Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο έχει φέρει δύο σενάρια στο τραπέζι για την οικονομία. Ενώ οι υποστηρικτές του ονειρεύονται μια νέα οικονομική άνθηση, υπάρχουν και εκείνοι που βλέπουν κραχ.
Ο ίδιος ο Τραμπ κάνει αναφορά στο 1987, την χρονιά κατά την οποία οι χρηματοπιστωτικές αγορές γνώρισαν ένα από τα πιο δραματικά κραχ στην ιστορία τους – για να ανακάμψουν γρήγορα στην συνέχεια. Θέλει με αυτή του την φράση να ασκήσει πίεση στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED);
Οι αγορές παραπαίουν, η αβεβαιότητα αυξάνεται – και αυτός θα μπορούσε να είναι ακριβώς ο στόχος του Τραμπ, όπως σχολιάζεται. Εάν οι φόβοι για κραχ γίνουν αρκετά μεγάλοι, ο Τζερόμ Πάουελ, πρόεδρος της FED, μπορεί να αναγκαστεί να μειώσει τα επιτόκια για να σταθεροποιήσει την οικονομία. Μια μείωση επιτοκίων θα ενίσχυε τις τιμές των μετοχών και θα έκανε τον Τραμπ να εμφανίζεται ως ένας εξπέρ της τακτικής στα οικονομικά. Τι θα γίνει όμως αν ο Πάουελ δεν ενδώσει;
Αυτή είναι μια άγνωστη στους πολλούς «μάχη» που λαμβάνει χώρα εντός των ΗΠΑ.
Ο Τραμπ δεν αποκλείεται να πάρει ρίσκα. Φορολογικές περικοπές για τις εταιρείες, προστατευτικά μέτρα, συγκρουσιακή προσέγγιση με τη Fed – όλα αυτά ακούγονται σαν ένας συνδυασμός που θα μπορούσε να τονώσει το χρηματιστήριο βραχυπρόθεσμα, αλλά να οδηγήσει σε οικονομική υπερθέρμανση μακροπρόθεσμα, τονίζεται. Ξυπνούν μνήμες από το 1987, όταν οι υπερβολικές παρεμβάσεις στις αγορές, τα αυξανόμενα επιτόκια και οι ανεξέλεγκτοι μηχανισμοί συναλλαγών κορυφώθηκαν με την Μαύρη Δευτέρα και το κραχ του χρηματιστηρίου.
Ο Τραμπ μπορεί να πάρει το ρίσκο να αποσταθεροποιήσει σκόπιμα τις αγορές με την ελπίδα ότι ο Πάουελ θα υποχωρούσε. Αλλά εάν ο υπολογισμός δεν λειτουργήσει, θα μπορούσε να προκαλέσει ένα δυνατό και ίσως ασταμάτητο ντόμινο.
Ο Τραμπ γνωρίζει ότι ο φόβος είναι ένα ισχυρό εργαλείο στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Μια επικείμενη κατάρρευση μπορεί να πανικοβάλει τους επενδυτές και να οδηγήσει την Fed σε θέση άμυνας. Είναι μια δοκιμασμένη τακτική, όπως επισημαίνεται: απειλήστε με το χειρότερο σενάριο για να αναγκάσετε την άλλη πλευρά να υποχωρήσει, εν προκειμένω να πείσει τον Πάουελ να μειώσει τα επιτόκια, κάτι που τον βοηθά πολιτικά.
Τα χαμηλότερα επιτόκια θα μπορούσαν να δώσουν ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη, να σταθεροποιήσουν τις τιμές των μετοχών και να δώσουν στους ψηφοφόρους την αίσθηση ότι τα πράγματα επιστρέφουν σε καλό δρόμο υπό τον Τραμπ.
Θα συμμετέχει ο Πάουελ σε αυτό το «παιχνίδι»;
Ο επικεφαλής της Fed έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι δεν χειραγωγείται εύκολα. Όμως δέχεται πιέσεις: ο πληθωρισμός δεν είναι ακόμη πλήρως υπό έλεγχο και την ίδια στιγμή η οικονομία απαιτεί φθηνό χρήμα. Μια μείωση των επιτοκίων νωρίς θα μπορούσε να είναι επικίνδυνη και να τροφοδοτήσει ξανά τον πληθωρισμό. Από την άλλη, μια καθυστερημένη μείωση των επιτοκίων θα μπορούσε να βλάψει τις αγορές και να δώσει στον Τραμπ έναν νέο πάτημα επίθεσης.
Ο Τραμπ έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να απολύσει τον Πάουελ εάν δεν ενεργήσει προς το συμφέρον του. Αν και αυτό δεν είναι εύκολο από νομική άποψη, η απειλή από μόνη της θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα. Η Fed αντιμετωπίζει ένα δίλημμα: Εάν ενδώσει στον Τραμπ, διακινδυνεύει την αξιοπιστία της. Αν αντισταθεί, κινδυνεύει να την κυριεύσει μια προεδρική πολιτική «θύελλα»!
1987
Η σύγκριση με το 1987 δεν είναι τυχαία. Εκείνη την εποχή, η αύξηση των επιτοκίων και οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες έπαιξαν ρόλο στο κραχ. Σήμερα υπάρχουν άλλοι παράγοντες: οι εμπορικές συγκρούσεις, το παγκόσμιο χρέος και ο φόβος μιας νέας τραπεζικής κρίσης.
Εάν ο Τραμπ ποντάρει στο ότι ο Πάουελ θα υποχωρήσει, αλλά αυτός δεν το κάνει, το σενάριο του 1987 θα μπορούσε να επαναληφθεί. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντιδρούν με ευαισθησία στην αβεβαιότητα.
Όπως εκτιμάται, ο Τραμπ παίζει παιχνίδι υψηλού ρίσκου και το ερώτημα είναι: Θα είναι μια λαμπρή κίνηση ή ένα μοιραίο λάθος;
