Η χρηματοδότηση των υλικοτεχνικών υποδομών που απαιτεί η λειτουργία αυτών των κέντρων, όπως και οι πόροι για την εξειδικευμένη εκπαίδευση των γιατρών, που θα τα στελεχώσουν έχει εξασφαλιστεί σε έναν βαθμό, ενώ οι προσπάθειες εστιάζονται σήμερα σε αυτή καθεαυτή τη διαδικασία της στελέχωσης και στις αναγκαίες προσλήψεις.

«Νομίζω ότι η Πολιτεία κινείται σε πολύ σωστή κατεύθυνση και με μεγάλη όρεξη, ώστε να βάλουμε σε πράξη τον νόμο (5173/2025)» ανέφερε ο καθηγητής του Harvard, Γεώργιος Βέλμαχος σε συνέντευξη Τύπου, στο πλαίσιο του Εθνικού συνεδρίου τραύματος, που πραγματοποιείται στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. «Υπάρχουν τρεις άξονες στους οποίους θα κινηθούμε. Ο άξονας της διαμόρφωσης της υλικοτεχνικής υποδομής των μελλοντικών κέντρων τραυμάτων, γιατί αυτά θα χτιστούν μέσα στα υπάρχοντα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών, αλλά θα είναι ειδικά Κέντρα Τραύματος. Ο δεύτερος άξονας θα είναι η στελέχωση, καθώς πρέπει να βάλουμε ανθρώπους μέσα στα κέντρα, να γίνουν προσλήψεις, να μεταφερθεί προσωπικό. Και το τρίτο είναι η εκπαίδευση αυτών των ανθρώπων. Πώς θα εκπαιδευτούν; Δε θα πάρουμε ξαφνικά έναν χειρουργό να τον βαφτίσουμε χειρούργο τραύματος», επισήμανε ο καθηγητής, προσθέτοντας πως «έχουμε δημιουργήσει πορείες προς όλες αυτές τις κατευθύνσεις».

«Για την υλικοτεχνική υποδομή έχουν δημιουργηθεί κεφάλαια, οικονομικοί πόροι. Αυτή τη στιγμή διαμορφώνονται τα δεκαεπτά Κέντρα Τραύματος, σύμφωνα τον νόμο που έχει ψηφιστεί. Η στελέχωση είναι ένα ζήτημα, δεν έχουμε δημιουργήσει τις ακριβείς πορείες του πώς θα στελεχωθούν αυτά, αλλά το δουλεύουμε αυτή τη στιγμή. Για την εκπαίδευση επίσης έχουμε βρει οικονομικούς πόρους, ώστε οι πρώτοι γιατροί οι οποίοι θα ενδιαφερθούν να γίνουν χειρουργοί τραύματος, να πάνε να εκπαιδευτούν κλινικά στη Νότιο Αφρική, που είναι το μεγαλύτερο κέντρο τραύματος, να εκπαιδευτούν διοικητικά πιθανότατα στην Αμερική και μετά να γυρίσουν στην Ελλάδα και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους» διευκρίνισε ο κ. Βέλμαχος.

Σε ό,τι αφορά τις δυνατότητες γεωγραφικής κάλυψης που θα εξασφαλίζει αυτό το δίκτυο των Κέντρων Τραύματος ο καθηγητής του Harvard εξήγησε ότι «η ομορφιά της Ελλάδας, τα νησιά της, είναι και το πιο τρωτό σημείο στη δημιουργία του συστήματος», διότι «δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε κέντρα τραύματος σε κάθε νησάκι και δεν μπορούμε και να στελεχώσουμε με εξειδικευμένους γιατρούς το κάθε Κέντρο Υγείας». Όπως πρόσθεσε, πέραν της παροχής των πρώτων βοηθειών στον τραυματία τα μικρά νησιά στηρίζονται στα κέντρα υγείας. «Πρέπει να δώσουμε κάποια στοιχειώδη εκπαίδευση στους γενικούς γιατρούς που υπάρχουν εκεί και μετά να δημιουργήσουμε ένα επαρκές σύστημα διακομιδής με ελικόπτερα που δεν είναι εύκολο, που είναι ένα από τα μεγάλα θέματα του συνεδρίου και ένα μεγάλο θέμα που συζητάμε με την κυβέρνηση και με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος» επισήμανε.

«Το τραύμα είναι επιδημία, η πρώτη αιτία θανάτου σε ηλικίες 1 έως 45 ετών»

Ο κ. Βέλμαχος χαρακτήρισε το τραύμα ως επιδημία, σημειώνοντας πως «ουσιαστικά είναι μία ασθένεια, γιατί σκοτώνει το πιο δυναμικό και νεαρό μέρος του πληθυσμού σε επιδημικές διαστάσεις» και ότι «στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο είτε σε χώρες αναπτυγμένες είτε αναπτυσσόμενες, το τραύμα είναι η πρώτη αιτία θανάτου σε ηλικίες ενός έως 45 ετών», ενώ «είναι μάστιγα όχι μόνο γιατί σκοτώνει, αλλά γιατί αφήνει ανάπηρους, πολλές φορές με μόνιμες αναπηρίες, σε πολλαπλάσιο αριθμό από αυτούς που σκοτώνει».

