οι συνεχιζόμενες έρευνες στους Φιλίππους Καβάλας και στο Δίον Πιερίας ή η ανάδειξη της παλαιοχριστιανικής βασιλικής στην Παλαιόπολη Σαμοθράκης, είναι μόνο ένα μέρος του αρχαιολογικού έργου που πραγματοποιήθηκε το τελευταίο διάστημα στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Στην 37η Επιστημονική Συνάντηση, που διεξάγεται σήμερα και αύριο στη Θεσσαλονίκη, την οποία διοργανώνει το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ και η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού, θα γίνουν συνολικά 60 ανακοινώσεις και 13 παρουσιάσεις σε πόστερ σχετικά με την έρευνα που διεξάγεται στον βορειοελλαδικό χώρο, από τον Έβρο μέχρι την Καστοριά.

«Όταν λέμε αρχαιολογικό έργο, δεν εννοούμε μόνο το ανασκαφικό, αλλά και το έργο ανάδειξης, συντήρησης, προβολής ή οργάνωσης εκθέσεων και μουσείων. Παρουσιάζονται έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και δεκαετίες αλλά εμφανίζονται και καινούργιες μικρότερες ή μεγαλύτερες ανάλογα με το εύρος των δυνατοτήτων κάθε φορά», δήλωσε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Ελένη Μανακίδου, υπογραμμίζοντας το αμείωτο ενδιαφέρον της κοινότητας για το συνέδριο που πραγματοποιείται για 37η χρονιά.

Σημείωσε ακόμα πως το συνέδριο αποτελεί μία ευκαιρία για τη διά ζώσης συνάντηση των αρχαιολόγων και συζητήσεις για θέματα κοινού ενδιαφέροντος. «Το συνέδριο δείχνει ακόμα τις συνεργασίες που γίνονται μεταξύ αρχαιολόγων πολλών φορέων, δηλαδή των υπηρεσιών των πανεπιστημίων, των ξένων σχολών, μαζί με συναδέλφους πολλών ειδικοτήτων από θετικές επιστήμες, αφού πάντα υπάρχει αυτή η διεπιστημονικότητα στο έργο των αρχαιολόγων», είπε χαρακτηριστικά και αναφέρθηκε ακόμη στη δυναμική συμμετοχή φοιτητών. «Προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές, νέοι ερευνητές συνεργάζονται με αυτούς των άλλων γενιών κι αυτό προάγει πάντα την επιστήμη», κατέληξε η κ. Μανακίδου.

Μία βασιλική στην αρχαιολογική θέση «Ληνοί» στη Δράμα δείχνει γεωφυσική διασκόπηση

Μία αγροικία – έπαυλη με όροφο, που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 5ου αιώνα, αποκαλύφθηκε το 1971 μεταξύ των χωριών Αγίου Αθανασίου και του Κεφαλαρίου Δράμας. Τότε, είχαν έρθει στο φως ληνοί, δηλαδή χτισμένοι χώροι μέσα στους οποίους πατιούνταν τα σταφύλια για να βγει ο μούστος, καθώς και εντυπωσιακά ψηφιδωτά που διέθετε η κύρια κατοικία που στεγαζόταν στον όροφο.

Το έργο που έγινε τότε συνεχίστηκε τη διετία 2018-2019, από τον τότε διευθυντή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας δρ. Στρατή Παπαδόπουλο, ο οποίος άνοιξε ξανά την ανασκαφή και προχώρησε σε μία σειρά εργασιών, όπως συντήρηση των ληνών, μεταφορά των ψηφιδωτών στη Δράμα, καθαρισμό του δυτικού τμήματος του συγκροτήματος και από τη νέα ανασκαφή, έφερε στο φως μια τιμητική επιγραφή του Ρωμαίου διοικητή του 1ου αιώνα μ.Χ.

«Επίσης, νοτιοανατολικά της αυλής βρέθηκε προϊστορική κεραμική κι αυτό αποτελεί απόδειξη ότι ο γήλοφος αυτός κατοικήθηκε κατά τα νεολιθικά χρόνια. Υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις, όπως κίονες και κιονόκρανα, ότι η έπαυλη επεκτείνεται προς τα ανατολικά», είπε στη διάρκεια του συνεδρίου ο καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του ΑΠΘ Γρηγόρης Τσόκας, παρουσιάζοντας σχετική ανακοίνωση που συνυπογράφει με τον κ. Παπαδόπουλο και τους Γ. Βαργεμέζη και Α. Σταμπολίδη.

Αυτός ήταν ο λόγος που αποφασίστηκε η συνέχεια της έρευνας και η πραγματοποίηση γεωφυσικής διασκόπησης, η οποία -όπως είπε- έδειξε φανερά την κάτοψη μιας βασιλικής, καθώς και διάφορα προσχτίσματα και λείψανα προσχτισμάτων άλλων κτηρίων, τα οποία προφανώς συνδέονταν με τη λειτουργία της βασιλικής.

