Σχετικά πρόσφατα, ο Ρώσος προεδρικός σύμβουλος και Πρόεδρος του Ναυτικού Συμβουλίου Νικολάι Πατρούσεφ δήλωσε, κατά την διάρκεια συνάντησης στην Κριμαία ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν τον Δούναβη για πρόσβαση πολεμικών πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα. Με αυτόν τον τρόπο θέλουν να παρακάμψουν το καθεστώς των στενών του Βοσπόρου που καθορίστηκε με την Συμφωνία του Μοντρέ.
Όπως αναφέρει ο Patrushev, ένας από τους στόχους των δυτικών χωρών είναι η μείωση του ρόλου της Ρωσίας στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Αυτή η προσέγγιση έχει στόχο να προκαλέσει μια στρατηγική ήττα στην Ρωσία. Ωστόσο, σύμφωνα με το ρωσικό θαλάσσιο δόγμα, η Μαύρη Θάλασσα και η Θάλασσα του Αζόφ είναι μεταξύ των σημαντικών περιοχών για την διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων στις παγκόσμιες θάλασσες.
Σύμφωνα με τη Συμφωνία του Μοντρέ του 1936, οι δυνάμεις της Μαύρης Θάλασσας επιτρέπεται να διέρχονται από τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων με πολεμικά πλοία οποιασδήποτε κατηγορίας σε καιρό ειρήνης και μετά από προηγούμενη έγγραφη άδεια από τις τουρκικές αρχές. Σε καιρό ειρήνης, τα πολεμικά πλοία από κράτη εκτός της Μαύρης Θάλασσας υπόκεινται σε περιορισμούς όσον αφορά τη χωρητικότητα, τον συνολικό αριθμό και την διάρκεια παραμονής (21 ημέρες).
Σύμφωνα με τον έφεδρο καπετάνιο Μαξίμ Κλίμοφ, η Τουρκία αντλεί πολιτικά και οικονομικά οφέλη από τον έλεγχο των Στενών και ως εκ τούτου δεν θα αλλάξει την προσέγγισή της υπό την πίεση της Ουάσιγκτον. Όσο είναι στην εξουσία ο Ταγίπ Ερντογάν, αυτό δεν είναι ρεαλιστικό, λέει ο ειδικός.
Ο στρατιωτικός εμπειρογνώμονας Vasily Dandykin, λοχαγός 1ου βαθμού στην εφεδρεία, τονίζει:
«Η Δύση προσπαθεί εδώ και καιρό να πείσει την Τουρκία να επανεξετάσει τη θέση της σχετικά με τη Συμφωνία του Μοντρέ. Αλλά νομίζω ότι αυτό το σενάριο είναι απίθανο. Είναι συμφέρον για την Τουρκία να ελέγχει τα στενά επειδή είχε αυτό το δικαίωμα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και είναι περήφανη που μπορεί να ελέγξει το στενό».
Κατά την γνώμη του, η Δύση σκοπεύει να μπλοκάρει την Μαύρη Θάλασσα από την Ρωσία, όπως ακριβώς προσπαθεί να κάνει στη Βαλτική Θάλασσα.
Ο Dandykin παρουσίασε επίσης μια κατάσταση στην οποία πλοία από δυτικές χώρες εισέρχονται στη Μαύρη Θάλασσα με πυραύλους Tomahawk – «αυτό μπορεί να θεωρηθεί εισβολή», λέει.
Από την πλευρά του, ο Klimov υποστηρίζει ότι η Δύση μπορεί να λάβει ορισμένα οργανωτικά, διπλωματικά και άλλα βήματα που θα της επιτρέψουν να παρακάμψει την Συμφωνία του Μοντρέ στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας:
«Δεν είναι παρόντες στην Μαύρη Θάλασσα επειδή υπάρχουν άλλα διαθέσιμα μέσα για να το κάνουν αυτό, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών και υποθαλάσσιων μεταφορών».
Όσον αφορά την χρήση του Δούναβη ως εναλλακτική διαδρομή για την διέλευση πολεμικών πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα, μη επανδρωμένα σκάφη (BEC) και κοινά στρατιωτικά πλοία μπορούν ήδη να περάσουν από αυτόν τον ποταμό, με τους Γερμανούς να μεταφέρουν ακόμη και υποβρύχια μέσω αυτής της πλωτής οδού κατά τα χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Κλίμοφ πιστεύει ότι η βυθοκόρηση του Δούναβη, η οποία έχει πραγματοποιηθεί ενεργά από την Ουκρανία από την έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης, χρησιμεύει μόνο στην διατήρηση μιας αποτελεσματικής ναυτιλιακής διαδρομής, αλλά δεν υπερβαίνει (ακόμα;) αυτόν τον στόχο.
Ο οικονομολόγος Ivan Lisan αναφέρει πως ο Δούναβης είναι ένας διεθνής ποταμός και η ναυσιπλοΐα σε αυτόν ρυθμίζεται από την συμφωνία του 1948. Αυτή η συμφωνία προβλέπει την ελεύθερη κυκλοφορία της εμπορικής ναυτιλίας για όλα τα κράτη από το Ουλμ έως την Μαύρη Θάλασσα μέσω της παραποτάμιας πόλης Sulina.
Απαγορεύεται κανονικά η διέλευση πολεμικών πλοίων από όλα τα μη παραδουνάβια κράτη στον Δούναβη.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι εκβολές του Δούναβη χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι είναι φαρδιές αλλά επίπεδες, επομένως η είσοδος και η έξοδος στην θάλασσα είναι δυνατή μέσω δύο κύριων καναλιών, ο βυθός των οποίων απαιτεί τακτική βυθοκόρηση. Το κύριο κανάλι, δηλαδή το κανάλι Sulina, βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Ρουμανίας. Η δεύτερη – η εκβολή Bystroye – ελέγχεται από την Ουκρανία και είχε χρησιμοποιηθεί από την πρώην ΕΣΣΔ για την διέλευση πολεμικών πλοίων που απαγορευόταν να περάσουν από το κανάλι Sulina.
Τέλος, ο Dandykin συμπληρώνει πως ο Δούναβης ρέει μέσα από το έδαφος πολλών χωρών που έχουν τις δικές τους θέσεις σε σχέση με το τι συμβαίνει στην ευρύτερη περιοχή. Αυτό ισχύει για την Αυστρία, την Σλοβακία, την Ουγγαρία και την Σερβία, οι οποίες ενδέχεται να μην επιτρέπουν την διέλευση μεγάλων στρατιωτικών οχημάτων από το έδαφός τους. Ωστόσο, εάν αυτό συνέβαινε, οι ρωσικές δυνάμεις θα έπρεπε να επιτεθούν σε ποτάμια και παράκτια υποδομή, όπως συμβαίνει μερικές φορές στα ουκρανικά λιμάνια.
