συνεργασία με ερευνητές από το Εθνικό Μουσείο της Κοπεγχάγης, η μελέτη ανέλυσε 450 αγγεία που κατασκευάστηκαν κατά τη διάρκεια της αιχμής του Βασιλείου της Έμπλα, μιας από τις πιο σημαντικές πρώιμες πόλεις-κράτη του Λεβάντε. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Childhood in the Past, αποκαλύπτει ότι περίπου τα δύο τρίτα αυτών των σκαφών κατασκευάστηκαν από παιδιά ηλικίας επτά ετών.
Η ανάλυση δακτυλικών αποτυπωμάτων στην κεραμική πρόσφερε μια βασική εικόνα του ρόλου που έπαιξαν τα παιδιά στη βιομηχανική παραγωγή αγγειοπλαστικής στην Τελ Χάμα, η οποία βρισκόταν στο νότιο άκρο του Βασιλείου της Έμπλα. Τα δακτυλικά αποτυπώματα, τα οποία παραμένουν αμετάβλητα σε όλη τη ζωή ενός ατόμου, επέτρεψαν στους ερευνητές να εκτιμήσουν την ηλικία και το φύλο των αγγειοπλάστων με βάση το μέγεθος της παλάμης και την πυκνότητα των ραβδώσεων των δακτυλικών αποτυπωμάτων. Τα ευρήματά τους έδειξαν ότι η πλειονότητα αυτών των αγγείων, κυρίως καθημερινών αντικειμένων όπως φλιτζάνια, κατασκευάζονταν από παιδιά, ενώ οι ηλικιωμένοι άνδρες ήταν υπεύθυνοι για το υπόλοιπο τρίτο.
Ο Δρ Σάντερς εξήγησε: «Στην ακμή του, περίπου από το 2400 έως το 2000 π.Χ., οι πόλεις που συνδέονται με το Βασίλειο της Έμπλα άρχισαν να βασίζονται στην παιδική εργασία για την παραγωγή κεραμικών. Τα παιδιά, ξεκινώντας από την ηλικία των επτά, εκπαιδεύτηκαν να δημιουργούν κύπελλα όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφα, τα οποία χρησιμοποιούνταν τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στα βασιλικά συμπόσια. Η ζήτηση για αυτά τα κύπελλα ήταν μεγάλη, ειδικά κατά τη διάρκεια των γιορτών που τροφοδοτούνταν με αλκοόλ σε αυτά τα συμπόσια, όπου τα κύπελλα έσπαγαν συχνά και έπρεπε να αντικατασταθούν γρήγορα».
Αυτή η χρήση της παιδικής εργασίας στη βιομηχανία κεραμικής αντικατόπτριζε τις τάσεις που παρατηρήθηκαν σε μεταγενέστερες περιόδους, όπως η Βιομηχανική Επανάσταση στην Ευρώπη και την Αμερική, όπου τα παιδιά διδάσκονταν ομοίως επαναλαμβανόμενες, ακριβείς κινήσεις για την τυποποίηση της παραγωγής. Η ανάλυση έδειξε ότι η παραγωγή αγγείων ήταν εξαιρετικά ισορροπημένη ως προς το φύλο, με αγόρια και κορίτσια να συμμετέχουν εξίσου στην εργασία, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της ακμής του βασιλείου.
Ωστόσο, η μελέτη αποκαλύπτει επίσης μια πιο προσωπική και δημιουργική πλευρά της παιδικής ηλικίας σε αυτήν την αρχαία κοινωνία. Πέρα από τα καθήκοντα που τους είχαν ανατεθεί, τα παιδιά δημιούργησαν μικρά ειδώλια και μικροσκοπικά αγγεία – δημιουργίες που φαινόταν να είναι εντελώς ανεξάρτητες από τη συμμετοχή των ενηλίκων. «Αυτά τα παιδιά δίδαξαν το ένα το άλλο να φτιάχνουν μικροσκοπικά ειδώλια και αγγεία, πιθανότατα ως διέξοδο για τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους», είπε ο Δρ Σάντερς. «Φαίνεται ότι, παρά τις πιέσεις της εργασίας τους, αυτοί οι νέοι αγγειοπλάστες βρήκαν τρόπους να εκφραστούν καλλιτεχνικά».
Η κεραμική από την Τελ Χάμα, που ανασκάφηκε τη δεκαετία του 1930 και φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας από τότε, παρείχε πληθώρα πληροφοριών όχι μόνο για τις τεχνικές δεξιότητες αυτών των νεαρών αγγειοπλαστών αλλά και για την ευρύτερη κοινωνική δυναμική της εποχής. Καθώς πόλεις όπως αυτές στο Βασίλειο της Έμπλα άρχισαν να αναπτύσσονται και να αστικοποιούνται, υπήρξε ένας αυξανόμενος συγκεντρωτισμός της παραγωγής, με τα εργαστήρια κεραμικής να αντικατοπτρίζουν αυτή τη στροφή.
Στην Τελ Χάμα, τα μεγαλύτερα παιδιά, συνήθως γύρω στην ηλικία 12 και 13 ετών, κυριάρχησαν αρχικά στην κεραμική βιομηχανία. Αλλά καθώς η ζήτηση για πιο ομοιόμορφη κεραμική αυξανόταν, ιδιαίτερα για τα βασιλικά συμπόσια, το βασίλειο άρχισε να εκπαιδεύει μικρότερα παιδιά για να ανταποκριθούν στην αυξημένη ανάγκη για κύπελλα. Αυτή η εξάρτηση από την παιδική εργασία, αν και συνηθισμένη σε πολλές αρχαίες και πιο πρόσφατες κοινωνίες, περιπλέκει την κατανόησή μας για την παιδική ηλικία στο παρελθόν.
Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ
photo: pixabay
