Αυτή η έρευνα, με επικεφαλής την αρχαιολόγο Cecilie Brøns, προτείνει έναν νέο τρόπο κατανόησης της κλασικής τέχνης, αμφισβητώντας την παραδοσιακή αντίληψη της γλυπτικής ως μια καθαρά εικαστική μορφή τέχνης.
Η ελληνορωμαϊκή τέχνη μελετάται εδώ και αιώνες μέσα από το φακό της οπτικής της εμφάνισης. Ωστόσο, η έρευνα της Brøns τονίζει ότι αυτά τα γλυπτά δεν ήταν μόνο πολύχρωμα και στολισμένα με υφάσματα και κοσμήματα, αλλά και εμποτισμένα με αρώματα.
Αυτή η πρακτική, που τεκμηριώνεται σε λογοτεχνικά και επιγραφικά κείμενα, υποδηλώνει ότι η αισθητηριακή εμπειρία των αρχαίων θεατών ήταν πολύ πιο πλούσια από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως.
Η έρευνα βασίζεται σε μια σειρά κλασικών κειμένων που περιγράφουν πώς αρωματίζονταν αγάλματα θεών και επιφανών μορφών. Για παράδειγμα, ο Ρωμαίος ρήτορας Κικέρων αναφέρεται στο έθιμο της επάλειψης με αρώματα του αγάλματος της θεάς Άρτεμης στην αρχαία πόλη Σεγέστα. Ομοίως, ο ποιητής Καλλίμαχος περιγράφει σε ένα επίγραμμα ότι το άγαλμα της Βερενίκης Β’, βασίλισσας της Αιγύπτου, ήταν επαλειμμένο με άρωμα.
Τα αρώματα δεν χρησιμοποιήθηκαν μόνο για τον καλλωπισμό των γλυπτών αλλά εξυπηρετούσαν και μια τελετουργική λειτουργία. Στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη, οι θεοί τιμούνταν με εξωτικά αρώματα και αρωματικά έλαια. Στο ιερό της Δήλου, χαραγμένες επιγραφές περιγράφουν λεπτομερώς το κόστος και τη σύνθεση των αρωμάτων που χρησιμοποιούνται για την διακόσμηση των αγαλμάτων της Άρτεμης και της Ήρας. Αυτά περιελάμβαναν ελαιόλαδα, κερί μέλισσας, ανθρακικό νάτριο και αρώματα τριαντάφυλλου.
Ένα από τα πιο συναρπαστικά ευρήματα της έρευνας είναι η σύνδεση μεταξύ των εργαστηρίων αρωμάτων που ανακαλύφθηκαν στη Δήλο και της πρακτικής της αρωματοποίησης αγαλμάτων . Έχουν βρεθεί εγκαταστάσεις που υποδηλώνουν την τοπική παραγωγή αρωμάτων, επιβεβαιώνοντας ότι τα αρώματα που χρησιμοποιούνται σε τελετουργίες θα μπορούσαν να είχαν κατασκευαστεί στο ίδιο νησί.
Η εφαρμογή των αρωμάτων στα γλυπτά πραγματοποιήθηκε με τη χρήση ειδικών τεχνικών όπως η γάνωση, η οποία περιελάμβανε την εφαρμογή κεριών και ελαίων για τη διατήρηση και την ενίσχυση της επιφάνειας των αγαλμάτων. Ο Βιτρούβιος και ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος αναφέρουν στα γραπτά τους τη χρήση κεριού και ειδικών ελαίων για να αποτρέψουν τον αποχρωματισμό των γλυπτών και να τους δώσει μια ιδιαίτερη λάμψη.
Από την άλλη πλευρά, η κόσμηση(στολισμός) περιελάμβανε τη χρήση υφασμάτων, κοσμημάτων και αρωμάτων σε αγάλματα, μια πρακτική που ενίσχυε την ιδέα ότι αυτές οι θείες εικόνες αντιμετωπίζονταν ως ζωντανά όντα . Από αυτή την άποψη, ο Παυσανίας αφηγείται ότι το άγαλμα του Ολυμπίου Διός στην Ολυμπία αλείφθηκε με ελαιόλαδο για να προστατεύσει το ελεφαντόδοντο του από το υγρό κλίμα.
Αν και ο χρόνος έχει σβήσει τα περισσότερα από τα αρώματα που εφαρμόζονταν στην αρχαιότητα, κάποια ίχνη έχουν διασωθεί. Αξιοσημείωτη περίπτωση είναι το πορτρέτο της Βασίλισσας Βερενίκης Β’, ένα γλυπτό της Περιόδου των Πτολεμαίων του 3ου αιώνα π.Χ., όπου στην επιφάνειά του έχουν εντοπιστεί ίχνη κεριού μέλισσας , υποδεικνύοντας ότι μπορεί να το έχουν περιποιηθεί με άρωμα.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η χρήση λουλουδιών και γιρλαντών για την διακόσμηση των αγαλμάτων, προσθέτοντας μια προσωρινή αλλά σημαντική οσφρητική διάσταση. Γιορτές όπως το Floralia στη Ρώμη περιλάμβαναν τη διακόσμηση γλυπτών με γιρλάντες από τριαντάφυλλα και βιολέτες, γεμίζοντας το περιβάλλον με ένα εορταστικό άρωμα.
Το γεγονός ότι αυτά τα γλυπτά σχεδιάστηκαν επίσης για να μπορούν να βγάζουν άρωμα υποδηλώνει ότι η κλασική τέχνη προσέλκυσε μια πιο πλούσια και πιο περίπλοκη πολυαισθητηριακή εμπειρία .
Η χρήση αρωμάτων και αρωμάτων στην αρχαία τέχνη δεν ήταν απλώς διακοσμητική, ήταν μέρος μιας συμβολικής και θρησκευτικής γλώσσας που προίκισε στα γλυπτά μια πιο απτή παρουσία.
Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ
photo: pixabay
