Μια διεθνής ομάδα επιβεβαίωσε την ανακάλυψη μιας υπερ-Γης σε τροχιά στην κατοικήσιμη ζώνη ενός κοντινού αστέρα που μοιάζει με τον Ήλιο. Ο πλανήτης εντοπίστηκε αρχικά πριν από δύο χρόνια από τον επιστήμονα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Dr Michael Cretignier. Αυτό το αποτέλεσμα, βασιζόμενο σε πάνω από δύο δεκαετίες παρατηρήσεων, ανοίγει ένα παράθυρο σε μελλοντικές μελέτες εξωπλανητών παρόμοιων με τη Γη που μπορεί να έχουν συνθήκες κατάλληλες για ζωή.

Ο νέος πλανήτης, που ονομάζεται HD 20794 d, έχει μάζα έξι φορές μεγαλύτερη από τη Γη και περιφέρεται γύρω από ένα αστέρι παρόμοιο με τον Ήλιο μας, που βρίσκεται μόλις 20 έτη φωτός μακριά. Η τροχιά του το τοποθετεί εντός της κατοικήσιμης ζώνης του συστήματος, που σημαίνει ότι βρίσκεται στη σωστή απόσταση από το αστέρι του για να διατηρήσει υγρό νερό στην επιφάνειά του, ένα βασικό συστατικό για τη ζωή όπως την ξέρουμε.

Ο Δρ Michael Cretignier αναγνώρισε για πρώτη φορά ένα υποψήφιο σήμα εξωπλανήτη το 2022, ενώ ανέλυσε αρχειοθετημένα δεδομένα που καταγράφηκαν από το φασματογράφο HARPS (High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher) στο Παρατηρητήριο La Silla στη Χιλή. Αυτά τα δεδομένα αναλύουν το φως που απορροφάται και εκπέμπεται από αντικείμενα. Ο Δρ Cretignier εντόπισε διακριτές, περιοδικές μετατοπίσεις στο φάσμα του φωτός που εκπέμπεται από το άστρο-ξενιστή, οι οποίες θα μπορούσαν να προκληθούν από τη βαρυτική έλξη ενός κοντινού πλανήτη. Λόγω της αχνότητας του σήματος, ωστόσο, δεν ήταν σαφές εάν αυτό προκλήθηκε από έναν πλανήτη, που προκλήθηκε από το ίδιο το αστέρι ή λόγω ενός οργανικού σφάλματος.

Για να επαληθεύσει το σήμα, μια διεθνής ομάδα ανέλυσε μετρήσεις υψηλής ακρίβειας που καταγράφηκαν εδώ και δύο δεκαετίες από τη HARPS και τον διάδοχό της ESPRESSO, επίσης στη Χιλή. Αυτά τα όργανα είναι από τα πιο προηγμένα στον κόσμο για τη μέτρηση μικροσκοπικών διακυμάνσεων στα φάσματα φωτός.

Χρειάστηκαν προηγμένες μέθοδοι επεξεργασίας και σχολαστικές αναλύσεις για τη διάκριση του πλανητικού σήματος από τον θόρυβο του περιβάλλοντος και τα ανεπαίσθητα όργανα. Συνδυάζοντας τα αποτελέσματα από τα δύο όργανα, η ανακάλυψη επιβεβαιώθηκε τελικά.

«Για μένα, ήταν φυσικά μια τεράστια χαρά όταν μπορούσαμε να επιβεβαιώσουμε την ύπαρξη του πλανήτη», είπε ο Dr Cretignier. «Ήταν επίσης μια ανακούφιση, καθώς το αρχικό σήμα βρισκόταν στην άκρη του ορίου ανίχνευσης του φασματογράφου, οπότε ήταν δύσκολο να πειστεί κανείς πλήρως εκείνη τη στιγμή αν το σήμα ήταν πραγματικό ή όχι. Είναι συναρπαστικό, η γειτνίασή του με εμάς (μόνο 20 έτη φωτός) σημαίνει ότι υπάρχει ελπίδα για μελλοντικές διαστημικές αποστολές να αποκτήσουν μια εικόνα του».

Αν και ο πλανήτης βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη του συστήματος, είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν θα μπορούσε να φιλοξενήσει ζωή. Σε αντίθεση με τους περισσότερους πλανήτες, η τροχιά του HD 20794 d δεν είναι κυκλική αλλά ελλειπτική. Η απόστασή του από το άστρο του αλλάζει σημαντικά, με αποτέλεσμα ο πλανήτης να μετακινείται από την εξωτερική άκρη της κατοικήσιμης ζώνης προς την εσωτερική άκρη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Σε κάθε περίπτωση, το HD 20794 d θα προσφέρει μια ανεκτίμητη δοκιμαστική περίπτωση για επερχόμενα διαστημικά έργα που έχουν σχεδιαστεί για να ανιχνεύουν σημάδια ζωής έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Αυτά περιλαμβάνουν το εξαιρετικά μεγάλο τηλεσκόπιο, το Παρατηρητήριο Κατοίκων Κόσμων και το Μεγάλο Συμβολόμετρο για Εξωπλανήτες (LIFE). Αυτά τα όργανα θα παρατηρούν την ατμόσφαιρα κοντινών πλανητών που μοιάζουν με τη Γη στην κατοικήσιμη ζώνη για ενδεικτικές «βιολογικές υπογραφές» ενδεικτικές της ζωής.

Ο Δρ Cretignier πρόσθεσε: «Με τη θέση του σε μια κατοικήσιμη ζώνη και σχετικά κοντά στη Γη, αυτός ο πλανήτης θα μπορούσε να παίξει καθοριστικό ρόλο σε μελλοντικές αποστολές που θα χαρακτηρίζουν τις ατμόσφαιρες των εξωπλανητών για την αναζήτηση βιουπογραφών που υποδεικνύουν πιθανή ζωή.

«Ενώ η δουλειά μου συνίσταται κυρίως στην εύρεση αυτών των άγνωστων κόσμων, τώρα είμαι πολύ ενθουσιασμένος που ακούω τι μπορούν να μας πουν άλλοι επιστήμονες για αυτόν τον πρόσφατα ανακαλυφθέντα πλανήτη, ιδιαίτερα επειδή είναι από τους πιο κοντινούς αναλόγους της Γης που γνωρίζουμε και δεδομένης της περίεργης τροχιάς του”.

photo: pixabay