Αυτά είναι τα λόγια της Μαρίας Σγούρου, μιας 29χρονης ψυχολόγου με κινητική αναπηρία, η οποία, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία (3 Δεκεμβρίου), μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τα προσωπικά της βιώματα, για το πως κατάφερε η ίδια να εκπληρώσει τα όνειρα που έκανε ως παιδί, για τα εμπόδια που συνάντησε στην πορεία για την εκπλήρωσή τους και για το τι λείπει για να είναι το περιβάλλον προσβάσιμο στα άτομα με αναπηρία ώστε να μπορέσουν να εκπληρώσουν τα όνειρά τους. Έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές της, η Μαρία Σγούρου ίδρυσε ένα κέντρο ψυχοθεραπείας όπου απασχολούνται τέσσερα άτομα, διοργανώνει δωρεάν δράσεις ψυχικής υγείας και παράλληλα ανεβάζει βίντεο στο κανάλι της στο YouTube, τόσο για θέματα επικαιρότητας που απασχολούν την κοινωνία όσο και για θέματα που αφορούν την ψυχική υγεία.

«Γεννήθηκα στη Βέροια, σε μία εποχή που η αναπηρία και η αποδοχή της έκαναν τα πρώτα τους βήματα. Η αναπηρία μου είναι η αρθρογρύπωση. Πρόκειται για μία κατάσταση των οστών και των μυών η οποία επηρεάζει την κινητικότητα μου, δηλαδή η αναπηρία μου είναι κινητική. Τη δεκαετία του ΄90 η κατάσταση ήτανε ήδη αρκετά καλή για τα ΑμεΑ, όμως όχι το ίδιο καλή όπως σήμερα. Και μπορώ να πω ότι στην μικρή κοινωνία στην οποία γεννήθηκα έκανα τη διαφορά, υπό την έννοια ότι η οικογένειά μου και εγώ είχαμε μία πολύ πρωτοποριακή στάση απέναντι στην αναπηρία, και αυτό επηρέασε τη μικρή κοινότητα στην οποία ζούσα. Το 2013 έφυγα από τη Βέροια και ήρθα στην Θεσσαλονίκη για σπουδές. Έγινα ψυχολόγος. Είμαι αναπτυξιακή ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια Gestalt και αυτή τη στιγμή κάνω και το διδακτορικό μου στο πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Έχω ιδιωτικό κέντρο ψυχοθεραπείας, απασχολώ κι άλλες ψυχολόγους, διοργανώνω δωρεάν δράσεις ψυχικής υγείας. Όλα αυτά ήταν όνειρά μου. Γενικά όνειρό μου ήταν να ζω μια ζωή γεμάτη με ερεθίσματα, γεμάτη με δραστηριότητες, μία ζωή έξω από το σπίτι και γρήγορα, στην εφηβική μου ζωή, προέκυψε και η ανάγκη να βοηθάω τον άνθρωπο, να είμαι χρήσιμη, να προσφέρω, να ακούω, να υποστηρίζω και γι’ αυτό το λόγο επέλεξα αυτό το επάγγελμα» αφηγείται η Μαρία Σγούρου.

