Αυτή η ανακάλυψη, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Scientific Reports , όχι μόνο επιβεβαιώνει την αρχαιότητα της ανθρώπινης γοητείας με τα απολιθώματα, αλλά παρέχει επίσης απτές αποδείξεις για τη σκόπιμη συλλογή απολιθωμάτων στην περιοχή κατά την ύστερη μυκηναϊκή περίοδο, περίπου πριν από 3.200 χρόνια.
Το εν λόγω απολίθωμα, που ταυτοποιήθηκε ως ο αστράγαλος (οστό του αστραγάλου) ενός εξαφανισμένου ρινόκερου που ανήκει στο γένος Stephanorhinus , ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών τη δεκαετία του 1970 στον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών, αλλά η πραγματική του φύση και σημασία δεν είχαν αναγνωριστεί μέχρι τώρα.
Αυτή η εκ νέου ανακάλυψη στις συλλογές του Μουσείου Μυκηνών επέτρεψε σε ερευνητές, με επικεφαλής την Jacqueline S. Meier του Πανεπιστημίου της Βόρειας Φλόριντα, τη Βασιλική Πλιάτσικα του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και τον Kim Shelton του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ, να διεξαγάγουν διεξοδική ανάλυση που αποκαλύπτει όχι μόνο την ταυτότητα του απολιθωμένου ζώου αλλά και το πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο είχε αποτεθεί.
Το απολίθωμα βρέθηκε σε κτίριο στη Νοτιοδυτική Συνοικία της ακρόπολης των Μυκηνών, σε ένα δωμάτιο που οι αρχαιολόγοι ερμηνεύουν ως αποθηκευτικό χώρο. Αυτό που κάνει αυτό το εύρημα ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι η συσχέτισή του με μια ποικιλία τεχνουργημάτων, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης συλλογής κοχυλιών κώνου ( Conus ventricosus ) που βρέθηκε ποτέ σε πλαίσιο της Εποχής του Χαλκού στο Αιγαίο, πολλά από τα οποία ήταν επεξεργασμένα και γεμάτα με μόλυβδο. Αυτή η αντιπαράθεση αντικειμένων υποδηλώνει ότι το απολίθωμα δεν απορρίφθηκε απλώς, αλλά πιθανότατα θεωρήθηκε αντικείμενο ιδιαίτερης αξίας, ίσως ακόμη και με τελετουργικές ή συμβολικές υποδηλώσεις.
Μορφολογικές και μετρικές αναλύσεις που διεξήγαγε η ερευνητική ομάδα δείχνουν ότι ο αστράγαλος πιθανότατα ανήκε στο είδος Stephanorhinus hundsheimensis , ή μια παραλλαγή του S. etruscus , ρινόκερων που κατοικούσε στην Ευρώπη κατά το Πρώιμο έως το Μέσο Πλειστόκαινο. Αυτό το εύρημα εγείρει συναρπαστικά ερωτήματα σχετικά με την προέλευση του απολιθώματος, καθώς τα υπολείμματα του S. hundsheimensis έχουν εντοπιστεί με μεγαλύτερη ασφάλεια στη βόρεια Ελλάδα, υποδηλώνοντας ότι το αντικείμενο μπορεί να έφτασε στις Μυκήνες μέσω εμπορικών δικτύων μεγάλων αποστάσεων ή εναλλακτικά, ότι αυτό το είδος Ρινόκερου κατοικούσε και στην Πελοπόννησο κατά τους προϊστορικούς χρόνους.
Οι ερευνητές εικάζουν ότι το απολίθωμα θα μπορούσε να έπαιξε διάφορους ρόλους στη μυκηναϊκή κοινωνία, από τη χρήση ως αντικείμενο για παιχνίδια ή μαντεία, έως τη λειτουργία ως τυποποιημένο βάρος ή ακόμη και ως αντικείμενο μαγείας που πιστεύεται ότι φέρνει τύχη στον κάτοχο.
Η Δρ. Meier και οι συνεργάτες της προτείνουν ότι η παρουσία αυτού του απολιθώματος στις Μυκήνες θα μπορούσε να συμβάλλει στη δημιουργία τοπικών μύθων, παρόμοια με το πώς τα απολιθώματα επηρέασαν τους θρύλους γιγάντων, ηρώων και τεράτων στην μετέπειτα ιστορική Ελλάδα.
Το ιδιαίτερα μεγάλο μέγεθος του απολιθωμένου αστράγαλου σε σύγκριση με τα οστά των ντόπιων ζώων θα ήταν αμέσως εμφανές στους Μυκηναίους, οι οποίοι ήταν εξοικειωμένοι με τα οστά μέσω της μαγειρικής και της χειροτεχνίας τους. Αυτή η διάκριση θα μπορούσε να έχει οδηγήσει σε συσχετίσεις με “μυθικά” όντα μεγάλου μεγέθους, συμβάλλοντας πιθανώς σε θρύλους όπως αυτός των Κυκλώπων, των γιγάντων της μεταγενέστερης ελληνικής μυθολογίας που λέγεται ότι έχτισαν τις επιβλητικές οχυρώσεις των Μυκηνών.
Επιπλέον, η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία των εξωτικών αντικειμένων και λειψάνων στις μυκηναϊκές τελετουργικές πρακτικές, ιδιαίτερα προς το τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Η αντιληπτή αρχαιότητα του απολιθώματος θα μπορούσε να του είχε προσδώσει μια ειδική θέση ως λείψανο, παρόμοια με άλλα αρχαία αντικείμενα που βρέθηκαν στα μυκηναϊκά πλαίσια πολύ μετά τη δημιουργία τους.
Η ανακάλυψη στις Μυκήνες δεν είναι μια μεμονωμένη περίπτωση, αλλά προσθέτει σε έναν αυξανόμενο όγκο στοιχείων που υποδηλώνουν μια κοινή πρακτική συμβολικής χρήσης αρχαίων ζωικών μερών σε σημαντικές αποθέσεις σε όλη τη Μεσόγειο κατά την Εποχή του Χαλκού. Παρόμοια παραδείγματα έχουν βρεθεί σε αρχαιολογικούς χώρους στην Αίγυπτο, την Κύπρο και την Τουρκία, υποδεικνύοντας μια ευρεία γοητεία με τα απολιθώματα που ξεπερνούσαν τα πολιτιστικά όρια.
Το απολίθωμα από τις Μυκήνες πέρασε απαρατήρητο για δεκαετίες, καταλογιζόμενο απλώς ως «μεγάλο πέτρινο αντικείμενο ακανόνιστου σχήματος». Η αναγνώρισή του καταδεικνύει την αξία της διεπιστημονικής συνεργασίας μεταξύ αρχαιολόγων, παλαιοντολόγων και ειδικών συντήρησης για την αποκάλυψη των μυστηρίων του παρελθόντος.
Δείτε ΦΩΤΟ ΕΔΩ
photo: pixabay
