Στην Ρωσία παρακολουθούν τις εξείξεις σε σχέση με την σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης και εξέχοντος ηγέτη της αντιπολίτευσης, Εκρεμ Ιμάμογλου. Συνδεόμενος με το αριστερό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), ο Imamoglu αντιμετωπίζει σοβαρές φερόμενες κατηγορίες, όπως ίδρυση και διεύθυνση εγκληματικής επιχείρησης, εκβιασμό, διαφθορά, μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα, νοθεία κυβερνητικών συμβάσεων και φερόμενες διασυνδέσεις με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση στην Τουρκία.
Περισσότεροι από εκατό άλλοι, συμπεριλαμβανομένων στενών συνεργατών του Ιμάμογλου, υψηλόβαθμων δημοτικών αξιωματούχων, επιχειρηματιών και δημοσιογράφων, συνελήφθησαν επίσης στο πλαίσιο της έρευνας.
Η σύλληψη του Ekrem Imamoglu δεν εξέπληξε όσους παρακολουθούν στενά την τουρκική πολιτική ή πολλούς εντός της Τουρκίας, σχολιάζεται εντός Ρωσίας. Ενώ ορισμένοι παρατηρητές πίστευαν ότι οι αρχές θα απέφευγαν τα ακραία μέτρα δεδομένης της δημοτικότητας του Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη και σε εθνικό επίπεδο, η δημοτικότητά του προβληματίζει εδώ και καιρό την τρέχουσα κυβέρνηση.
Τι είχε συμβεί νωρίτερα και τι πρεσβεύει ο Ιμάμογλου
Το 2019, αφότου ο Ιμάμογλου κέρδισε αρχικά τον δημαρχιακό αγώνα της Κωνσταντινούπολης, το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της Τουρκίας ακύρωσε τα εκλογικά αποτελέσματα λόγω εικαζόμενων παρατυπιών, ζητώντας επανάληψη. Αυτή η απόφαση τελικά απέτυχε όταν ο Imamoglu όχι μόνο επιβεβαίωσε την νίκη του αλλά αύξησε σημαντικά το περιθώριο του έναντι του υποψηφίου του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Ο θρίαμβος ανέδειξε τον Imamoglu από δήμαρχο της μεγαλύτερης πόλης της Τουρκίας σε συμβολικό ηγέτη ολόκληρου του κινήματος της αντιπολίτευσης.
Τους τελευταίους μήνες, ο Imamoglu καθιερώθηκε σταθερά ως ο κύριος αντίπαλος της κυβέρνησης του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και άρχισε να θεωρείται ως ο σημαιοφόρος των κοσμικών αρχών που έθεσε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας. Πέραν τούτου, όπως γνωρίζουν όλοι στην Ελλάδα, ήταν επικεφαλής των σφαγών εις βάρος των Ελλήνων και άλλων χριστιανικών πληθυσμών στην ευρύτερη περιοχή της σημερινής Τουρκίας. Η σχέση του με το CHP –που ιδρύθηκε από τον ίδιο τον Ατατούρκ– υπογραμμίζει την συμβολική σημασία αυτού του ρόλου. Όπως ήταν αναμενόμενο, η σύλληψή του προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από τους αρχηγούς της αντιπολίτευσης.
Πολιτική και οικονομική κρίση στην Τουρκία – Ποιός ο πιθανός κίνδυνος
Η σύλληψη του Ιμάμογλου, όπως γράφεται στην Ρωσία, έχει επιδεινώσει την εσωτερική πολιτική κατάσταση της Τουρκίας, προκαλώντας επίσης δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις. Η τουρκική λίρα υποχώρησε απότομα μετά την είδηση της σύλληψής του: το πρωί της 19ης Μαρτίου, η συναλλαγματική ισοτιμία διαμορφώθηκε στις 36,7 τουρκικές λίρες προς ένα δολάριο, αλλά αργότερα κορυφώθηκε στις 41 λίρες. Σκληρό πλήγμα αντιμετώπισε και το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, με τις συναλλαγές να έχουν προσωρινά διακοπεί μετά από πτώση σχεδόν 7%. Αυτή η αστάθεια της αγοράς αντανακλά το άγχος των επενδυτών για περαιτέρω πολιτική αστάθεια και πιθανές οικονομικές επιπτώσεις.