Οι δυσκολίες στην εκπλήρωση των ονείρων

Αναφερόμενη στις δυσκολίες που συνάντησε στην προσπάθειά της να κάνει τα όνειρά της πραγματικότητα λέει: «Μπορώ να πω ότι υπήρχαν κάποιες δυσκολίες όσον αφορά την προσβασιμότητα. Υπήρχε η δυσκολία όταν χαλούσαν τα ασανσέρ στο Πανεπιστήμιο. Το Πανεπιστήμιο δεν είχε τις καλύτερες προσβάσεις, ούτε τις καλύτερες υποδομές. Οι υποδομές ήταν παλιές, ήταν αφρόντιστες. Πολλές φορές λοιπόν χαλούσαν και δεν μπορούσα να παρακολουθήσω κάποια μαθήματα. Έπρεπε να περιμένω μέχρι να βγει η δήλωση των μαθημάτων για να δω ποιο μάθημα θα πάρω, σε ποια αίθουσα θα διδάσκεται, εάν η αίθουσα θα έχει ασανσέρ και αν θα είναι προσβάσιμη όταν αυτό θα είναι χαλασμένο. Υπήρχαν γενικά όλα αυτά. Όμως, χάρη στους φίλους που με περιέβαλαν εκείνη την περίοδο, χάρη στη δική μου μαχητικότητα και διεκδικητικότητα και χάρη και στη συνεννόηση μέσω των καθηγητών, τα κατάφερα και μπορώ να πω ότι δεν δυσκολεύτηκα να ολοκληρώσω τη σχολή μου στα τέσσερα χρόνια. Υπήρχαν όμως έντονα εμπόδια που η δική μου ανθετικότητα ήταν που τα ξεπέρασε και το περιβάλλον που με βοήθησε με τα ξεπεράσω. Ένας άλλος ανάπηρος στη θέση μου δεν ξέρω αν θα τα κατάφερνε. Τα εμπόδια ήταν έντονα, ήταν σοβαρά».

Το πρόβλημα δεν είναι η αναπηρία, αλλά η ανέτοιμη κοινωνία

«Το πρόβλημα των αναπήρων δεν είναι οι βλάβες που κουβαλούν στο σώμα τους. Είναι το γεγονός ότι η κοινωνία είναι ανέτοιμη να υποδεχτεί ισότιμα όλους τους χρήστες της. Βρισκόμαστε σε μία μη προσβάσιμη κοινωνία η οποία καθώς χτιζόταν δεν μας έλαβε υπόψη, δεν σκέφτηκε τα άτομα με αναπηρία. Ένα περιβάλλον το οποίο είναι ανέτοιμο να υποδεχτεί όλους τους χρήστες του είναι σίγουρα έναν ανάπηρο περιβάλλον, ένα μη λειτουργικό περιβάλλον. Ένα ανάπηρο άτομο, ανεξάρτητα από την αναπηρία του, μπορεί να εκπληρώσει το όνειρό του όταν έχει τη θέληση, αρκεί να υπάρχει η ανάλογη υποστήριξη από το στενό και το ευρύτερο περιβάλλον. Και εννοείται πρέπει να υπάρχουν και οι υποδομές και η βοήθεια από το κράτος. Γιατί σκεφτείτε, για το πιο απλό, που είναι δεδομένο για όλους, ο ανάπηρος χρειάζεται να παλέψει διπλά. Οπότε οι ανάπηροι είναι άνθρωποι με όνειρα που όμως χρειάζονται πολλαπλή προσπάθεια για να τα εκπληρώσουν, σε σχέση με τους μη αναπήρους και σε αυτή την πολλαπλή προσπάθεια όλοι οφείλουμε να στεκόμαστε αρωγοί» συνεχίζει η Μαρία Σγούρου.

Τι χρειάζεται να γίνει;

Αναφερόμενη σε όλα αυτά που χρειάζεται να γίνουν για να αρθούν τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους τα άτομα με αναπηρία σημειώνει: «Χρειαζόμαστε σίγουρα προσβασιμότητα στις μετακινήσεις, στα κτίρια, χρειαζόμαστε εκπαίδευση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, χρειαζόμαστε εκπαίδευση των εργοδοτών, κίνητρα ώστε να προσλαμβάνουνε ανάπηρα άτομα και -τελευταίο αλλά και σημαντικότερο- χρειαζόμαστε εκπαίδευση σε όλη την κοινωνία, ώστε η αναπηρία να μη γίνεται αντιληπτή ως μία κατάρα που έπεσε πάνω στο άτομο και το βρήκε κάποια συμφορά, αλλά ως μια παραλλαγή της φύσης, ως μία ποικιλία της φύσης, όπως ποικιλόμορφα είναι όλα τα στοιχεία που μας περιβάλλουν. Και για το λόγο αυτό θα έλεγα ότι βιώνουμε και τα τα μεγαλύτερα τραύματα εμείς οι ανάπηροι. Δηλαδή για το γεγονός ότι οι άνθρωποι γύρω μας, μάς βλέπουν σαν κάτι εξωτικό, σαν κάτι εξωπραγματικό, σαν κάτι πονεμένο. Οι ανάπηροι είναι άνθρωποι, όπως όλοι οι υπόλοιποι, με τις ίδιες ανάγκες, που απλά εμποδίζονται από την αμέλεια του περιβάλλοντος. Στη Θεσσαλονίκη όπου ζω, κινούμαι και εργάζομαι στο κέντρο, που είναι η πιο προσβάσιμη περιοχή της πόλης. Αποφεύγω τα μέσα μαζικής μεταφοράς, δεν τα βρίσκω προσβάσιμα. Τώρα να δούμε το μετρό πώς θα είναι και κατά πόσο θα είναι εύκολη η χρήση του. Αλλά και πάλι δεν θα διακινδύνευα να μείνω σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή και να είμαι αποκλεισμένη από τις επιλογές που δίνει το κέντρο».

