Το Keurbos susanae, ένα απολίθωμα 444 εκατομμυρίων ετών που ανακαλύφθηκε στη Νότια Αφρική, περιγράφηκε σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Palaeontology από την καθηγήτρια Sarah Gabbott από το Πανεπιστήμιο του Leicester . Σε αντίθεση με τα περισσότερα απολιθώματα αρθρόποδων, τα οποία διατηρούν κυρίως σκληρούς εξωσκελετούς, αυτό το δείγμα παρέχει μια πρώτη ματιά στα εσωτερικά του όργανα, συμπεριλαμβανομένων των μυών, των τενόντων και του πεπτικού συστήματος.
Με το παρατσούκλι «Sue» από τη μητέρα του επικεφαλής ερευνητή, το απολίθωμα παρουσιάζει ένα εντυπωσιακό παράδοξο: τα μαλακά μέρη του διατηρούνται εξαιρετικά, αλλά τα εξωτερικά του μέρη, όπως τα πόδια και το κεφάλι του, λείπουν. «Το απολίθωμα Sue είναι ένα θαύμα από μέσα προς τα έξω, χωρίς πόδια, χωρίς κεφάλι», είπε ο καθηγητής Gabbott. “Το εσωτερικό της είναι μια μεταλλοποιημένη χρονοκάψουλα, αλλά το ανθεκτικό καβούκι, τα πόδια και το κεφάλι της λείπουν – χάθηκαν σε αποσύνθεση πριν από 440 εκατομμύρια χρόνια.”
Τα αρθρόποδα, μια ομάδα που περιλαμβάνει τις σημερινές γαρίδες, αστακούς, αράχνες και έντομα, έχουν ένα πλούσιο αρχείο απολιθωμάτων που χρονολογείται πριν από περισσότερα από 500 εκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, η διατήρηση μαλακών ιστών είναι πολύ σπάνια, επομένως η Sue είναι ένα εξαιρετικό εύρημα που αψηφά τα παραδοσιακά πρότυπα απολιθώματος.
Το απολίθωμα βρέθηκε στο Soom Shale, ένα ιζηματογενές κοίτασμα που βρίσκεται 250 μίλια βόρεια του Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής. Ήταν μια θαλάσσια λεκάνη που επέζησε από ένα κατακλυσμικό γεγονός παγετώνων —μία από τις πέντε μαζικές εξαφανίσεις της Γης— που εξάλειψε σχεδόν το 85% του συνόλου της ζωής. Στο σκληρό περιβάλλον, η λεκάνη εξελίχθηκε σε καταφύγιο για μια μοναδική ομάδα αρχαίων θαλάσσιων οργανισμών, ένας από τους οποίους ήταν το Sue.
Οι επιστήμονες αποδίδουν την εξαιρετική διατήρηση των μαλακών ιστών της Sue σε έναν ειδικό συνδυασμό χημικών παραγόντων στο ίζημα. Το περιβάλλον δεν ήταν απλώς φτωχό σε οξυγόνο αλλά και πλούσιο σε υδρόθειο, μια τοξική ένωση. Τέτοιες συνθήκες πιθανότατα θα είχαν διατηρήσει τις ευαίσθητες εσωτερικές δομές του απολιθώματος, αλλά προκάλεσαν την αποσύνθεση των εξωτερικών χαρακτηριστικών.
Η καθηγήτρια Gabbott βρήκε για πρώτη φορά το απολίθωμα στην αρχή της καριέρας της, αλλά θα περνούσαν πολύ περισσότερες από δύο δεκαετίες μέχρι να αναλυθεί και να περιγραφεί πλήρως. Το μικρό λατομείο στην άκρη του δρόμου όπου βρέθηκε το απολίθωμα Σου έχει από τότε ελεγχθεί εντατικά και δεν αναμένονται άλλα ευρήματα. “Αυτός ήταν ένας υπερμαραθώνιος μιας ερευνητικής προσπάθειας”, δήλωσε ο Gabbott. “Το απολίθωμα έχει διατηρηθεί τόσο όμορφα που κάθε στρώμα λεπτομέρειας χρειαζόταν προσεκτική ερμηνεία. Πάντα ήλπιζα να βρω νέα δείγματα, αλλά φαίνεται ότι μετά από 25 χρόνια αναζήτησης, αυτό το απολίθωμα είναι εξαιρετικά σπάνιο.”
Η ταξινόμηση του απολιθώματος Sue στο γενεαλογικό δέντρο των αρθρόποδων είναι άγνωστη λόγω της έλλειψης εξωτερικών χαρακτηριστικών, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη σύγκριση με άλλα είδη της ίδιας εποχής. Ωστόσο, η μοναδική διατήρησή του παρέχει ανεκτίμητα δεδομένα για τη μελέτη της εξέλιξης και της ιστορίας της ζωής των αρθρόποδων του παρελθόντος.
Η ονομασία του απολιθώματος από τη μητέρα του καθηγητή Γκάμποτ, Σούζαν, ήταν τόσο προσωπικό όσο και επαγγελματικό ορόσημο. «Η μητέρα μου πάντα έλεγε ότι πρέπει να ακολουθήσω μια καριέρα που με κάνει ευτυχισμένη – όποια κι αν είναι αυτή», είπε. “Μου είπε πρόσφατα ότι αν επρόκειτο να ονομάσω ένα απολίθωμα με το όνομά της, θα έπρεπε να το κάνω πριν γίνει η ίδια απολίθωμα! Λέω στη μητέρα μου ότι ονόμασα το απολίθωμα Sue από το όνομά της επειδή είναι ένα καλοδιατηρημένο δείγμα! Αλλά πραγματικά, είναι προς τιμήν της αταλάντευτης υποστήριξής της.”
Η ανακάλυψη του απολιθώματος και η επακόλουθη μελέτη σηματοδοτούν ένα ορόσημο στην παλαιοντολογία, ρίχνοντας φως σε έναν αρχαίο κόσμο όπου η ζωή επέμενε παρά τις ακραίες συνθήκες.
Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ
photo: pixabay
