Νεότερη έρευνα συνέδεσε το περπάτημα για 40 λεπτά ημερησίως μερικές φορές την εβδομάδα με καλύτερη αεροβική κατάσταση των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας καθώς και καλύτερες επιδόσεις σε τεστ μνήμης συγκριτικά με όσους δεν περπατούν συχνά ή καθόλου. Η έρευνα έδειξε ότι το συχνό περπάτημα οδήγησε σε μεγαλύτερο όγκο φαιάς ουσίας καθώς σε αύξηση του πρωμετωπιαίου φλοιού του εγκεφάλου. Απόρροια αυτής της έρευνας όπως επισημαίνει ο Richard E. Cytowic M.D. καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο George Washington είναι ότι ο φθίνων ρυθμός βάδισης μπορεί να είναι πρόωρος δείκτης εκφύλισης του εγκεφάλου και γνωστικής εξασθένισης.
Ο εγκέφαλος αποτελείται από νευρωνικά δίκτυα. Η φαιά ουσία θεωρείται η «καλωδίωση» των νευρώνων και των δενδριτών τους. Σε άτομα που κάνουν καθιστική ζωή, αλλα και με την πάροδο του χρόνου, η φαιά ουσία συρρικνώνεται με συμπτώματα όπως απώλεια μνήμης, δυσκολία εύρεσης λέξεων και συνολική γνωστική εξασθένιση.
Αντίδοτο στην εκφύλιση της φαιάς ουσίας είναι η φυσική δραστηριότητα, χάρη στην οποία ενεργοποιείται η νευρογένεση (η δημιουργία νέων νευρώνων) και αποδεικνύεται η πλαστικότητα του εγκεφάλου. Ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα των ερευνών που αφορούν την νευρογένεση είναι ότι η άσκηση εντείνει αυτή τη δράση – σε ανθρώπους και πειραματόζωα η αεροβική δραστηριότητα οδηγεί σε μεγαλύτερο όγκο εγκεφάλου.
Μια διαπανεπιστημιακή μελέτη με επικεφαλής το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο εξέτασε 250 άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που έκαναν καθιστική ζωή αλλά ήταν υγιείς. Όλοι υποβλήθηκαν σε αξονικές τομογραφίες εγκεφάλου και στη συνέχεια χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Η πρώτη (η ομάδα ελέγχου) έκανε ασκήσεις διατάσεων και ισορροπίας τρεις φορές την εβδομάδα. Η δεύτερη ομάδα περπατούσε με ζωηρό ρυθμό 3 φορές την εβδομάδα για 40 λεπτά, ενώ η τρίτη ομάδα σύγκρισης έκανε χορο 3 φορές την εβδομάδα. Μετά από 6 μήνες, κάθε ομάδα υποβλήθηκε ξανά σε αξονικές παρακολούθησης.
Αντικειμενικά οι πιο δραστήριοι ήταν όσοι περπατούσαν και όσοι χόρευαν. Πράγματι τα άτομα και στις δυο ομάδες σημείωσαν αύξηση της φαιάς ουσίας – η αύξηση ωστόσο ήταν μεγαλύτερη σε όσους περπατούσαν. Επίσης οι «περιπατητές» είχαν και καλύτερες επιδόσεις σε τεστ μνήμης συγκριτικά με τους χορευτές. Όσο για την ομάδα ελέγχου όλοι σημείωσαν λέπτυνση της φαιάς ουσίας και μειωμένα σκορ σε τεστ αντίληψης.
Τα αποτελέσματα, καθώς και αυτά από παρόμοιες μελέτες, δείχνουν ότι η φαιά ουσία παραμένει εύπλαστη ανεξάρτητα από την ηλικία και ότι μερικές ζωηρές βόλτες 40 λεπτών την εβδομάδα μπορεί να είναι επαρκείς για την πρόληψη της εξασθένισης της μνήμης.
Η μελέτη καταδεικνύει επίσης πώς η επιστήμη μερικές φορές είναι αντιφατική. Ο Δρ Cytowic επισημαίνει ότι η κοινή λογική συχνά δεν αποτελεί ασφαλή μέθοδο για να καταλήξουμε σε σωστά συμπεράσματα. Μπορεί λόγου χάρη να φαίνεται «λογικό» ότι αν λίγη αερόβια προσπάθεια είναι καλή, τότε περισσότερη, όπως ο χορός ή το τρέξιμο, πρέπει να είναι καλύτερα.
Αυτός ο συλλογισμός όμως αποδείχθηκε ότι δεν ισχύει. Ήταν το περπάτημα που είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο μεγαλύτερο όγκο φαιάς ουσίας, αλλά και αύξηση στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου. Ο προμετωπιαίος φλοιός εμπλέκεται στην κρίση, τη συλλογιστική, τον προγραμματισμό και την ιδιοσυγκρασία – και είναι μια από τις πρώτες περιοχές του εγκεφάλου που μειώνεται σε διάφορες μορφές άνοιας.
Το εντυπωσιακό συμπέρασμα αυτής της έρευνας σύμφωνα με τον επιφανή νευρολόγο, είναι ότι μπορεί να λειτουργήσει ως προειδοποίηση: Ο αργός ή μειούμενος ρυθμός βάδισης μπορεί να είναι ένας πρώιμος δείκτης εκφύλισης του εγκεφάλου και το αργό βάδισμα συνδέεται με τη γνωστική έκπτωση και τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Παρότι δεν είναι απολύτως σαφής ο μηχανισμός βάσει του οποίου η άσκηση οδηγεί σε πιο ακμαίο εγκέφαλο και καλύτερη σκέψη, φαίνεται ότι το περπάτημα είναι η λύση για κοφτερό μυαλό καθώς περνούν τα χρόνια.
(Ygeiamou – φωτο:pixabay)
