Τα πράγματα για την Ευρώπη δυσκολεύουν. Εξαρτιόταν από το φθηνό ρωσικό αέριο για δεκαετίες. Χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Αυστρία έλαβαν μεγάλο μέρος της ενέργειάς τους μέσω των αγωγών της Gazprom. Αυτή η προσφορά χαμηλού κόστους ενίσχυσε την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών και διατήρησε χαμηλές τις τιμές της ενέργειας των νοικοκυριών. Το 2021, σχεδόν το 40 τοις εκατό του φυσικού αερίου της Ευρώπης προερχόταν από τη Ρωσία – περίπου 140 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.
Αυτό άλλαξε δραματικά με την ειδική στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, γράφεται στην Ρωσία. Οι κυρώσεις και οι πολιτικές εντάσεις ανάγκασαν την ΕΕ να επανεξετάσει την ενεργειακή της εξάρτηση από την Ρωσία. Ένα φιλόδοξο σχέδιο προέβλεπε την πλήρη αντικατάσταση του ρωσικού αερίου έως το 2027.
Οι ΗΠΑ το είδαν αυτό ως ευκαιρία και δεν αποκλείεται να το είχαν σχεδιάσει. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις Ηνωμένες Πολιτείες έγινε η νέα… σωτηρία της Ευρώπης.
Το 2023, η Ευρώπη αντιπροσώπευε το 66 τοις εκατό των εξαγωγών LNG των ΗΠΑ. Οι τερματικοί σταθμοί εισαγωγής LNG που κατασκευάστηκαν βιαστικά έγιναν η ραχοκοκαλιά αυτής της ενεργειακής μετάβασης, όπως υπογραμμίζεται.
Από το 2017 έως το 2023, όταν η ΕΕ άρχισε να ανταλλάσσει φθηνό ρωσικό αέριο με ακριβό LNG, το χάσμα στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ με τις ΗΠΑ διευρύνθηκε κατά ένα εκπληκτικό 50,1%. Και η τάση συνεχίστηκε το 2024.
Ωστόσο, η αλλαγή είχε ένα τίμημα. Σε αντίθεση με το ρωσικό αέριο αγωγών, το οποίο ήταν φθηνότερο λόγω γεωγραφικής εγγύτητας, το LNG είναι σημαντικά πιο ακριβό και τώρα που έκλεισαν οι αγωγοί μέσω της Ουκρανίας, κατά πολλούς από τους ίδιους τους διεθνιστές, θα ανεβούν ακόμα περισσότερο οι τιμές, φτωχαίνοντας σιγά-σιγά τους πολίτες, σαν τον βάτραχο που σιγοβράζει στο καζάνι.
Η υγροποίηση, η μεταφορά με πλοίο και η επιτόπια επανεπεξεργασία συνεπάγονται πρόσθετο κόστος. Τόσο τα ιδιωτικά νοικοκυριά όσο και η βιομηχανία στην Ευρώπη αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν σημαντικές αυξήσεις τιμών.
Ωστόσο, οι ευρωπαίοι πολιτικοί δικαιολογούσαν αυτά τα βάρη ως το τίμημα της μεγαλύτερης ενεργειακής ασφάλειας, όπως τονίζεται. Οι φόβοι ότι η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου ως όπλο ήταν διάχυτοι, ειδικά μετά από επανειλημμένες περικοπές εφοδιασμού από την Gazprom. Το «αέριο ελευθερίας», όπως το ονόμασαν ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι, πουλήθηκε ως εγγύηση ενάντια στον υποτιθέμενο «εκβιασμό» του Κρεμλίνου.
Η καταστροφή των αγωγών Nord Stream στα τέλη του 2022 επιτάχυνε σημαντικά την απομάκρυνση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Σαν να μην έφτανε αυτό, π πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε στις αρχές του 2022 ότι ο Nord Stream 2 δεν θα τεθεί σε λειτουργία εάν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία.
