Και ενώ οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ ασχολούνται με το να αλλάξουν τα πάντα εντός των ΗΠΑ, στην Ανατολή οι ρωσο-κινεζικές σχέσεις συνεχίζουν να βαθαίνουν, προκειμένου να εφαρμόσουν την νέα πολυκεντρική ψηφιακή εποχή στην Ευρασία. Στο πολιτικό μέτωπο, οι δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών είναι ισχυρότεροι από ποτέ, με τακτικές ανταλλαγές υψηλού επιπέδου και σχεδόν συνολική ευθυγράμμιση σε μεγάλα παγκόσμια ζητήματα, από την Ουκρανία στη Μέση Ανατολή έως τη μεταρρύθμιση των διεθνών θεσμών.
Ωστόσο, όπως σχολιάζεται, όταν πρόκειται για οικονομική συνεργασία, η αφήγηση παίρνει συχνά μια πιο σκεπτικιστική τροπή, ειδικά εντός της Ρωσίας. Το κυρίαρχο θέμα: ο φόβος της υπερβολικής εξάρτησης από το Πεκίνο.
Αυτή η ανησυχία δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένης της δραματικής ανάπτυξης του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών. Το 2021, η Κίνα αντιπροσώπευε μόλις το 18% του εμπορίου της Ρωσίας. Μέχρι το τέλος του 2024, ο αριθμός αυτός αναμένεται να φτάσει το 34%, με την Κίνα να αντιπροσωπεύει το 41% των εισαγωγών και το 30% των εξαγωγών. Αυτό το άλμα συμπίπτει με μια απότομη συρρίκνωση του εμπορίου με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μειώθηκε σε πάνω από το ήμισυ του συνολικού εμπορίου της Ρωσίας σε λιγότερο από 20% μέσα σε μόλις τρία χρόνια. Σε αυτό το πλαίσιο, η στροφή προς την Κίνα φαίνεται όχι μόνο λογική αλλά και αναπόφευκτη.
Εντούτοις, οι αριθμοί από μόνοι τους δεν υποστηρίζουν την έννοια της επικίνδυνης υπερβολικής εξάρτησης. Πρώτον, το εμπορικό χαρτοφυλάκιο της Ρωσίας γίνεται πιο πολυδιάστατο, δεν μειώνεται. Το εμπόριο με την Ινδία, την Τουρκία και τις χώρες της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (EAEU) αυξάνεται επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη πιο γρήγορα από ό,τι με την Κίνα. Αυτό που προκύπτει, σύμφωνα με όσα γράφονται εντός Ρωσίας, δεν είναι μια μονόπλευρη εξάρτηση, αλλά μια αναβαθμονόμηση της οικονομικής γεωγραφίας της Ρωσίας. Μέχρι το 2022, το εξωτερικό εμπόριο της Ρωσίας αναπτυσσόταν δυσανάλογα με κλίση προς τα δυτικά. Αυτή η ανισορροπία τώρα διορθώνεται.
Το πιο σημαντικό, οι φόβοι ότι η Ρωσία γίνεται το οικονομικό «αδερφάκι» της Κίνας δεν τεκμηριώνονται από την πραγματική δομή του εμπορίου ή των επενδύσεων. Στην πραγματικότητα, η Ρωσία παρουσιάζει σταθερά εμπορικό πλεόνασμα με την Κίνα, κάτι σπάνιο μεταξύ των παγκόσμιων εμπορικών εταίρων της Κίνας, όπως τονίζεται. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος με περισσότερες από 120 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών μέχρι πρόσφατα.
Η έννοια της υποτελούς εξάρτησης εξαρτάται συχνά από την ιδέα ότι τα κινεζικά προϊόντα έχουν κατακλύσει τη ρωσική αγορά. Σε έναν τομέα – τα αυτοκίνητα – αυτό είναι εν μέρει αλήθεια. Οι κινεζικές μάρκες κυριαρχούν πλέον στη ρωσική αγορά αυτοκινήτων μετά την αποχώρηση δυτικών κατασκευαστών. Ωστόσο, αυτή η κυριαρχία είναι απίθανο να είναι μόνιμη. Η ρωσική κυβέρνηση έχει ήδη λάβει μέτρα για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και ενδέχεται να αυξήσει τους εισαγωγικούς δασμούς ή να προσφέρει κίνητρα για να ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό.
Για να καταστούν οι ρωσο-κινεζικές οικονομικές σχέσεις πιο εύρωστες και λιγότερο ευάλωτες σε εξωτερικούς κραδασμούς, απαιτούνται διαρθρωτικές βελτιώσεις, υπογραμμίζεται. Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη παράλληλων χρηματοπιστωτικών συστημάτων για να αντέχουν τις κυρώσεις, τη δημιουργία αξιόπιστων διαδρόμων εφοδιαστικής, την επέκταση των ζωνών διασυνοριακής συνεργασίας και, τέλος, την εφαρμογή μιας πολυσυζητημένης συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου. Αυτά τα βήματα θα ενσωματώσουν τη σχέση σε ένα πιο ανθεκτικό και λειτουργικό θεσμικό πλαίσιο.
Πολιτικά και γεωγραφικά, η Κίνα είναι ο σημαντικότερος εταίρος της Ρωσίας για τον 21ο αιώνα. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται, η Ρωσία δεν πρέπει να φοβάτει αυτήν την πραγματικότητα αλλά να τη διαμορφώσει προς το αμοιβαίο όφελος. Ο πραγματικός κίνδυνος δεν βρίσκεται στην εξάρτηση, αλλά στην αποτυχία αξιοποίησης μιας ιστορικής ευκαιρίας, σημειώνεται.
