στην απέναντι πλευρά του ακρωτηρίου του Ακτίου περίπου 6 χιλιόμετρα βόρεια της σύγχρονης πόλης της Πρέβεζας, έχουν αποκαλύψει το κτίριο του Σεβαστείου στην αγορά, την πλατεία που αποτελούσε το αστικό κέντρο της πόλης.
Στο πλαίσιο του πενταετούς προγράμματος σχεδιάζεται η μελέτη της περιοχής της Αγοράς, που εκτείνεται δυτικά του Ρωμαϊκού Ωδείου, καθώς και η αρχαιολογική διερεύνηση αρκετών κτηρίων των οποίων τα κατάλοιπα σχετίζονται άμεσα με την Αγορά και την οριοθετούν.
Οι ανασκαφικές εργασίες του 2023 επικεντρώθηκαν σε ένα κτίριο τετράγωνης κάτοψης στα δυτικά του Odeon. Η ανασκαφή τόσο στην περιφέρεια του κτηρίου όσο και σε μέρος του εσωτερικού του έδωσε πολυάριθμα ευρήματα και οδήγησε σε σημαντικά συμπεράσματα για τη διαμόρφωση της Αγοράς και τον χαρακτήρα του κτηρίου.
Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα του εξωτερικού χώρου αποκάλυψε αρχικά τμήμα λιθόστρωτου πεζοδρομίου που, σε σχέση με τα ερείπια κτιρίων στα δυτικά, του οποίου η έρευνα έχει προγραμματιστεί για φέτος, θα πρέπει να αποδοθεί στην υπαίθρια πλατεία της Αγοράς.
Επιπλέον, εντοπίστηκαν τουλάχιστον δύο άγνωστα παραρτήματα στα δυτικά και ανατολικά του κεντρικού κτηρίου. Τέλος, παρατηρήθηκε ότι το κτίριο αυτό βρίσκεται κατά μήκος της άκρης ενός φυσικού αναχώματος. Αυτή η παρατήρηση είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς υποδηλώνει μια δομή του χώρου της Αγοράς σε δύο διακριτά επίπεδα, μια διαμόρφωση που παραπέμπει σε γνωστά παραδείγματα από την αυτοκρατορική εποχή αγορών με «άνω αγορά» και «κάτω αγορά».
Η ίδια η εξερεύνηση του κτηρίου ήταν εξίσου πλούσια σε ευρήματα. Αρχικά αποκαλύφθηκε ένα μνημειακό πρόπυλο πέντε σκαλοπατιών δυτικά, που αποτελούσε τη μοναδική πρόσβαση στο κτίριο. Παρά την αποσπασματική του κατάσταση, τόσο ο μνημειακός του χαρακτήρας όσο και η ποιότητα κατασκευής του είναι πλήρως κατανοητοί.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή πρέπει να ήταν και η αρχιτεκτονική διακόσμηση των εξωτερικών προσόψεων του κτιρίου, όπως προκύπτει από την ποσότητα και την ποικιλία των αρχιτεκτονικών στοιχείων και των γλυπτών που βρέθηκαν κατά τις εργασίες. Οι εξωτερικές όψεις κοσμούνταν με πλούσια ορθογώνια μάρμαρα, με χώρους καλυμμένους με πολύχρωμες μαρμάρινες πλάκες.
Εξίσου εντυπωσιακά και θεμελιώδη για την αποκατάσταση της ιστορικής εξέλιξης του μνημείου ήταν τα αποτελέσματα της ανασκαφής στο εσωτερικό του. Οι ανασκαφές στη βορειοανατολική γωνία του κτιρίου αποκάλυψαν αρχικά τμήμα ψηφιδωτού πεζοδρομίου, του οποίου η συνολική έκταση πρέπει να είναι περίπου 350 τετραγωνικά μέτρα.
