Η εικόνα είναι τόσο ανησυχητική όσο και συναρπαστική, παρασύροντας τους επισκέπτες σε ένα ξεχασμένο παρελθόν. Αυτό το λείψανο, μικρό αλλά σημαντικό, ψιθυρίζει ιστορίες για την αρχαία Ρώμη, ξεχασμένα τελετουργικά και την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ ζωής και θανάτου στην αρχαιότητα.

Ανακάλυψη του Τεχνουργήματος
Οι ακριβείς συνθήκες της ανακάλυψης του αντικειμένου παραμένουν καλυμμένες σε μυστήριο. Ωστόσο, πιστεύεται ότι ανακαλύφθηκε στην περιοχή της σύγχρονης Βουργουνδίας, η οποία ήταν μέρος της τεράστιας κυριαρχίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια της ακμής της. Το Chalon-sur-Saône, γνωστό ως Cavillonum στους ρωμαϊκούς χρόνους, ήταν μια σημαντική πόλη, που χρησίμευε ως κρίσιμος εμπορικός δρόμος και στρατιωτικός σταθμός στην αυτοκρατορία. Η ρωμαϊκή επιρροή στην περιοχή ήταν σημαντική, αφήνοντας πίσω μια σειρά από νομίσματα, αγγεία και άλλα κατάλοιπα της εποχής. Ωστόσο, λίγα ευρήματα είναι τόσο υποβλητικά όσο αυτό το μουμιοποιημένο χέρι.

Η μουμιοποίηση στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στο πιο δροσερό και υγρό κλίμα της Γαλλίας, ήταν μια ασυνήθιστη πρακτική έξω από τον μεσογειακό και τον αιγυπτιακό κόσμο. Ωστόσο, ορισμένες περιβαλλοντικές συνθήκες μπορούν φυσικά να μουμιοποιήσουν υπολείμματα, ιδιαίτερα σε χώρους ταφής ή κάτω από συγκεκριμένες τεχνικές συντήρησης που αποτρέπουν τη σήψη. Το χέρι του παιδιού, διατηρημένο με τέτοιο τρόπο, μας λέει πολλά για τις συνθήκες στις οποίες βρέθηκε αλλά αφήνει ανοιχτά πολλά ερωτήματα για τις συνθήκες ζωής και θανάτου του παιδιού.

Πιασμένο σφιχτά στα αποξηραμένα δάχτυλα είναι ένα ρωμαϊκό νόμισμα, που κόπηκε σε μια εποχή που η αυτοκρατορία ήταν τεράστια και ισχυρή. Το νόμισμα, ένα κοινό χάλκινο όπως το απεικονίζει το πρόσωπο ενός αυτοκράτορα, αν και ο χρόνος έχει φθαρεί πολλές από τις λεπτομέρειες του. Οι ειδικοί στο Μουσείο Ντενόν χρονολόγησαν το νόμισμα στον 2ο αιώνα μ.Χ., κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης ενός από τους πιο σημαντικούς αυτοκράτορες της Ρώμης, πιθανώς του Μάρκου Αυρήλιου ή του Αντωνίνου Πίου. Αλλά αυτό που κάνει αυτό το νόμισμα αξιοσημείωτο δεν είναι η αξία του, αλλά η τοποθέτησή του—κλειδωμένη στο χέρι ενός παιδιού.

Ο συμβολισμός των νομισμάτων στις αρχαίες ρωμαϊκές ταφές
Η συμπερίληψη νομισμάτων στις ρωμαϊκές ταφές δεν ήταν απλώς θέμα πλούτου ή θέσης. Στη ρωμαϊκή μυθολογία, τα νομίσματα τοποθετούνταν με τους νεκρούς για να πληρώσουν τον Χάροντα, για το πέρασμα από τον ποταμό Στύγα στη μετά θάνατον ζωή. Αυτή η παράδοση, γνωστή ως οβολός του Χάροντα , ήταν μια κοινή ταφική πρακτική στον ρωμαϊκό πολιτισμό. Το νόμισμα τοποθετούνταν συχνά στο στόμα του νεκρού, συμβολίζοντας το τέλος για την ασφαλή διέλευση.

Στην περίπτωση του χεριού του μουμιοποιημένου παιδιού, η τοποθέτηση του νομίσματος εγείρει ενδιαφέροντα ερωτήματα. Γιατί το κέρμα πιάνεται σφιχτά στο χέρι αντί να τοποθετείται στο στόμα ή κοντά στο σώμα, όπως ήταν τυπικό; Ήταν μια σκόπιμη επιλογή που έγινε από την οικογένεια ή τους φροντιστές του παιδιού ή ήταν σύμπτωση του τρόπου με τον οποίο ανακαλύφθηκε το πτώμα; Ίσως το παιδί πέθανε ξαφνικά, και το νόμισμα προοριζόταν για χρήση, αλλά δεν τοποθετήθηκε ποτέ σωστά, αφήνοντας το παιδί να το κρατάει στο χέρι.

