Μια νέα μελέτη αναφέρει ότι αυτό το αδρανές χρωμόσωμα στην πραγματικότητα ξυπνά αργότερα στη ζωή και ενεργοποιεί γονίδια που διατηρούν τον εγκέφαλο υγιή, γι’ αυτό ίσως οι γυναίκες τείνουν να διατηρούν τις γνωστικές τους ικανότητες περισσότερο από τους άνδρες.

Ερευνητές από το UC San Francisco ανακάλυψαν ότι όταν τα θηλυκά γενετικά τροποποιημένα ποντίκια φτάσουν το ισοδύναμο περίπου των 65 ανθρώπινων ετών, το «σιωπηλό» χρωμόσωμα Χ αρχίζει να ξυπνάει γονίδια που ενισχύουν τις εγκεφαλικές συνδέσεις και αυξάνουν τη γνωστική λειτουργία.

«Στη τυπική γήρανση, οι γυναίκες έχουν έναν εγκέφαλο που φαίνεται νεότερος, με λιγότερα γνωστικά ελλείμματα σε σύγκριση με τους άνδρες», δήλωσε η Δρ Dena Dubal , καθηγήτρια νευρολογίας του UCSF. «Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το σιωπηλό Χ στις γυναίκες στην πραγματικότητα ξυπνά εκ νέου αργότερα στη ζωή, πιθανώς βοηθώντας στην επιβράδυνση της γνωστικής παρακμής».

Οι ερευνητές έμειναν έκπληκτοι που το ανενεργό χρωμόσωμα Χ μετέφερε περίπου 20 γονίδια σε διάφορους τύπους κυττάρων του ιππόκαμπου του εγκεφάλου. Πολλά από τα γονίδια εμπλέκονται στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και στη διανοητική αναπηρία.

«Σκεφτήκαμε αμέσως ότι αυτό μπορεί να εξηγήσει πώς ο εγκέφαλος των γυναικών παραμένει ανθεκτικός στην τυπική γήρανση, επειδή οι άνδρες δεν θα είχαν αυτό το επιπλέον χρωμόσωμα Χ», πρόσθεσε η Μάργκαρετ Γκάντεκ, μεταπτυχιακή φοιτήτρια του UCSF και πρώτη συγγραφέας της εργασίας.

Οι ερευνητές του UCSF υποπτεύονται ότι το γονίδιο PLP1 μπορεί να είναι το κλειδί. Το γονίδιο κωδικοποιεί την κύρια πρωτεΐνη της μυελίνης, η οποία μονώνει τις νευρικές ίνες στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.

Τα ηλικιωμένα θηλυκά ποντίκια είχαν περισσότερο PLP1 στον ιππόκαμπο τους από τα γηρασμένα αρσενικά ποντίκια. Όταν η ομάδα μετέφερε τεχνητά το PLP1 στον ιππόκαμπο και των δύο φύλων, τα ποντίκια είχαν καλύτερες επιδόσεις σε τεστ μάθησης και μνήμης.

Μια ανάλυση δωρεών εγκεφαλικού ιστού από άνδρες και γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας επιβεβαίωσε ότι μόνο οι γυναίκες είχαν αυξημένο γονίδιο PLP1.

Η Dubal και οι συνεργάτες της διερευνούν εάν το δεύτερο Χ είναι ενεργό σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας και πώς αυτό το ξεχασμένο χρωμόσωμα μπορεί να αναζωογονήσει τους γερασμένους εγκεφάλους.

«Η γνωστική λειτουργία είναι ένα από τα μεγαλύτερα βιοϊατρικά μας προβλήματα, αλλά τα πράγματα είναι μεταβλητά στον γερασμένο εγκέφαλο και το χρωμόσωμα Χ σαφώς μπορεί να μας διδάξει τι είναι δυνατό», είπε ο Dubal. «Υπάρχουν παρεμβάσεις που μπορούν να ενισχύσουν γονίδια όπως το PLP1 από το χρωμόσωμα Χ για να επιβραδύνουν την πτώση – τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες – καθώς μεγαλώνουμε;»

photo: pixabay