Αυτά τα ευρήματα, που προέρχονται από τη μελέτη κοόρτης NutriNet-Santé, αποκαλύπτουν ότι οι γαλακτωματοποιητές όπως οι καραγενάνες και οι εστέρες του μονο- και διακετυλοτρυγικού οξέος αυξάνουν τον κίνδυνο διαβήτη σε ποικίλα ποσοστά. Ενώ η μελέτη υποδηλώνει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να καθοριστεί η αιτιότητα και να αξιολογηθούν τα ρυθμιστικά μέτρα για τα πρόσθετα τροφίμων.
Στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, οι ενήλικες λαμβάνουν το 30 έως 60% της θερμιδικής τους πρόσληψης από εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Ένας αυξανόμενος όγκος επιδημιολογικών ερευνών δείχνει ότι η υψηλότερη κατανάλωση αυτών των τροφίμων σχετίζεται με αυξημένους κινδύνους διαβήτη και άλλων μεταβολικών ασθενειών.
Οι γαλακτωματοποιητές είναι από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα πρόσθετα. Συχνά προστίθενται σε επεξεργασμένα και συσκευασμένα τρόφιμα όπως ορισμένα βιομηχανικά κέικ, μπισκότα και επιδόρπια, καθώς και σε γιαούρτια, παγωτά, μπάρες σοκολάτας, βιομηχανικά ψωμιά, μαργαρίνες και έτοιμα προς κατανάλωση ή έτοιμα προς ζέσταμα γεύματα, προκειμένου να βελτιώσουν την εμφάνιση, τη γεύση και την υφή τους και να επιμηκύνουν τη διάρκεια ζωής τους. Αυτοί οι γαλακτωματοποιητές περιλαμβάνουν για παράδειγμα μονο- και διγλυκερίδια λιπαρών οξέων, καραγενάνες, τροποποιημένα άμυλα, λεκιθίνες, φωσφορικά άλατα, κυτταρίνες, κόμμεα και πηκτίνες.
Όπως συμβαίνει με όλα τα πρόσθετα τροφίμων, η ασφάλεια των γαλακτωματοποιητών είχε προηγουμένως αξιολογηθεί από υπηρεσίες ασφάλειας και υγείας τροφίμων με βάση τα επιστημονικά στοιχεία που ήταν διαθέσιμα κατά τη στιγμή της αξιολόγησής τους. Ωστόσο, ορισμένες πρόσφατες μελέτες υποδηλώνουν ότι οι γαλακτωματοποιητές μπορεί να διαταράξουν τη μικροχλωρίδα του εντέρου και να αυξήσουν τον κίνδυνο φλεγμονής και μεταβολικής διαταραχής, οδηγώντας δυνητικά σε αντίσταση στην ινσουλίνη και ανάπτυξη διαβήτη.
Πρωτοποριακή γαλλική μελέτη για τους γαλακτωματοποιητές
Για πρώτη φορά παγκοσμίως, μια ομάδα ερευνητών στη Γαλλία μελέτησε τις σχέσεις μεταξύ της διατροφικής πρόσληψης γαλακτωματοποιητών, που αξιολογήθηκαν σε μια περίοδο παρακολούθησης το πολύ 14 ετών, και του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 σε μια μεγάλη μελέτη ο γενικός πληθυσμός.
Τα αποτελέσματα βασίζονται στην ανάλυση δεδομένων από 104.139 ενήλικες στη Γαλλία (μέση ηλικία 43 ετών, 79% γυναίκες) που συμμετείχαν στη μελέτη web-cohort NutriNet-Santé μεταξύ 2009 και 2023.
Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν τουλάχιστον δύο ημέρες διατροφικών αρχείων, συλλέγοντας λεπτομερείς πληροφορίες για όλα τα τρόφιμα και ποτά που καταναλώθηκαν και τις εμπορικές μάρκες τους (στην περίπτωση των βιομηχανικών προϊόντων). Αυτά τα διατροφικά αρχεία επαναλαμβάνονταν κάθε έξι μήνες για 14 χρόνια και αντιστοιχίστηκαν με βάσεις δεδομένων προκειμένου να προσδιοριστεί η παρουσία και η ποσότητα προσθέτων τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων των γαλακτωματοποιητών) στα προϊόντα που καταναλώθηκαν. Πραγματοποιήθηκαν επίσης εργαστηριακές αναλύσεις για την παροχή ποσοτικών δεδομένων. Αυτό επέτρεψε τη μέτρηση της χρόνιας έκθεσης σε αυτούς τους γαλακτωματοποιητές με την πάροδο του χρόνου.
Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, οι συμμετέχοντες ανέφεραν την ανάπτυξη διαβήτη (1056 περιπτώσεις διαγνώστηκαν) και οι αναφορές επικυρώθηκαν χρησιμοποιώντας μια στρατηγική πολλαπλών πηγών (συμπεριλαμβανομένων δεδομένων σχετικά με τη χρήση φαρμάκων για τον διαβήτη). Αρκετοί γνωστοί παράγοντες κινδύνου για διαβήτη, όπως η ηλικία, το φύλο, το βάρος (ΔΜΣ), το μορφωτικό επίπεδο, το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα, το αλκοόλ και τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, καθώς και η συνολική διατροφική ποιότητα της δίαιτας (συμπεριλαμβανομένης της πρόσληψης ζάχαρης) , ελήφθησαν υπόψη στην ανάλυση.
Ευρήματα και επιπτώσεις της μελέτης
Μετά από μια μέση παρακολούθηση επτά ετών, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η χρόνια έκθεση – αξιολογούμενη με επαναλαμβανόμενα δεδομένα – στους ακόλουθους γαλακτωματοποιητές συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2:
καραγενάνες (συνολικές καρραγενάνες και Ε407, 3% αυξημένος κίνδυνος ανά αύξηση 100 mg την ημέρα)
φωσφορικό τρικάλιο (E340, 15% αυξημένος κίνδυνος ανά αύξηση 500 mg την ημέρα)
εστέρες μονο- και διακετυλοτρυγικού οξέος μονο- και διγλυκεριδίων λιπαρών οξέων (E472e, 4% αυξημένος κίνδυνος ανά αύξηση 100 mg την ημέρα)
κιτρικό νάτριο (E331, 4% αυξημένος κίνδυνος ανά αύξηση 500 mg την ημέρα)
κόμμι γκουάρ (E412, 11% αυξημένος κίνδυνος ανά αύξηση 500 mg την ημέρα)
αραβικό κόμμι (E414, 3% αυξημένος κίνδυνος ανά αύξηση 1000 mg την ημέρα)
κόμμι ξανθάνης (E415, 8% αυξημένος κίνδυνος ανά αύξηση 500 mg την ημέρα)
Αυτή η μελέτη αποτελεί μια αρχική εξερεύνηση αυτών των σχέσεων και απαιτούνται πλέον περαιτέρω έρευνες για να εδραιωθούν οι αιτιώδεις σχέσεις. Οι ερευνητές ανέφεραν αρκετούς περιορισμούς της μελέτης τους, όπως η κυριαρχία των γυναικών στο δείγμα, το υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης από τον γενικό πληθυσμό και γενικά περισσότερες συμπεριφορές που προάγουν την υγεία μεταξύ των συμμετεχόντων στη μελέτη NutriNet-Santé. Επομένως, απαιτείται προσοχή κατά την παρέκταση των συμπερασμάτων σε ολόκληρο τον γαλλικό πληθυσμό.
Ωστόσο, η μελέτη βασίζεται σε μεγάλο μέγεθος δείγματος και οι ερευνητές έχουν εξηγήσει έναν μεγάλο αριθμό παραγόντων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε προκατάληψη. Χρησιμοποίησαν επίσης μοναδικά, λεπτομερή δεδομένα σχετικά με την έκθεση σε πρόσθετα τροφίμων, μέχρι την εμπορική επωνυμία των βιομηχανικών προϊόντων που καταναλώθηκαν. Επιπλέον, τα αποτελέσματα παραμένουν συνεπή μέσω διαφόρων αναλύσεων ευαισθησίας [1], γεγονός που ενισχύει την αξιοπιστία τους.
«Αυτά τα ευρήματα προκύπτουν από μια μελέτη παρατήρησης προς το παρόν και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μόνα τους για τη δημιουργία μιας αιτιώδους σχέσης. Πρέπει να αναπαραχθούν σε άλλες επιδημιολογικές μελέτες παγκοσμίως και να συμπληρωθούν με τοξικολογικές και επεμβατικές πειραματικές μελέτες, για να πληροφορηθούν περαιτέρω οι μηχανισμοί που συνδέουν αυτούς τους γαλακτωματοποιητές προσθέτων τροφίμων και την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο, τα αποτελέσματά μας αντιπροσωπεύουν βασικά στοιχεία για τον εμπλουτισμό της συζήτησης σχετικά με την επαναξιολόγηση των κανονισμών σχετικά με τη χρήση προσθέτων στη βιομηχανία τροφίμων, προκειμένου να προστατεύονται καλύτερα οι καταναλωτές», εξηγούν η Mathilde Touvier, Διευθύντρια Έρευνας στο Inserm και ο Bernard Srour, Κατώτερος Καθηγητής. στο INRAE, κύριοι συγγραφείς της μελέτης.
photo: pixabay
