Στο Εμπόριο (επισήμως Empúries στα καταλανικά), μία αρχαία ελληνική και μετέπειτα ρωμαϊκή αποικία στις ακτές της σημερινής Καταλονίας, φοιτητές αρχαιολογίας ανακάλυψαν έναν μικρό αμφορέα της αττικής περιόδου.
Ο Pere Castanyer, ο αρχαιολόγος που συμμετείχε στις ανασκαφές στο Εμπόριο, τονίζει ότι «το εύρημα αυτό εξηγεί μία από τις πρακτικές που υιοθέτησαν οι πρώτοι Έλληνες του Εμπορίου κατά το χτίσιμο των σπιτιών τους». Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι το εύρημα χρονολογείται από τον 6ο αιώνα π.Χ. και ότι θάφτηκε όταν κατασκευάστηκε ένα από τα πρώτα σπίτια της Νεάπολης.
Ο μικρός αττικός κεραμικός αμφορέα του 6ου αιώνα π.Χ. αναπαριστά σκηνές ενός αρχαίου ελληνικού γυμνασίου, δηλαδή γυμναστηρίου. Οι αρχαιολόγοι θεωρύν ότι πρόκειται για μια προσφορά προς τους θεούς και ο αμφορέας θάφτηκε όταν χτιζόταν ένα από τα πρώτα σπίτια στο Εμπόριο, σύμφωνα με τον Pere Castanyer.
«Ο αμφορίσκος, εξηγεί ένα προγονικό έθιμο που υιοθετήθηκε από τους πρώτους Έλληνες πριν από 2.500 και πλέον χρόνια και το οποίο επιβιώνει μέχρι σήμερα». Το αγγείο, αναπαριστά ένα γυμνάσιο – το μέρος όπου εκπαιδεύονταν οι νέοι άνδρες της αρχαίας Αθήνας, για να ενδυναμώσουν το σώμα και το πνεύμα τους. Δείχνει τη μαύρη σιλουέτα ενός δρομέα σε δυναμική στάση, πλαισιωμένο από δύο μορφές που τον παρακολουθούν. Έχει στενό θώρακα και, ανάμεσα στα αντικείμενα που κρέμονται από πάνω του, διακρίνεται ένας δίσκος.
Στην αρχαιότητα, τα αγγεία ή οι αμφορείς περιείχαν αρωματικά έλαια. Ο συγκεκριμένος αμφορέας βρέθηκε χωρίς το επιστόμιο του, ενώ ένα τμήμα του δοχείου έχει καταστραφεί. Ωστόσο είναι δυνατή η ανακατασκευή του, καθώς οι αρχαιολόγοι έχουν βρει το θραύσμα που έλειπε.
Το εύρημα αναμένεται να μεταφερθεί στο εργαστήριο, όπου θα μελετηθεί το χώμα που έχει εναποτεθεί στο εσωτερικό του, ώστε να ανακαλυφθεί τι περιείχε. Οι ειδικοί θα αποξέσουν τα κεραμικά τοιχώματα του εσωτερικού του, καθώς σύμφωνα με τον Castanyer, «αν περιείχε λάδι ή κάποιο άλλο υγρό, ο πηλός θα έχει εμποτιστεί και έτσι θα μπορέσουμε να ταυτοποιήσουμε το περιεχόμενο».
«Το αγγείο ανήκει στην περίοδο της μελανόμορφης αγγειογραφίας (ή μελανόμορφος ρυθμός), από τα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ.», εξηγεί ο αρχαιολόγος ο οποίος εργάζεται στις ανασκαφές στο Εμπόριο. Αργότερα, οι μαύρες σιλουέτες έδωσαν τη θέση τους σε κόκκινες μορφές, με τα μοτίβα ζωγραφισμένα σε μαύρο φόντο από βερνίκι (ερυθρόμορφος ρυθμός).