Η Ελλάδα, πρόσθεσε ο καθηγητής, σε όλες τις μετρήσεις είναι εξαιρετικά χαμηλά στην αντιμετώπιση και τη διάσωση των τραυματιών σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και απέχει πολύ και από την Αμερική που διαθέτει το καλύτερο σύστημα τραύματος παγκοσμίως, ενώ δεν υπάρχει τομέας εκπαίδευσης στη χειρουργική τραύματος. «Ο νόμος για τη δημιουργία κέντρων τραύματος που ψηφίστηκε πρόσφατα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για να φτιάξουμε το σύστημα», τόνισε, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι τα Κέντρα Τραύματος του ΕΣΥ θα αυξήσουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό την προοπτική επιβίωσης ατόμων που τραυματίζονται βαριά, π.χ. σε τροχαία ατυχήματα. Εκτίμησε, επίσης, πως με την έναρξη λειτουργίας των Κέντρων Τραύματος και οι Ιατρικές Σχολές στην Ελλάδα, θα προσανατολιστούν στην κατάρτιση προγραμμάτων σπουδών για το τραύμα, όπως ήδη συμβαίνει σε άλλες χώρες.

Ο κ. Βέλμαχος εστίασε στις δεκάδες ιατρικές ειδικότητες που εμπλέκονται στο τραύμα, λέγοντας ότι «ένας άνθρωπος που χτύπησε με το μηχανάκι έχει σπασμένα κόκαλα, άρα χρειάζεται ορθοπεδικό, έχουν σκιστεί ο σπλήνας και το ήπαρ του, άρα χρειάζεται γενικό χειρουργό, έχει κάκωση στα νεφρά, άρα χρειάζεται ουρολόγο, έχει κάκωση στον εγκέφαλο, άρα χρειάζεται νευροχειρουργό και νευρολόγο, χρειάζεται εντατική παρακολούθηση, άρα εντατικολόγο».

«Στο τραύμα εμπλέκονται οι πάντες. Χρειάζονται μεγάλα συστήματα που δεν αφορούν μόνο το σύστημα τραύματος, αλλά και τη διακίνηση των ασθενοφόρων, την αγορά ελικοπτέρων, τη δημιουργία μετατραυματικών κέντρων αποκατάστασης. Χρειάζονται πολλά πράγματα σε επίπεδο νομοθεσίας, εκπαίδευσης και κοινωνικής συνείδησης, ώστε να σταματήσουν οι τραυματίες να πεθαίνουν», υπογράμμισε.

Καθοριστικός ο χρόνος δράσης

Ο καθηγητής του Harvard μετέφερε και την προσωπική του εμπειρία στην αντιμετώπιση περιστατικού, πριν από δύο χρόνια στην Πάρο, όταν ο ίδιος και η οικογένειά του έγιναν μάρτυρες ενός τροχαίου με μηχανάκι και σοβαρά τραυματίες δύο νέους 30 ετών. «Το ασθενοφόρο έφτασε μετά από 40 λεπτά και διακομίσθηκαν στο κέντρο υγείας του νησιού. Εκεί οι δύο πολύ βαριά τραυματισμένοι παρέμεναν σε φορεία αβοήθητοι ανάμεσα σε άλλα σοβαρά περιστατικά. Ένας ηρωικός γενικός γιατρός και δύο ηρωικές νοσοκόμες έκαναν ό,τι μπορούσαν», σημείωσε ο κ. Βέλμαχος, προσθέτοντας ότι ο ίδιος τηλεφώνησε σε φίλους του στην Αθήνα για να μεταφερθούν οι δύο βαριά τραυματίες, γιατί θα πέθαιναν. «Και εδώ αρχίζει η Οδύσσεια του πρωτοκόλλου. Όπως προέβλεπε, έπρεπε να διακομιστούν στη Σύρο, όπου όμως δεν υπήρχαν ειδικοί γιατροί και θα χάνονταν 5-6 πολύτιμες ώρες. Επιπλέον προϋπόθεση, με βάση το πρωτόκολλο, ήταν να υπάρχει αξονική τομογραφία, η οποία έγινε σε ιδιωτικό αξονικό τομογράφο. Τελικά οι τραυματίες έφτασαν με ελικόπτερο στην Αθήνα περίπου 12 ώρες μετά το τροχαίο», είπε.

«Στην προνοσοκομειακή φροντίδα σημαντικό δεν είναι μόνον ο σύντομος χρόνος άφιξης, αλλά και όσοι παραλαμβάνουν τους τραυματίες να είναι εκπαιδευμένοι στο τραύμα. Ο άριστος εξοπλισμός στα ασθενοφόρα και ο πολύ πιο σύγχρονος στα ελικόπτερα αυξάνουν τις πιθανότητες επιβίωσης», κατέληξε ο καθηγητής.

Σμαρώ Αβραμίδου – ΑΠΕ-ΜΠΕ / photo: eurokinissi