Πριν από περίπου 7.000 χρόνια, οι άνθρωποι της σημερινής βορειοανατολικής Ισπανίας, έθαβαν τους νεκρούς τους στα βάθη ενός σπηλαίου, δημιουργώντας ένα είδος νεκρόπολης που εκτείνεται σε περίπου τέσσερις χιλιετίες και τώρα περιέχει περισσότερα από 7.000 οστά, όπως αναφέρουν οι αρχαιολόγοι. Όμως, υπάρχουν ενδείξεις που μαρτυρούν ότι το σημείο, μπορεί να χρησιμοποιήθηκε και δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν.

Το Cova dels Xaragalls (Σπήλαιο των Φαραγγιών) ήταν “ένας συλλογικός τόπος ταφής”, δήλωσε ο αρχαιολόγος Antonio Rodríguez-Hidalgo, ερευνητής στο Καταλανικό Ινστιτούτο Ανθρώπινης Παλαιοοικολογίας και Κοινωνικής Εξέλιξης (IPHES) και στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας της Merida, στο Live Science.

Συλλογικοί τάφοι μέσα στη σπηλιά
Ο Antonio Rodríguez-Hidalgo εξήγησε ότι, οι άνθρωποι θάφτηκαν σε κοινούς τάφους εντός του σπηλαίου από περίπου 7.000 χρόνια πριν, κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής ή Νέας Λίθινης Εποχής, αν και το μεγαλύτερο μέρος της Χαλκολιθικής (“Χάλκινη Πέτρα”) περιόδου και καθ’ όλη την Εποχή του Χαλκού, η οποία ολοκληρώθηκε στην Ισπανία πριν από περίπου 3.000 χρόνια.

Διαφορές ανάλογα με την κοινωνική τάξη
Μια ανάλυση των ταφικών αγαθών που είχαν θαφτεί μαζί με τους νεκρούς — συνήθως κεραμικά, εργαλεία πυριτίου και περιδέραια — υποδηλώνει ότι, τα άτομα υψηλού κύρους θάβονταν μόνα τους στο σπήλαιο κατά την ύστερη Χαλκολιθική και Εποχή του Χαλκού, ενώ οι συλλογικές ταφές εντός του σπηλαίου προορίζονταν για ανθρώπους χαμηλότερης κοινωνικής τάξης, όπως πιστεύουν οι ερευνητές.

Τα κτερίσματα (ταφικά αντικείμενα) ήταν άφθονα κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού, όταν μερικά άτομα θάφτηκαν με πλούσιες συλλογές όπλων και άλλων αντικειμένων, δήλωσε ο Antonio Rodríguez-Hidalgo.

Βρέθηκε κρανίο με τρύπα από τρυπανισμό

Ένα από τα κρανία της Εποχής του Χαλκού έχει μια τρύπα στο κρανίο που έγινε από τρυπανισμό. Το άτομο αυτό φαίνεται να έχει υποφέρει από αρκετές ασθένειες, και αυτό ενδέχεται να ήταν μια προσπάθεια για θεραπεία, ανέφερε.

Ωστόσο, «γνωρίζουμε επίσης ότι δεν επέζησε της επέμβασης, καθώς δεν υπάρχει αναγέννηση των οστών στο λάκκο», ανέφερε ο Rodríguez-Hidalgo.

Είναι το μοναδικό κρανίο με ρωγμή που έχει ανακαλυφθεί στην Cova dels Xaragalls μέχρι στιγμής, ωστόσο πάνω από 100 σημάδια τρυπανισμού έχουν εντοπιστεί σε άλλα προϊστορικά κρανία από την Ισπανία, ανέφερε.

Σύνδεση με τους Νεάντερνταλ; Τι υποστηρίζουν οι επιστήμονες

Η Cova dels Xaragalls βρίσκεται στα βουνά περίπου 56 μίλια (90 χιλιόμετρα) δυτικά της Βαρκελώνης. Ανασκάφηκε πολλές φορές κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα και το 2008. Ο Rodríguez-Hidalgo και οι συνάδελφοί του από το IPHES έκαναν περισσότερες ανασκαφές το Δεκέμβριο του 2023.

Πέρα από τις ενδείξεις ότι το σπήλαιο χρησιμοποιούνταν για ενταφιασμούς από τη Νεολιθική μέχρι την Εποχή του Χαλκού — περίοδος περίπου 4.000 ετών — οι τελευταίες ανασκαφές έφεραν στο φως οστά αγρίων αιγών και κάρβουνο, σε μέρος του σπηλαίου το οποίο χρονολογείται πριν από τουλάχιστον 45.000 χρόνια. Εκείνη την εποχή, οι επιστήμονες λένε ότι η περιοχή κατοικείτο από Νεάντερταλ. Οι παλαιοανθρωπολόγοι πιστεύουν ότι οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι – Homo sapiens – αντικατέστησαν τους Νεάντερταλ σε όλη την Ευρώπη περίπου πριν από 40.000 χρόνια, παρόλο που η σύγχρονη γενετική δείχνει ότι μερικές φορές διασταυρώθηκαν.

«Αυτό ανοίγει την πιθανότητα και οι Νεάντερταλ να είχαν χρησιμοποιήσει το σπήλαιο», δήλωσε ο Rodríguez-Hidalgo . «Αυτό είναι κάτι που μπορούμε να επιβεβαιώσουμε»

Δεν είναι σαφές αν το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά και διαρκώς για ταφή ή αν χρησιμοποιήθηκε από διάφορες ομάδες σε διαφορετικές περιόδους.

«Προς το παρόν, έχουμε μερικές ημερομηνίες που μας επιτρέπουν να καταλάβουμε ότι το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε ως τύμβος για χιλιετίες», δήλωσε ο Rodríguez-Hidalgo. «Τώρα πρέπει να αποφασίσουμε αν ήταν συνεχές ή όχι — πρέπει να ξεκινήσουμε μια εκτενή χρονολόγηση με άνθρακα για να διευκρινίσουμε αυτό το σημείο».

Χώρος ταφής
Οι τελευταίες ανακαλύψεις μπορούν να βοηθήσουν να χαρτογραφηθεί πώς τα ταφικά έθιμα έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Και παρόλο που πολλές λεπτομέρειες των ταφών ποίκιλλαν κατά τη διάρκεια των χιλιετιών όταν το σπήλαιο χρησιμοποιείτο για το σκοπό αυτό, κάθε τάφος φαινόταν να έχει το δικό του τόπο ταφής, είπε ο Rodríguez-Hidalgo.

«Οι άνθρωποι που ζούσαν σε εύφορες περιοχές των κοιλάδων χρειάστηκε να σκαρφαλώσουν σε ένα μικρό βουνό με κορμιά νεκρών για να τα αποθέσουν εκεί», ανέφερε, προσθέτοντας ότι φαίνεται πως, διάφορες ομάδες, από τη Νεολιθική μέχρι την Εποχή του Χαλκού, σεβάστηκαν τις προηγούμενες ταφές.

«Κάνουμε ανάλυση αρχαίου DNA, ανάλυση των κεραμικών, παλαιοανθρωπολογικές μελέτες και αναλύουμε τη σύνθεση και την προέλευση των μετάλλων που έχουμε βρει ως εντατικά αγαθά», ανέφερε ο ο Rodríguez-Hidalgo. Επειδή το σπήλαιο χρησιμοποιείτο για ταφές για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, “αυτό είναι ένα σημαντικό μέρος”, είπε.

(με πληροφορίες από enikos. gr / photo: pixabay)