Ζωή και θάνατος στη Ρωμαϊκή Γαλατία
Αυτό το τεχνούργημα ανοίγει επίσης ένα παράθυρο στη ζωή στη Ρωμαϊκή Γαλατία. Η Ρωμαϊκή Γαλατία, όπου κάποτε ζούσε το παιδί, ήταν ένα χωνευτήρι πολιτισμών. Οι κελτικές παραδόσεις αναμειγνύονταν με τα ρωμαϊκά έθιμα και οι ταφικές πρακτικές συχνά αντανακλούσαν αυτόν τον συγκρητισμό. Η ρωμαϊκή ελίτ και οι πλουσιότερες τάξεις θα ακολουθούσαν τις ρωμαϊκές παραδόσεις, συμπεριλαμβανομένων των ταφικών τελετών με νομίσματα, ενώ ο τοπικός κελτικός πληθυσμός θα μπορούσε να ενσωματώσει τις δικές του πεποιθήσεις και έθιμα σε αυτές τις πρακτικές.

Η ζωή του παιδιού μπορεί να έχει διαμορφωθεί από αυτό το πολιτισμικό μείγμα. Ήταν το παιδί Ρωμαίος ή τοπικής Γαλλικής καταγωγής; Η παρουσία του ρωμαϊκού νομίσματος υποδηλώνει ρωμαϊκή επιρροή ή τουλάχιστον ρωμαϊκά έθιμα στο νοικοκυριό της οικογένειας. Η ηλικία, το φύλο και η κατάσταση του παιδιού είναι άγνωστα, αλλά η προσεκτική τοποθέτηση του σώματος και του νομίσματος υποδηλώνει κάποιο επίπεδο σπουδαιότητας ή τουλάχιστον την προσκόλληση στις ρωμαϊκές θρησκευτικές πεποιθήσεις γύρω από τη μετά θάνατον ζωή.

Το Μουσείο Denon επέτρεψε στους ερευνητές να εξετάσουν το τεχνούργημα, αν και ήταν προσεκτικοί για να διατηρήσουν την εύθραυστη κατάστασή του. Οι ακτινογραφίες και οι αξονικές τομογραφίες έδωσαν κάποια εικόνα για τη διατήρηση του χεριού, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να ήταν θαμμένο σε ξηρό περιβάλλον, πιθανώς σε σφραγισμένο τάφο ή σαρκοφάγο, που επέτρεψε τη φυσική διαδικασία μουμιοποίησης.

Όσον αφορά το νόμισμα, οι ειδικοί παρατήρησαν ότι ήταν φορεμένο αλλά ακόμα αναγνωρίσιμο. Η παρουσία του εγείρει πολλά ερωτήματα σχετικά με τις ρωμαϊκές ταφικές τελετές για παιδιά, ένα σχετικά ανεξερεύνητο θέμα στην αρχαιολογία. Μερικοί θεωρούν ότι τα παιδιά θάβονταν με λιγότερες τυπικότητες από τους ενήλικες, ίσως λόγω της αθωότητάς τους ή της πεποίθησης ότι χρειάζονταν λιγότερη προετοιμασία για το ταξίδι στη μετά θάνατον ζωή.

Το χέρι, που εξακολουθεί να πιάνει το νόμισμα, μπορεί να υποδηλώνει μια βιαστική ή ημιτελή ταφή ή ίσως ένα τελείως διαφορετικό τελετουργικό. Θα μπορούσε αυτό να ήταν μέρος ενός ξεχασμένου τοπικού εθίμου; Ή μπορεί να αντικατοπτρίζει μια συγκεκριμένη πεποίθηση για τα παιδιά στη μετά θάνατον ζωή; Χωρίς περισσότερα στοιχεία, αυτά τα ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά σε εικασίες.

Το Μουσείο Denon, που βρίσκεται στο Chalon-sur-Saône, φιλοξενεί μια πλούσια συλλογή αντικειμένων που εκτείνεται σε αιώνες ιστορίας. Το μουσείο, που πήρε το όνομά του από τον Dominique Vivant Denon, διπλωμάτη και αρχαιολόγο που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του Λούβρου, προσφέρει μια ματιά στο αρχαίο και μεσαιωνικό παρελθόν της περιοχής. Το μουμιοποιημένο παιδικό χέρι είναι ένα από τα πιο μοναδικά και προβληματικά εκθέματά του, προσελκύοντας μελετητές, λάτρεις της ιστορίας και περίεργους επισκέπτες.

Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ

photo: pixabay