Η κουλτούρα των Αϊνού είναι ξεχωριστή, με μια γλώσσα που δεν σχετίζεται με τα ιαπωνικά, μια πνευματικότητα που υποστηρίζει ότι τα πνεύματα κατοικούν σε κάθε μέρος του φυσικού κόσμου, παραδοσιακούς χορούς που παίζονται σε οικογενειακές εκδηλώσεις και φεστιβάλ και χειροτεχνίες όπως η ξυλογλυπτική και το κέντημα που ενσωματώνουν μοναδικά μοτίβα. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να αναβιώσουν παραδοσιακούς χορούς και να δημιουργήσουν νέα είδη μουσικής Αϊνού.
Γλώσσα
Η γλώσσα Αϊνού προέρχεται από το Χοκάιντο, τη Σαχαλίνη και τα νησιά Κουρίλ. Είναι διαφορετική από τα ιαπωνικά και παρόλο που ορισμένες πτυχές της σειράς λέξεων είναι παρόμοιες, υπάρχουν πολλές γραμματικές διαφορές. Παλαιότερα ήταν καθαρά λεκτική γλώσσα, τώρα μεταγράφεται χρησιμοποιώντας το λατινικό αλφάβητο ή κατάκανα, ένα ιαπωνικό σύστημα γραφής, με την προσθήκη ορισμένων εξειδικευμένων χαρακτήρων. Η χρήση της γλώσσας Αϊνού μειώθηκε γρήγορα λόγω των πολιτικών για την προώθηση του εκσυγχρονισμού της Ιαπωνίας, ξεκινώντας από την εποχή Meiji (1868-1912), και καταχωρήθηκε ως γλώσσα υπό εξαφάνιση από την UNESCO το 2009.
Σύμπαν
Ανάμεσα στα διάφορα πλάσματα και φαινόμενα που υπάρχουν γύρω από τον άνθρωπο, αυτά που παίζουν ιδιαίτερα σημαντικούς ρόλους και ασκούν ισχυρή επιρροή ονομάζονται kamuy (πνευμα-θεότητες). Οι Αϊνού πιστεύουν ότι οι Καμούι είναι παντού και πάντα προσέχουν τους ανθρώπους. Η χλωρίδα, η πανίδα, η φωτιά, το νερό, ο άνεμος, τα βουνά και τα ποτάμια είναι όλα καμούι που εκδηλώνονται στον ανθρώπινο κόσμο με δώρα όπως κρέας και γούνες. Το Iyomante είναι μια τελετή όπου η φιλοξενία επεκτείνεται στα ραμάτ (πνεύματα) του Καμούι πριν σταλούν πίσω στον κόσμο από τον οποίο ήρθαν.
Ζωές
Στο παρελθόν, οι Αϊνού κατασκεύαζαν ρούχα από διάφορα υλικά. Εκτός από αυτά που υπάρχουν στη γύρω περιοχή, όπως γούνες ζώων, δέρματα ψαριών, φτερά πουλιών και ίνες από γρασίδι και δέντρα, χρησιμοποιήθηκαν επίσης αγαθά όπως μετάξι και βαμβάκι που προέρχονταν από το εμπόριο. Για το μαγείρεμα χρησιμοποιήθηκαν συστατικά που σχετίζονταν με τους κύκλους της φύσης, με κρέατα όπως σολομός, ελάφι και φώκια και εποχιακά φυτά. Στο cise (σπίτι), οι άνδρες κατασκεύαζαν εργαλεία και φρόντιζαν τα είδη κυνηγιού, ενώ οι γυναίκες έφτιαχναν ρούχα και ψάθες και ετοίμαζαν γεύματα.
Ιστορία
Η ιστορία των Αϊνού είναι γνωστή από ιστορίες που μεταδίδονται προφορικά από τους ίδιους τους Αϊνού και από γραπτά που άφησαν γειτονικοί λαοί. Αυτή η ιστορία πρέπει να γίνει κατανοητή με όρους μιας χρονικής περιόδου που εκτείνεται από την παλαιολιθική περίοδο έως τις μέρες μας, καθώς και από την άποψη της επέκτασης και της αλληλεπίδρασης με τους γύρω λαούς. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να θεωρήσουμε αυτή την ιστορία ως μια συνεχή εξέλιξη μέσα στους αιώνες, παρά ως τον παραδοσιακό χαρακτηρισμό, στον οποίο ο πολιτισμός των Αϊνού θεωρείται ότι δημιουργήθηκε μεταξύ του 9ου και του 13ου αιώνα.
