Για τους αγοραστές, το να έχουν έναν έμπορο που διορθώνει γρήγορα τα λάθη και ακούει τις ανησυχίες είναι καλό. Για τους λιανοπωλητές, η κατάχρηση της φιλοσοφίας από τους καταναλωτές μπορεί να είναι εξαντλητική. Μπορεί ένας πελάτης να έχει πάντα δίκιο αν επιστρέφει ένα μισοφαγωμένο σάντουιτς ή ένα πουκάμισο λεκιασμένο με κρασί; Αυτό είναι συζητήσιμο.

Είτε αγαπάτε είτε μισείτε την έκφραση, ίσως έχετε αναρωτηθεί από πού προήλθε. Υπάρχουν μερικές εξηγήσεις, αλλά δεν είναι όλες σωστές.

Η προέλευση του «Ο πελάτης έχει πάντα δίκιο»

Η παλαιότερη έντυπη αναφορά του «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο» χρονολογείται το 1905 και αποδίδεται στον Μάρσαλ Φιλντ, έναν χειριστή πολυκαταστημάτων στο Σικάγο που γιορταζόταν στην εποχή του για τον μεγάλο πλούτο και την επιτυχία του. Σε ένα προφίλ, η The Boston Globe τον ονόμασε «έμπορο πρίγκιπα» και υπέθεσε ότι μπορεί να κερδίζει έως και 125 εκατομμύρια δολάρια, ή περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια σήμερα.

Ο Field, ο οποίος επέβλεπε ένα κατάστημα με το όνομα Marshall Field and Co., λέγεται ότι επέμενε στους υπαλλήλους να παρατηρούν τις επιχειρηματικές του πρακτικές. «Κάθε εργαζόμενος διδάσκεται τον απόλυτο σεβασμό και τη συμμόρφωση με τις επιχειρηματικές αρχές που εφαρμόζει ο κ. Field», ανέφερε η Globe. «Σε γενικές γραμμές, ο κ. Φιλντ εμμένει στη θεωρία ότι «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο».

Είναι πιθανό ο μη αναγνωρισμένος συγγραφέας του κομματιού του Globe να απέδιδε μια παροιμία στον Field που απλώς υιοθέτησε, αν και δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για την εν λόγω παροιμία τυπωμένα πριν από την ιστορία του 1905.

Ούτε ο Field ήταν ο μόνος ιδιοκτήτης που συμμετείχε στην ιδέα. Ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου César Ritz, ο οποίος είχε ακίνητα στο Παρίσι και το Λονδίνο, ήταν υπέρμαχος του «le client n’a jamais tort» ή «ο πελάτης δεν κάνει ποτέ λάθος». Αυτό αποδόθηκε για πρώτη φορά στον Ritz το 1908, αν και σίγουρα θα μπορούσε να είχε αναφερθεί νωρίτερα.

Χάρι Σέλφριτζ
Ο Χάρι Γκόρντον Σέλφριτζ ήταν μαθητής του Μάρσαλ Φιλντ και στη συνέχεια διευθυντής τμήματος.

Είναι πιθανό, αν και δεν μπορεί να αποδειχθεί, ότι ο Selfridge βρήκε τη φράση «ο πελάτης είναι πάντα σωστός» και ο Field την υιοθέτησε. Μπορεί να ισχύει και το αντίστροφο. Είτε έτσι είτε αλλιώς, ο Selfridge ταυτίστηκε περισσότερο με αυτό χάρη στη μετακόμισή του στο Λονδίνο, όπου άνοιξε το Selfridge and Co., ή το Selfridge’s, το 1909. Η ευγένεια που επέδειξαν οι υπάλληλοι του Selfridge στους πελάτες έγινε διάσημη. Κάποτε, ο Selfridge έμαθε για μια γυναίκα που πίστευε ότι ένα παλτό κόστιζε 25 πένες αντί για 25 λίρες: Την άφησε να το αγοράσει για το μικρότερο ποσό.

Ο Selfridge πιστώνεται περιστασιακά με τη φράση «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο, σε θέματα γούστου», η οποία αλλάζει σημαντικά το νόημα. Αλλά δεν υπάρχει εύκολα προσβάσιμη πηγή που να το αποδεικνύει αυτό.

Μερικοί βρίσκουν τη φράση νηπιακή, υποστηρίζοντας ότι οι πελάτες μπορεί πολύ συχνά να κάνουν λάθος και ότι κανένα κατάστημα δεν πρέπει να φιλοξενεί παράλογους αγοραστές. Ακόμα και ο Selfridge ξέφυγε κάπως από τη φιλοσοφία. Σε ένα άρθρο εφημερίδας του 1936, το κατάστημα έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Ο πελάτης δεν έχει πάντα δίκιο. Όσον αφορά εμάς, τηρούμε το παλιό μας σύνθημα ότι ο πελάτης έχει πάντα δίκιο και ταυτόχρονα απαλλάσσουμε τον εαυτό μας από μια πιθανώς δυσμενή θέση προσθέτοντας τις δύο λέξεις «σχεδόν πάντα»», καταλήγει το άρθρο της mentalfloss.

photo: pixabay