Η ανακάλυψη έγινε από τους φοιτητές τμήματος αρχαιολογίας, μια ομάδα από περίπου τριάντα φοιτητές από την Καταλονία, την Ισπανία και το εξωτερικό, οι οποίοι πραγματοποίησαν έρευνα σε διάφορες περιοχές του βόρειου τμήματος της ελληνικής πόλης.
Το ακριβές σημείο της ανακάλυψης, είναι στη βάση του τοίχου ενός από τα σπίτια. Το σπίτι ίσως χρονολογείται από τα τέλη του 6ου αιώνα ή τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., σύμφωνα με τον Pere Castanyer, ο οποίος θεωρεί ότι ήταν «ένα από τα πρώτα που χτίστηκαν στην περιοχή της Νεάπολης».
Ο Castanyer εξηγεί ότι οι αμφορείς που θάβονται ως προσφορά εξηγούν «μία από τις πρακτικές που ακολουθούσαν οι πρώτοι Έλληνες του Εμπορίου κατά την οικοδόμηση των σπιτιών τους», ένα προγονικό έθιμο που έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα.
Μια σύγχρονη παραλλαγή του εθίμου επιβιώνει και στην Ισπανία όπου, κατά το χτίσιμο μιας οικίας, οι άνθρωποι θάβουν στα θεμέλια μια εφημερίδα της ίδιας ημέρας ή νομίσματα της τρέχουσας εποχής. Το Εμπόριο, εκτός από ελληνική πόλη, αποτελεί επιπλέον απόδειξη της συνέχισης των τελετουργιών αυτών κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, καθώς στην προκειμένη περίπτωση, στη ρωμαϊκή πόλη βρέθηκαν και θεμέλια τα οποία χτίστηκαν με αμφορείς, υπολείμματα πανίδας ή αυγά κότας -ένα από τα οποία διατηρείται ακόμη στο μουσείο.
Ακόμη, ανακαλύφθηκαν ένα σιδερένιο εργαλείο, νομίσματα και βραχιόλια.
Από τα σπίτι που έχουν πραγματοποιηθεί ανασκαφές, έχουν βρεθεί υπολείμματα μιας λεκάνης που θα μπορούσε να είναι κουζίνα ή δωμάτιο, που εκείνη την εποχή προοριζόταν αποκλειστικά για τις γυναίκες.
Επιπλέον, στον τομέα που βρίσκεται ανατολικότερα της παλιάς βόρειας συνοικίας, έχουν ανακαλυφθεί υπολείμματα σιδερένιων εργαλείων και αντικειμένων, ακόμη και καμινέτα που χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή του σιδήρου, σύμφωνα με τον Castanyer:
«Έχουν βρεθεί εξαρτήματα που πιθανώς σχετίζονται με μεταλλουργική δραστηριότητα, τα οποία θα πρέπει να συνδέονταν ή να αποτελούσαν μέρος της πρόσοψης κάποιου κτιρίου- μια πρακτική που έχει τεκμηριωθεί σε άλλους τομείς της ελληνικής πόλης, όπως η Αγορά ή η Στοά – το ελληνικό κτίριο με τη στοά στα βόρεια της Αγοράς».
Επιπλεόν έχουν ανακαλυφθεί αρκετά νομίσματα, αποτέλεσμα των πρώτων επιχρυσώσεων που πραγματοποιήθηκαν στο Εμπόριο από τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., καθώς και ένα βραχιόλι από οστό με ραβδωτή διακόσμηση. Η ανασκαφή εντάσσεται στα πλαίσια ενός προγράμματος για την ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου του Εμπορίου, του Museu d’Arqueologia de Catalunya (MAC).
Το Εμπόριο εξακολουθεί να προσελκύει το ενδιαφέρον μας, δύο χιλιάδες χρόνια μετά την παρουσία των Ελλήνων στην περιοχή.
Δείτε το ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ
(Με πληροφορίες από enikos. gr / photo: pixabay)