Δουλειά
Παραδοσιακά, οι Αϊνού κυνηγούσαν ζώα όπως αρκούδες και ελάφια στα βουνά. Εκτός από το μάζεμα άγριων φυτών, όπως το κρεμμύδι την άνοιξη, το γιγάντιο κρίνο το καλοκαίρι και το κατακόκκινο κλήμα το φθινόπωρο, δημητριακά και λαχανικά καλλιεργούνταν επίσης σε χωράφια σε ορισμένες περιοχές. Κατά μήκος της ακτής κυνηγούσαν φώκιες και ξιφία και μάζευαν φύκια. Ο σολομός που σκαρφαλώνει στα ποτάμια κάθε φθινόπωρο ήταν επίσης σημαντική πηγή τροφής. Ο τρόπος ζωής των Αϊνού έχει αλλάξει με τα χρόνια. Οι άνθρωποι των Αϊνού σήμερα κάνουν μια ποικιλία εργασιών που δεν υπήρχαν πριν, και συνεχίζουν να προσαρμόζουν τον τρόπο ζωής τους στους μεταβαλλόμενους καιρούς.
Ανταλλαγή
Οι Αϊνού συμμετείχαν ενεργά σε ανταλλαγές με πολλούς λαούς γύρω από το Χοκάιντο, τη Σαχαλίνη και τα νησιά Κουρίλ. Στα νότια ήταν οι Wajin (εθνικά Ιάπωνες), στα βόρεια οι λαοί Nivkh και Tungusic, όπως οι Uilta και Ulchi, και στα ανατολικά ήταν οι Itelmen στη χερσόνησο Kamchatka και οι Aleuts στα Aleutian Islands. Ο πολιτισμός των Αϊνού έχει περάσει από γενιά σε γενιά μέσω αυτών των ανταλλαγών με γειτονικούς λαούς στη βορειοανατολική Ασία και με αυτόχθονες πληθυσμούς από όλο τον κόσμο.
Υπάρχει μεγάλη συζήτηση μεταξύ αρχαιολόγων, γλωσσολόγων και άλλων μελετητών σχετικά με την καταγωγή και την ιστορία του λαού των Αϊνού, παρά το γεγονός ότι ζουν στην Ιαπωνία για χιλιάδες χρόνια.
Οι διαφορετικές απόψεις των αρχαιολόγων
Η ονομασία Αϊνού πιθανότατα προήλθε από τη σημερινή Μαντζουρία ή τη λεκάνη του ποταμού Αμούρ στη βόρεια Ασία. Η μετανάστευση των Αϊνού στο Χοκάιντο και στην υπόλοιπη Ιαπωνία πιθανώς συνέβη μεταξύ 12.000 και 13.000 ετών, κατά την ύστερη εποχή του Πλειστόκαινου, όταν η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλότερη και οι χερσαίες γέφυρες συνέδεαν τη βόρεια Ασία και την Ιαπωνία.
Οι Αϊνού μπορεί να προέρχονται από το Γιομόν , έναν αρχαίο ιαπωνικό πολιτισμό που άκμασε μεταξύ 14.000 και 300 π.Χ. Η κουλτούρα Jomon είναι γνωστή για την χαρακτηριστική κεραμική της, η οποία συχνά διαθέτει περίπλοκα σχέδια και σχέδια.
Σύμφωνα με τους υποστηρικτές της θεωρίας Γιομόν, οι Αϊνού μοιράζονται πολλά φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά με τον λαό Γιομόν, συμπεριλαμβανομένης της κεραμικής τους, της εξάρτησής τους από το ψάρεμα και το κυνήγι και τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά τους, όπως τα πυκνά μαλλιά .
Αλλά δεν πιστεύει κάθε ακαδημαϊκός τη θεωρία Γιομόν. Οι Αϊνού μπορεί να προέρχονται από την κουλτούρα του Okhotsk , ένας νομαδικός λαός που έζησε στη σημερινή ρωσική Άπω Ανατολή μεταξύ του γ. 500 π.Χ. και γ. 1200 μ.Χ. Ο πολιτισμός του Οκότσκ ήταν γνωστός για τη χρήση σιδερένιων εργαλείων και το κυνήγι θαλάσσιων θηλαστικών όπως φώκιες και θαλάσσιους ίππους.
Οι υποστηρικτές της θεωρίας του Οκότσκ χρησιμοποιούν γλωσσικά και γενετικά στοιχεία για να υποστηρίξουν το επιχείρημά τους. Η γλώσσα Αϊνού σχετίζεται με άλλες γλώσσες της Βόρειας Ασίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ομιλούνται από ντόπιους στη ρωσική Άπω Ανατολή, αλλά μόνο σε μακρινό γενετικό επίπεδο. Οι πληθυσμοί του Αϊνού και του Οκότσκ στη βόρεια Ασία μοιράζονται ορισμένους γενετικούς δείκτες, σύμφωνα με γενετικές μελέτες.