Μηνύματα και προτάσεις για τα άτομα με αναπηρία

«Θα πρότεινα στα άτομα με αναπηρία έκθεση στη ζωή. Να μη φοβούνται να πληγωθούν, να συμβιβαστούν με το γεγονός ότι πρέπει να αντέξουν ένα ποσό πόνου κι ένα ποσό ματαίωσης για να αναπτυχθούν. Να συμβιβαστούν με το ότι, ενδεχομένως, εμείς οι ανάπηροι έχουμε περισσότερη ματαίωση από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Αξίζει τον κόπο. Και όσο πιο πολύ εκτίθενται στην καθημερινότητα, τόσο πιο πολλές πιθανότητες και ευκαιρίες δίνουν στους εαυτούς τους να πετύχουν αυτό που άλλοι θα νόμιζαν ακατόρθωτο. Οπότε προτείνω αλλεπάλληλες προσπάθειες, να μην εγκαταλείπουν την προσπάθεια, να επικεντρώνονται στο στόχο, να προσπαθούν να κυκλώνουν το στόχο τους από όποια μεριά μπορούν κι αν δεν πετύχουν με την πρώτη δεν πειράζει, θα πετύχουν με τις επόμενες. Να προσπαθούνε να ισχυροποιηθούν έναντι των δυσκολιών και έναντι των ματαιώσεων, να ζητούν βοήθεια από όπου μπορούν και να παίρνουν τη βοήθεια και όλα τα προνόμια και ό,τι μπορεί να προσφέρει το κράτος, έστω και αυτά τα λίγα που προσφέρει να τα αξιοποιούν προς όφελός τους, να δίνουν βάση στην υγεία τους και στην εμφάνισή τους, να φροντίζουν τους εαυτούς τους, να νιώθουν όμορφα με τους εαυτούς τους κοιτώντας στον καθρέφτη, να κάνουν οτιδήποτε μπορούν για να ομορφαίνουν τους εαυτούς τους. Αυτό βοηθάει πάρα πολύ στην κοινωνικότητα, το να δίνουν δηλαδή εξαιρετική σημασία στις κοινωνικές σχέσεις και να κυνηγούν τις κοινωνικές τους σχέσεις και τις φιλίες, τις γνωριμίες, τη δικτύωση. Εννοείται ακόμη ότι πρέπει να διεκδικούν την αυτονόμηση από την οικογένεια. Ένα ανάπηρο άτομο δυσκολεύεται περισσότερο από το μη ανάπηρο στο να αυτονομηθεί από το πατρικό περιβάλλον. Το ζητούμενο είναι να μπορούμε να ζούμε ισότιμα και αυτόνομα, να ζούμε μακριά από τους γονείς μας, ο καθένας με τη βοήθεια που χρειάζεται με κάποιο προσωπικό βοηθό, με κάποια βοηθήματα στο σπίτι. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να τολμούν να ζήσουν μακριά από τους γονείς τους. Η πραγματική ζωή ξεκινά όταν φεύγω από το πατρικό σπίτι και αυτό ισχύει τόσο για τους ανάπηρους όπως και για όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους» καταλήγει η Μαρία Σγούρου.

Αγγέλα Φωτοπούλου / photo: freepik