Αν και η λίρα σταθεροποιήθηκε εν μέρει – στις 38 λίρες περίπου ανά δολάριο από το μεσημέρι της 20ης Μαρτίου – ο κίνδυνος περαιτέρω υποτίμησης του νομίσματος παραμένει. Δεδομένης της συνεχιζόμενης πολιτικής αναταραχής και των ανησυχιών της χρηματοπιστωτικής αγοράς, Τούρκοι αναλυτές προειδοποιούν ότι η οικονομική κατάσταση ενδέχεται να επιδεινωθεί βραχυπρόθεσμα.
Σε ποιό χρονικό σημείο συνελήφθη ο Ιμάμογλου
Η σύλληψη του Ιμάμογλου έγινε μόλις μια ημέρα αφότου το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, μετά από αίτημα του γενικού εισαγγελέα, αποφάσισε να ανακαλέσει το πτυχίο του. Αυτή η απόφαση περιπλέκει σημαντικά την υποψηφιότητα Ιμάμογλου, καθώς το σύνταγμα της Τουρκίας ορίζει ότι οι υποψήφιοι για την προεδρία κατέχουν έγκυρα πτυχία τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Επιπλέον, η σύλληψη του Ιμάμογλου έγινε λίγες μέρες πριν από το συνέδριο του κόμματος του CHP, όπου αναμενόταν να λάβει επίσημα την υποψηφιότητα της αντιπολίτευσης για την προεδρική κούρσα του 2028. Μετά την κράτηση του Ιμάμογλου, σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές εντός του κόμματος. Ο Μανσούρ Γιαβάς, δήμαρχος της Άγκυρας και άλλη μια εξέχουσα προσωπικότητα του CHP, γνωστός για την κριτική του Ερντογάν, ανακοίνωσε δημόσια ότι δεν θα συμμετάσχει στις επερχόμενες εκλογές.
Ο Ιμάμογλου είχε και προηγουμένως διωχθεί από την κυβέρνηση Ερτογάν. Το 2022, έλαβε ποινή φυλάκισης δύο ετών και επτά μηνών και απαγόρευση πολιτικής δραστηριότητας για φερόμενη προσβολή αξιωματούχων του Ανωτάτου Εκλογικού Συμβουλίου. Αυτή η απόφαση είναι τώρα υπό έφεση. Ωστόσο, οι τρέχουσες κατηγορίες εναντίον του είναι πολύ πιο βαριές και υπάρχει το σενάριο να τον παραγκωνίσουν εντελώς από την πολιτική.
Οι αναλυτές θεωρούν γενικά την σύλληψη του Ιμάμογλου ως προληπτικό χτύπημα από τις αρχές, με στόχο να εξουδετερώσουν έναν ισχυρό αντίπαλο εν μέσω της φθίνουσας υποστήριξης προς τον Πρόεδρο Ερντογάν. Παρά το γεγονός ότι η επόμενη προεδρική ψηφοφορία ήταν τρία χρόνια μακριά, ο Imamoglu είχε πρόσφατα εντείνει την εκστρατεία, ζητώντας πρόωρες εκλογές λόγω της επιδεινούμενης οικονομικής κρίσης της χώρας. Οι αυξανόμενες διαμαρτυρίες σε εθνικό επίπεδο έχουν καταστήσει πιο πιθανές τις πρόωρες κάλπες, ωθώντας την κυβέρνηση να απομακρύνει ένα βασικό στέλεχος της αντιπολίτευσης πολύ πριν από την προεκλογική περίοδο, όπως υπογραμμίζεται.
Η σύλληψη του Ιμάμογλου κινδυνεύει να γυρίσει μπούμερανγκ
Παραδοσιακά, το CHP προσκρούει σε κοσμικούς ψηφοφόρους, αλλά ο ανοιχτός εναγκαλισμός της θρησκευτικής πρακτικής από τον Ιμάμογλου τον καθιστά ελκυστικό για συγκρατημένα συντηρητικούς υποστηρικτές που συνήθως ευθυγραμμίζονται με τον Ερντογάν. Επιπλέον, απολαμβάνει σημαντική υποστήριξη από την κουρδική κοινότητα. Κατά συνέπεια, η σύλληψη του Ιμάμογλου κινδυνεύει να γυρίσει μπούμερανγκ, ενισχύοντας ενδεχομένως την δημοτικότητά του, κάνοντάς τον να φαίνεται μάρτυρας στο στόχαστρο της κυβερνητικής καταστολής – ένα σενάριο που μοιάζει με την πρώιμη πολιτική άνοδο του Ερντογάν και που ενίσχυσε τελικά τη δημοτικότητά του.