Οι Αϊνού έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην ιαπωνική ιστορία και κουλτούρα, ανεξάρτητα από τη διαμάχη γύρω από τη γένεσή τους. Οι ιθαγενείς Αϊνού της Ιαπωνίας καθιέρωσαν έναν ξεχωριστό πολιτισμό και τρόπο ζωής στους αιώνες που ακολούθησαν την άφιξή τους. Ζούσαν από τη στεριά και τη θάλασσα, επιβίωναν στο κυνήγι, το ψάρεμα και τη συλλογή, και ανέπτυξαν μια βαθιά πνευματική παράδοση βασισμένη στην αναγνώριση της εγγενούς αξίας όλων των μορφών ζωής.
Οι Αϊνού δημιούργησαν επίσης τις δικές τους μοναδικές μόδες και αρχιτεκτονικά στυλ, καθώς και περίτεχνα ξυλόγλυπτα , κεντήματα και χάντρες. Οι Αϊνού θαυμάστηκαν ιδιαίτερα για την πολυπλοκότητα και τον συμβολισμό των υφασμάτων τους.
Οι Αϊνού έχουν υπομείνει πολλές κακουχίες ανά τους αιώνες, παρά την πλούσια πολιτιστική τους κληρονομιά. Η ιαπωνική κυβέρνηση αποίκισε το Χοκάιντο στα τέλη του 19ου αιώνα και επιδίωξε ενεργά την αφομοίωση των ιθαγενών Αϊνού. Η ιαπωνική κυβέρνηση απαγόρευσε πολλές πτυχές του πολιτισμού των Αϊνού, συμπεριλαμβανομένης της γλώσσας, της θρησκείας και των παραδοσιακών ενδυμάτων τους. Επιπλέον, πολλοί Αϊνού αναγκάστηκαν να πάρουν ιαπωνικά ονόματα και επώνυμα.
Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, οι Αϊνού ήταν στόχος εκτεταμένων προκαταλήψεων και διακρίσεων στην Ιαπωνία. Πολλοί Αϊνού εμποδίστηκαν να λάβουν υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και άλλες βασικές ανάγκες. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ιαπωνική κυβέρνηση αναγνώρισε τους Αϊνού ως γηγενή λαό και άρχισε να λαμβάνει μέτρα για να διορθώσει τα λάθη του παρελθόντος.
Οι κάτοικοι του Αϊνού έχουν ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουν για να μπορέσουν να ξεκουραστούν. Η γλώσσα Αϊνού κινδυνεύει επειδή δεν είναι ιαπωνική και αντ’ αυτού σχετίζεται με τις γλώσσες που μιλούν οι ιθαγενείς στη Ρωσία και σε άλλα μέρη της βόρειας Ασίας. Γίνονται προσπάθειες να αναβιώσει και να διατηρηθεί η γλώσσα Αϊνού για τις μελλοντικές γενιές, καθώς πολλοί νεότεροι Αϊνού δεν τη μιλούν πλέον.
Οι Αϊνού της Ιαπωνίας και του υπόλοιπου κόσμου έχουν δει ένα κύμα ενδιαφέροντος για τον πολιτισμό και την ιστορία τους τα τελευταία χρόνια. Υπήρξε μια αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τα παραδοσιακά υφάσματα και τα έργα τέχνης του Αϊνού , που υποκινήθηκε εν μέρει από το άνοιγμα μουσείων και πολιτιστικών κέντρων στο Χοκάιντο και αλλού στην Ιαπωνία.
Τα μυστήρια της ιστορίας και του πολιτισμού των Αϊνού έχουν εν μέρει λυθεί χάρη σε αρχαιολογικές έρευνες. Η κεραμική των Αϊνού, τα λίθινα εργαλεία και άλλα τεχνουργήματα, καθώς και ο υλικός πολιτισμός τους συνολικά, έχουν αποκαλυφθεί μέσω αρχαιολογικών ανασκαφών.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν ακόμα πολλά για τους Αϊνού και την ιστορία τους που δεν γνωρίζουμε. Μπορεί να υπάρχουν περισσότερα για να μάθουμε για την προέλευση και την ιστορία αυτής της συναρπαστικής και ανθεκτικής αυτόχθονης ομάδας, εάν οι αρχαιολόγοι, οι γενετιστές και οι γλωσσολόγοι σκάψουν βαθύτερα στο παρελθόν τους.
Συνοψίζοντας, οι Αϊνού είναι ένα αξιαγάπητο και ζωτικό μέρος του παρελθόντος και του παρόντος της Ιαπωνίας. Οι Αϊνού έχουν επιμείνει μέσα από πολλές δυσκολίες για να διατηρήσουν τη μοναδική τους κουλτούρα και να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη Ιαπωνία. Ενώ οι αρχαιολογικές έρευνες έχουν ρίξει φως σε προηγουμένως άγνωστες πτυχές της ιστορίας και του πολιτισμού των Αϊνού, μένουν να ανακαλυφθούν πολλά περισσότερα σχετικά με αυτόν τον ενδιαφέροντα και ανθεκτικό αυτόχθονα λαό.
photo: pixabay