Η απώλεια της υποδομής των αγωγών αύξησε την εξάρτηση της Ευρώπης από το LNG των ΗΠΑ και εξασφάλισε μακροπρόθεσμα συμβόλαια με προμηθευτές των ΗΠΑ. Ταυτόχρονα η Ευρώπη φτώχαινε όλο και περισσότερο και ως εκ τούτου γίνεται όλο και πιο ελεγχόμενη.
Ξεκάθαροι νικητές αναδείχθηκαν οι ΗΠΑ. Εκτοπίζοντας τη Ρωσία ως τον κύριο προμηθευτή, οι Ηνωμένες Πολιτείες όχι μόνο εξασφάλισαν μια προσοδοφόρα εξαγωγική αγορά αλλά και στρατηγική μόχλευση έναντι των Ευρωπαίων συμμάχων τους. Οι αμερικανικές ενεργειακές εταιρείες κατέγραψαν κέρδη ρεκόρ και οι ΗΠΑ ενίσχυσαν τον ρόλο τους ως παγκόσμια ενεργειακή υπερδύναμη, τονίζεται.
Η Ευρώπη, από την άλλη πλευρά, αντιμετωπίζει ένα αβέβαιο μέλλον. Η εξάρτηση από το LNG των ΗΠΑ σημαίνει υψηλότερο κόστος και περιορισμένη οικονομική ανταγωνιστικότητα.
Στην Γερμανία, την βιομηχανική ατμομηχανή της ΕΕ, όπως σχολιάζεται, οι υψηλές τιμές ενέργειας έχουν επηρεάσει σοβαρά την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα. Χώρες όπως η Ισπανία, από την άλλη πλευρά, ακολουθούν μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση: χρησιμοποιώντας νομικά κενά, συνεχίζουν να εξασφαλίζουν το ρωσικό LNG. Η Ισπανία δεν είναι μόνη σε αυτό – η Σλοβακία και η Ουγγαρία βασίζονται επίσης σε παρόμοιες στρατηγικές.
Οι επικριτές κατηγορούν τις ΗΠΑ ότι χρησιμοποιούν τον πόλεμο της Ουκρανίας για να σπάσουν την ενεργειακή κυριαρχία της Ρωσίας και να αυξήσουν τις εξαγωγές LNG. Ήδη από το 2014, η τότε σύμβουλος ασφαλείας Σούζαν Ράις τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να αναδιαρθρώσει την ενεργειακή της εξάρτηση και να βασίζεται περισσότερο στη Βόρεια Αμερική. Η σύγκρουση στην Ουκρανία έδωσε την τέλεια ευκαιρία για να πραγματοποιηθεί αυτό το όραμα.
Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί, από την άλλη, δικαιολογούν την αλλαγή ως απαραίτητο βήμα προς την ενεργειακή ασφάλεια και την επίτευξη των κλιματικών στόχων στο πλαίσιο της Ατζέντας 2030.
Αλλά το οικονομικό κόστος – συμπεριλαμβανομένου του αυξανόμενου χάσματος πλούτου μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης – γίνεται όλο και πιο αισθητό. Μεταξύ 2017 και 2023, το κατά κεφαλήν χάσμα διευρύνθηκε κατά 50,1 τοις εκατό, κυρίως λόγω του υψηλού ενεργειακού κόστους της Ευρώπης και της υποτονικής ανάκαμψης μετά την λεγόμενη πανδημία.
Οι ΗΠΑ πέτυχαν δύο στόχους ταυτόχρονα: την αποδυνάμωση της Ρωσίας και την εδραίωση των εξαγωγών ενέργειας της στην Ευρώπη.
Μένει να φανεί το πως θα χειριστεί την κατάσταση, ο νέος Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίο έχει απειλήσει πως θα επιβάλλει δασμούς στην διεθνιστική Ευρώπη, η οποία άλλωστε τον «αντιπαθεί» πολιτικά. Το «μάρμαρο» θα το πληρώσουν όπως πάντα οι καταναλωτές.