Μέχρι στιγμής, ο ίδιος ο Ερντογάν απέφυγε να σχολιάσει τη σύλληψη του Ιμάμογλου. Ωστόσο, οι στενοί σύμμαχοι του προέδρου έχουν εκφράσει ξεκάθαρα τη στάση τους ενάντια στην κριτική της αντιπολίτευσης. Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) και εταίρος του Ερντογάν στον συνασπισμό, καταδίκασε σκληρά τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, δίνοντας έμφαση στο ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα της Τουρκίας και χαρακτηρίζοντας οποιαδήποτε αμφισβήτηση δικαστικών αποφάσεων ως «κλήσεις για διχόνοια και βία».
Η απόφαση σύλληψης Ιμάμογλου μπορεί να αποδειχθεί λιγότερο αποτελεσματική από προηγούμενες τακτικές εναντίον προσωπικοτήτων της αντιπολίτευσης. Ενώ οι προηγούμενες στρατηγικές βίαιης καταστολής ουσιαστικά παραγκωνίζουν τους πολιτικούς αντιπάλους, αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να εκτυλιχθεί απρόβλεπτα, διαψεύδοντας τις προσδοκίες της κυβέρνησης, τονίζεται.
Τελικά, ενώ η σύλληψη του Imamoglu μπορεί να φαίνεται μια βραχυπρόθεσμη τακτική νίκη για τις αρχές, εγκυμονεί σημαντικούς μακροπρόθεσμους κινδύνους. Η προσπάθεια να εξουδετερωθεί πολιτικά ένας βασικός αντίπαλος εν μέσω αυξανόμενων οικονομικών κρίσεων μπορεί να πυροδοτήσει αυξημένη δημόσια αναταραχή και να προωθήσει μεγαλύτερη ενότητα της αντιπολίτευσης, θέτοντας νέες, απρόβλεπτες προκλήσεις για την ηγεσία του Ερντογάν.
Θα τα καταφέρει ο «Σουλτάνος»;
Ο Ερντογάν, ο οποίος επί του παρόντος εκτελεί τη δεύτερη και τελευταία συνταγματική θητεία του, δεν έχει καμία πρόθεση να αποχωρήσει. Φέρεται ότι η τουρκική βουλή θα κάνει κάτι γι’ αυτόν που θα του επιτρέψει να είναι ξανά υποψήφιος και μετά θα γίνουν πρόωρες οι προεδρικές εκλογές.
Όσοι βλέπουν τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης ως εχθρό και κάποιου είδους δυτικό πράκτορα, σημειώνεται εντός Ρωσίας, πιστεύουν ότι είναι απαραίτητο να «χτυπηθεί» τώρα, ενώ η κυβέρνηση είναι ισχυρή: καλύτερα ένα «Μαϊντάν» τώρα παρά αργότερα, όταν θα απειλήσει την μεταφορά της εξουσίας από τον Ερντογάν στον Ερντογάν ή στον διάδοχό του.
Πολλά από τα παραπάνω γράφονται στην Ρωσία, τι θα ήθελε όμως να γίνει η ίδια η Μόσχα;
Η Τουρκία αποτελεί για την Μόσχα εναλλακτική επιλογή, από την στιγμή που ξεκίνησαν οι διεθνιστικές κυρώσεις. Ο αγωγός μέσω Τουρκίας είναι ο τελευταίος που τροφοδοτεί την Ευρώπη με ρωσικό ορυκτό πλούτο. Υπάρχουν επίσης και άλλου είδους σημαντικές συμφωνίες.
Ίσως στην Μόσχα προτιμούν τον Ερντογάν από την φιλοδυτική αντιπολίτευση. Ωστόσο, άπαξ και οι σχέσεις με τις ΗΠΑ του δεξιού Τραμπ ολοκληρωθούν προς το καλύτερο, δεν αποκλείεται η Ρωσία να μην έχει πια τόσο ανάγκη μια ισχυρή Τουρκία με νέο-οθωμανικές βλέψεις, οι οποίες παρενοχλούν μεγαλύτερα σχέδια, για παράδειγμα στην Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή. Πιθανώς, τότε μία κυβέρνηση που «ονειρεύεται» λιγότερο, θα ήταν πιο βολική και για την Μόσχα.
