περισσότερα από 2000 βραχογραφήματα σε μαρμάρινους βράχους που χρονολογούνται από τον 6ο αιώνα π.Χ. προσφέρουν μια ματιά στις καθημερινές δραστηριότητες και ανησυχίες των βοσκών που περιφέρονταν σε αυτά τα εδάφη στην αρχαιότητα.
Μεταξύ αυτών, μια μοναδική επιγραφή έχει τραβήξει την προσοχή των αρχαιολόγων: ένα σχέδιο ενός ναού με την επιγραφή «Εκατόμπεδον», υπογεγραμμένο από ένα άτομο που ονομάζεται Μίκων.
Η ανακάλυψη αυτής της βραχογραφίας έγινε από τον Merle Langdon σε έναν εκτεθειμένο μαρμάρινο βράχο που βρίσκεται περίπου 10 μέτρα από ένα χωματόδρομο που συνδέεται με τον παραλιακό δρόμο. Η ακριβής τοποθεσία είναι 37°49′17,06″N 23°49′26,72″E, στα 84 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Η διάβρωση έχει κάνει το χαρακτικό ρηχό και ορισμένες λεπτομέρειες δυσδιάκριτες, αλλά η ουσία του σχεδίου και η επιγραφή έχουν διατηρηθεί.
Το σχέδιο δείχνει την πρόσοψη ενός κτιρίου με τουλάχιστον πέντε κίονες, μια ασυνήθιστη λεπτομέρεια αφού τα πενταστυλικά κτίρια (με πέντε κίονες) δεν είναι συνηθισμένα στην ελληνική αρχιτεκτονική, εκτός από εξαιρέσεις όπως ο Ναός του Απόλλωνα στον Θέρμο.
Τα προεξέχοντα στοιχεία και οι οριζόντιες γραμμές υποδηλώνουν σκίτσο κρεπής δύο βημάτων ή, εναλλακτικά, θριγκό με ακρωτήρια. Η επιγραφή περιστρέφεται γύρω από το σχέδιο, ξεκινώντας ορθογραφικά και τελειώνοντας ανάδρομα, χρησιμοποιώντας το αρχαίο αττικό αλφάβητο.
Η επιγραφή, αν και φθαρμένη, έχει εντοπιστεί σε μεγάλο βαθμό χάρη στο σχήμα των γραμμάτων και την ορθογραφία, χαρακτηριστικά του 6ου αιώνα π.Χ. Η προτεινόμενη ανάγνωση είναι «τὸ hεκατόμπεδον (–) Ε (–) Μίκōνος», που μεταφράζεται ως «ο Εκατόμπεδον του Μίκωνα». Ο Μίκων είναι πιθανώς ο συγγραφέας της γκραβούρας, όνομα ήδη γνωστό στην αρχαία Ελλάδα, αν και αυτή η επιγραφή είναι από τις παλαιότερες που βρέθηκαν.
Ο όρος «Εκατόμπεδον» σημαίνει «εκατό πόδια» και χρησιμοποιήθηκε κυριολεκτικά και μεταφορικά για να περιγράψει τεράστιες κατασκευές. Σε θρησκευτικό πλαίσιο, αναφερόταν συνήθως σε μεγάλους ναούς.
Στην Ακρόπολη της Αθήνας, ήταν ένας ιερός χώρος που αναφέρεται σε επιγραφές του 5ου και 4ου αιώνα π.Χ. που τεκμηριώνουν αντικείμενα που φυλάσσονταν στο Εκατόμπεδο, συμπεριλαμβανομένου του κολοσσιαίου αγάλματος της Αθηνάς του Φειδία, του οποίου το βάθρο σώζεται ακόμη στον ανατολικό θάλαμο του Παρθενώνα. Αυτός ο θάλαμος έχει μήκος 29,87 μέτρα, που συμπίπτει με το μέτρο των εκατό αττικών ποδιών.
Η επιγραφή του Μίκωνα προσθέτει ένα επίπεδο κατανόησης σχετικά με τη χρήση και τη σημασία του όρου Εκατόμπεδον πριν από την κατασκευή των περικλειανών κτηρίων στην Ακρόπολη. Τα λεγόμενα Διατάγματα του Εκατομπέδωνα, επιγραφές που χρονολογούνται στο 485/4 π.Χ., αναφέρουν δωμάτια μέσα σε αυτό που χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση θησαυρών. Τα έγγραφα αυτά επιβεβαιώνουν, λοιπόν, ότι ο όρος χρησιμοποιήθηκε ήδη για να προσδιορίσει ένα συγκεκριμένο και ιερό μέρος της Ακρόπολης.
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, το βραχογράφημα του Μίκωνα είναι ένα μοναδικό ντοκουμέντο από το δεύτερο μισό του 6ου αιώνα π.Χ. που αντιπροσωπεύει την αρχαιότερη επιγραφική βεβαίωση του όρου Εκατομπέδων. Η χρήση του οριστικού άρθρου τό υπονοεί ότι παριστάνεται συγκεκριμένο κτήριο, πιθανότατα στην Ακρόπολη των Αθηνών. Η γκραβούρα μπορεί να δώσει πληροφορίες για μελλοντικές μελέτες σχετικά με την αρχιτεκτονική ιστορία της Ακρόπολης στην αρχαϊκή περίοδο, καθώς ρίχνει νέο φως στον όρο Ἑκατόμπεδον που χρησιμοποιήθηκε στο δεύτερο διάταγμα του Εκατομπέδωνα του 485/4 π.Χ. Ειδικότερα, ενισχύει την άποψη ότι ο όρος αυτός αναφερόταν σε ναό, με πιθανή, αν και αβέβαιη, θέση στη νότια πλευρά της Ακρόπολης της αρχαϊκής περιόδου.
Επιπλέον, προσθέτουν, πέρα από την αρχαιολογική του σημασία, η βραχογραφία του Μίκωνα, καταδεικνύει ότι η αρχιτεκτονική, μαζί με τα πλοία, τα γρήγορα άλογα και τα κυνηγετικά σκυλιά, φιγουράρουν στα άπιαστα όνειρα των βοσκών που φρόντιζαν τα κοπάδια τους στο λόφο. Το Εκατόμπεδον, που ίσως μόλις αναδύθηκε από τον ιερό βράχο της Αθηνάς, ήταν μια φυσική πηγή θαύματος για τον Μίκωνα. Το σχέδιό του είναι πλέον η πρώτη γνωστή μαρτυρία θαυμασμού για την αρχιτεκτονική της Ακρόπολης και η πρώτη από τις πολλές που ακολούθησαν.
photo: pixabay