Το ανασκαμμένο τμήμα παρουσιάζει γεωμετρικά διακοσμητικά μοτίβα με ασπρόμαυρες ψηφίδες και σώζεται σε άριστη κατάσταση. Απροσδόκητη ήταν η ανακάλυψη, πάνω από το ψηφιδωτό πεζοδρόμιο, ενός τεχνητού γεμίσματος σημαντικού ύψους, σφραγισμένου από δεύτερο όροφο, αυτή τη φορά από επαναχρησιμοποιημένα αρχιτεκτονικά στοιχεία και θραύσματα μαρμάρινων πλακών.
Τα επάλληλα δάπεδα επιβεβαιώνουν την ύπαρξη δύο βασικών οικοδομικών φάσεων, μιας πρώτης, σχετικής με το ψηφιδωτό, και μιας δεύτερης, κατά την οποία κατασκευάστηκε ο υπερυψωμένος δεύτερος όροφος. Συγκεκριμένα ευρήματα, καθώς και νομισματικά δεδομένα, υποδηλώνουν ότι οι δύο φάσεις ανήκουν στην αυτοκρατορική εποχή, μεταξύ του 2ου και 4ου αιώνα μ.Χ.
Τέλος, ανάμεσα στα διάφορα ευρήματα αυτής της πρώτης ανασκαφικής περιόδου, υπάρχουν εννέα θραύσματα επιγραφών, δύο από τα οποία παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία και τον χαρακτήρα του κτηρίου.
Το πρώτο θραύσμα προέρχεται από μαρμάρινη επιγραφή τοίχου, πιθανότατα του 2ου αιώνα, της οποίας το σωζόμενο κείμενο αναφέρει έναν άγνωστο αυτοκράτορα. Η δεύτερη ενεπίγραφη μαρμάρινη πλάκα, που βρέθηκε εντοιχισμένη στον όροφο της δεύτερης φάσης μέσα στο κτίριο, διατηρεί ολόκληρο το κείμενό της. Πρόκειται για αναθηματική επιγραφή προς τιμή των αυτοκρατόρων (θεοῖς σεβαστοῖς), αφιερωμένη με πρωτοβουλία τοπικού αξιωματούχου (χωράρχης), μετά από προσωπική χρηματοδότηση (εκ των ιδίων) κάποιας απροσδιόριστης ευεργεσίας.
Συμπερασματικά, το σύνολο των πληροφοριών που προέκυψαν από παρατηρήσεις για την αρχιτεκτονική του κτηρίου, συγκεκριμένα κινητά ευρήματα, καθώς και επιγραφικά και νομισματικά στοιχεία, μας επιτρέπει να αποκαταστήσουμε το κτίριο ως ένα από τα κεντρικά δημόσια κτίρια της Αγοράς, που είχε μεγάλη διάρκεια ζωής και λειτουργία κατά την αυτοκρατορική εποχή. Η ακριβής λειτουργία του δεν μπορεί ακόμη να προσδιοριστεί με ακρίβεια, αλλά είναι πιθανό να έχουμε να κάνουμε με έναν χώρο αφιερωμένο στην αυτοκρατορική λατρεία, το Σεβάστειο (ο «ναός των αυτοκρατόρων») της πόλης.
Οι ανασκαφικές εργασίες του 2023 κατέδειξαν ξεκάθαρα τις προοπτικές του ερευνητικού προγράμματος και τη δυνητική συμβολή του στη μελέτη της διαμόρφωσης και της εξέλιξης του αστικού χώρου της Νικόπολης. Η συνέχιση του προγράμματος και η συστηματική διερεύνηση της ευρύτερης περιοχής της Αγοράς και των μνημείων της, αφενός θα συμπληρώσει την εικόνα μας για το κέντρο της κοινωνικής ζωής της Νικόπολης κατά την αυτοκρατορική εποχή και, αφετέρου, θα εμπλουτίσει γενικά τις γνώσεις μας για ο ρόλος και η εξέλιξη των αγορών των ελληνικών πόλεων στην ίδια ιστορική περίοδο.
photo: pixabay