«Η μέθοδος που εφαρμόσαμε ήταν αυτή της ηλεκτρικής αντίστασης, δηλαδή βάλαμε ρεύμα στη γη και μετρήσαμε την κατανομή του δυναμικού. Μετατρέψαμε αυτές τις μετρήσεις σε κατανομή της αντίστασης και της ειδικής ηλεκτρικής αντίστασης», εξήγησε ο κ. Τσόκας, παρουσιάζοντας σε διαφάνειες τα όργανα με τα οποία πραγματοποιήθηκε η έρευνα στο έδαφος ανά περίπου ένα μέτρο, για να ληφθούν οι μετρήσεις, τονίζοντας ότι «το αποτέλεσμα εντυπωσίασε ακόμα κι εμάς, γιατί είναι αρκετά καθαρό», ενώ κατέληξε λέγοντας ότι «περιμένουμε και τα αποτελέσματα μελλοντικών ανασκαφών για να συμπληρώσουμε την εικόνα αυτή».

Ένα ιερό εκτός των τειχών στη Μολυβωτή Θράκης

Η ίδια μέθοδος γεωφυσικής διασκόπησης πραγματοποιήθηκε το 2019 και στη Θράκη και συγκεκριμένα στη χερσόνησο της Μολυβωτής. Εκεί, σύμφωνα με την Μαρίνα Τασακλάκη, αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης, είχε ξεκινήσει ήδη από το 2013 έρευνα για την αποκάλυψη αρχαίας παραλιακής πόλης, με μεταγενέστερες περιόδους κατοίκησης και μάλιστα ανασκάφηκαν οικίες του 4ου π.Χ. αιώνα.

«Το 2019, με τη σύμφωνη γνώμη του ενός εκ των δύο ιδιοκτητών, χαράξαμε δύο τομές. Το 2022, μετά από ένα διάλειμμα που επιβλήθηκε από τον κορονοιό και την πανδημία, επιστρέψαμε στον χώρο και μας επετράπη από τους ιδιοκτήτες να πραγματοποιήσουμε οκτώ δοκιμαστικές τομές. Στη μία εντοπίστηκαν θραύσματα κεραμικής ελληνιστικών χρόνων, ενώ στις άλλες δύο τμήματα τοίχων», τόνισε η κ. Τασακλάκη, στην παρουσίαση που συνυπογράφει με τη Δόμνα Τερζοπούλου και τον Nathan Arrington.

«Την επόμενη περίοδο, το 2023 δύο νέα τετράγωνα ανοίχθηκαν στο νότιο και βόρειο τμήμα της ανασκαφικής μας περιοχής», εξηγεί, λέγοντας ότι εντοπίστηκαν κάποια σημαντικά ευρήματα, όχι όμως και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα. «Έτσι, το μεγαλύτερο μέρος της ανασκαφής επικεντρώθηκε στην περιοχή όπου είχαν βρεθεί οι τοίχοι. Κατά τη διάρκεια των έξι εβδομάδων του καλοκαιριού του 2023, αποκαλύφθηκαν τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα ενός κτηρίου, σχήματος περισσότερο τετράγωνου παρά ορθογωνίου, με προσανατολισμό βορειοανατολικά – νοτιοδυτικά», λέει και εξηγεί τους λόγους που χαρακτηρίστηκε το κτήριο αυτό ως ναός.

«Από τα διαρθρωτικά στοιχεία σώζεται τμήμα μονολιθικού κατωφλιού, καθώς και πλακόστρωτη επιφάνεια στον πρόναο. Στο εσωτερικό του σηκού σώζεται πλακόστρωση στο πίσω μέρος του ναού, ενώ στο κέντρο του ένας υπερυψωμένος λίθος με εγκοπές στο πλακόστρωτο, υποδηλώνει ότι υπήρχε κάποια κατασκευή που πιθανόν να σχετίζεται με βωμό. Στο κέντρο του σηκού υπάρχουν τα λείψανα μιας πιθανής εστίας», αναφέρει η κ. Τασακλάκη. «Ο ναός ανεγέρθηκε στα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ. βάσει των τριών νομισμάτων του Αδαιού που βρέθηκαν μέσα σε μία μικρή οινοχόη, τοποθετημένη κάτω από το πλακόστρωτο επιπέδου και κοντά στον ανατολικό τοίχο του ναού», προσθέτει.

Οι εργασίες του συνεδρίου συνεχίζονται και αύριο από τις 9 το πρωί ως τις 2μιση το μεσημέρι και από τις 4μιση το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕ.Δ.Ε.Α) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα παρακολούθησής του και διαδικτυακά.

Βαρβάρα Καζαντζίδου – ΑΠΕ-ΜΠΕ / photo: pixabay