Ένα εμβληματικό μωσαϊκό του Μεγάλου Αλεξάνδρου που βρέθηκε στην Πομπηία έλαβε τα περίπου 2 εκατομμύρια κομμάτια του από λατομεία που εκτείνονταν πολύ πέρα από το αρχαίο βασίλειο του Αλέξανδρου, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Ενώ η αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου εκτεινόταν μέχρι το σημερινό Πακιστάν, αυτά τα κομμάτια πέτρας και ορυκτών, ή ψηφίδες, προέρχονταν από λατομεία σε όλη την Ευρώπη – συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ιβηρικής Χερσονήσου – καθώς και από την Τυνησία, σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε την Τετάρτη (15 Ιανουαρίου) στο περιοδικό PLOS One .
Τι είναι το Μωσαϊκό του Αλεξάνδρου;
Το μωσαϊκό περίπου 2.000 ετών θάφτηκε στην Πομπηία όταν εξερράγη ο Βεζούβιος το 79 μ.Χ. στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης.
Το Μωσαϊκό του Αλεξάνδρου θεωρείται «το πιο σημαντικό μωσαϊκό της ρωμαϊκής εποχής», έγραψαν οι συγγραφείς στη μελέτη. Απεικονίζει τον Αλέξανδρο, ο οποίος κυβέρνησε από το 336 έως το 323 π.Χ., και τον μακεδονικό στρατό να θριαμβεύει επί του Πέρση βασιλιά Δαρείου Γ’ και των δυνάμεών του. Το μοναχικό δέντρο στο βάθος αφήνει να εννοηθεί ότι πρόκειται για τη μάχη της Ισσού, που έγινε το 333 π.Χ. στα σημερινά σύνορα Τουρκίας-Συρίας.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό το ψηφιδωτό είναι αντίγραφο ενός χαμένου ελληνιστικού πίνακα, πιθανότατα του Φιλόξενου της Ερέτριας , που χρονολογείται γύρω στο 315 π.Χ.
Το 2020, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης ξεκίνησε ένα έργο αποκατάστασης που συνεπαγόταν μη επεμβατική μελέτη του μωσαϊκού. Η ομάδα χρησιμοποίησε διάφορες τεχνικές, συμπεριλαμβανομένου του φορητού φθορισμού ακτίνων Χ (pXRF), ο οποίος χρησιμοποιεί ακτίνες Χ για να βοηθήσει στην αναγνώριση στοιχείων μέσα σε ένα αντικείμενο. Διαπίστωσαν ότι «οι ψηφίδες αποτελούνταν από δέκα τύπους χρωμάτων που συνδυάστηκαν αριστοτεχνικά για να ενισχύσουν τα καλλιτεχνικά εφέ που χαρακτηρίζουν το Μωσαϊκό του Αλεξάνδρου», έγραψαν οι ερευνητές στη μελέτη.
Τα 10 χρώματα περιελάμβαναν αποχρώσεις του λευκού, του καφέ, του κόκκινου, του κίτρινου, του ροζ, του πράσινου, του γκρι, του μπλε, του μαύρου και του έγχρωμου ύαλου που «συνδυάστηκαν αριστοτεχνικά για να ενισχύσουν τα καλλιτεχνικά εφέ των έργων τέχνης », έγραψαν οι ερευνητές στην εφημερίδα.
Οι αρχαίοι τεχνίτες έδιναν ιδιαίτερη προσοχή στο πρόσωπο του Αλέξανδρου, σημείωσε η ομάδα. «Αποτελείται από πολλές αποχρώσεις ροζ ψηφίδων με αξιόλογες αλλαγές στα φαινόμενα φωταύγειας που πιθανόν να σχετίζονται με τη διαφορετική χημική σύνθεση των ψηφίδων», έγραψαν στη μελέτη. Λεπτομέρειες όπως αυτή εξηγούν γιατί αυτή είναι “ίσως η πιο εικονική και γνωστή αναπαράσταση του προσώπου του στην αρχαία τέχνη”, σημείωσαν.
Όσον αφορά την προέλευση των ψηφίδων, οι επιστήμονες εξέτασαν λατομεία που χρησιμοποιούνταν στη ρωμαϊκή εποχή. Για παράδειγμα, «Ορισμένες από τις λευκές ψηφίδες θα μπορούσαν να σχετίζονται με τον Marmor Lunensis [λευκό κρυσταλλικό ασβεστόλιθο] από τα λατομεία των Άλπεων Apuan (Ιταλία), το οποίο άρχισε να εξορύσσεται για μάρμαρο τον 1ο αιώνα π.Χ. και δεν χρησιμοποιήθηκε πλέον από τον 3ο αιώνα μ.Χ.», έγραψε η ομάδα στη μελέτη.
Εν τω μεταξύ, οι έντονες ροζ ψηφίδες μπορεί να προέρχονται από την Πορτογαλία, μερικά από τα κίτρινα τουβλάκια μπορεί να προέρχονται από τη ρωμαϊκή πόλη Simitthus στη σημερινή Τυνησία και τα σκούρα κόκκινα κομμάτια μπορεί να είναι από το ακρωτήριο Ταίναρο της Ελλάδας, έγραψαν.
Η ομάδα εντόπισε επίσης ίχνη φυσικού κεριού και ορυκτού γύψου, τα οποία πιθανότατα εφαρμόστηκαν ως προστατευτικό στρώμα κατά τη διάρκεια έργων αποκατάστασης στη σύγχρονη εποχή, έγραψε η ομάδα στη μελέτη.
Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ
photo: freepik
