Ο Δημήτρης Τσιαχρής, MD, Ph.D Καρδιολόγος – Επεμβατικός Ηλεκτροφυσιολόγος, Διευθυντής Εργαστηρίου Βηματοδότησης & Ηλεκτροφυσιολογίας Athens Heart Center, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί, τελικά, μία «αθώα» συχνή αρρυθμία που ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους, σε παγκόσμιο επίπεδο είναι τελικά, μία επικίνδυνη πάθηση, η οποία εάν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να επιφέρει αρκετά σοβαρές επιπλοκές;
Σε όλα τα παραπάνω, στους νέους τρόπους αντιμετώπισης και τη συμβολή της τεχνολογικής εξέλιξης σε αυτό, μας απαντά, με απλό και κατανοητό τρόπο ο Δημήτρης Τσιαχρής, MD, Ph.D Καρδιολόγος – Επεμβατικός Ηλεκτροφυσιολόγος, Διευθυντής Εργαστηρίου Βηματοδότησης & Ηλεκτροφυσιολογίας Athens Heart Center, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή;
Η κολπική μαρμαρυγή είναι αφενός η πιο συχνή αρρυθμία της καρδιάς, αφετέρου, αποτελεί μία καρδιαγγειακή νόσο, όπως π.χ η στεφανιαία νόσος, αφού είναι σε θέση να επηρεάζει, μακροπρόθεσμα, την πρόγνωση του ασθενούς.
Πόσο συχνή πάθηση είναι και πως ανιχνεύεται;
Παλαιότερα θεωρούσαμε ότι αφορά μόνο στο 1% του πληθυσμού. Με την εξέλιξη Τα τελευταία χρόνια, η χρήση έξυπνων τεχνολογιών (smartphones και smartwatches) έχει αλλάξει, άρδην, τους τρόπους ανίχνευσης της νόσου. Τα νέα δεδομένα παρουσιάζουν αύξηση της επίπτωσης της νόσου, ξεπερνώντας το 3% (συζητάμε λοιπόν για περισσότερους από 300.000 Έλληνες ασθενείς). Τα έξυπνα ρολόγια όχι μόνο ανιχνεύουν αυτόματα την αρρυθμία αλλά μπορεί μόνος του ο καθένας να κάνει ηλεκτροκαρδιογράφημα και να το αποστείλει μετά στον γιατρό.
Που οφείλεται; Ποιοι είναι οι πιο συχνοί παράγοντες κινδύνου;
Πριν 20 μόλις χρόνια μάθαμε ότι το αίτιο είναι έκτοπος καρδιακός ιστός στις πνευμονικές φλέβες οι οποίες εκβάλλουν στην καρδιά (στον αριστερό κόλπο). Έκτοπο ιστό έχουμε όλοι οι άνθρωποι, απλά χρειάζονται κάποιες αφορμές για να πυροδοτηθούν αυτά τα έκτοπα κέντρα. Κλασικοί πυροδότες είναι οι βαλβιδοπάθειες, η καρδιακή ανεπάρκεια και η υπέρταση. Συχνότερα, η αρρυθμία πυροδοτείται από τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μετά από ένα βαρύ γεύμα σε μια κουραστική μέρα και ακόμα περισσότερο μετά κατανάλωση αλκοόλ. Παράλληλα η έντονη άσκηση σε ανταγωνιστικό επίπεδο συνδέεται με αυτήν την αρρυθμία ενώ εάν κάποιος ξυπνάει με κολπική μαρμαρυγή πρέπει πάντα να διερευνούμε τον ρόλο της υπνικής άπνοιας.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται;
Οι περισσότεροι ασθενείς μπορεί να αισθανθούν τον ακανόνιστο κτύπο της καρδιάς τους, ενώ σε άλλες περιπτώσεις αναφέρεται δύσπνοια, ζάλη ή μόνο εύκολη κόπωση. Δυστυχώς σε κάποιες περιπτώσεις, τα αρχικά συμπτώματα είναι ήπια και δεν ανησυχούν τον ασθενή. Υπάρχει δε, ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών στους οποίους τα συμπτώματα εμφανίζονται με αγνώστου ενάρξεως κολπική μαρμαρυγή, με την οποία έχουν εξοικειωθεί, οπότε και δεν τα αναφέρουν.
Είναι επικίνδυνη εάν μείνει χωρίς θεραπεία, τι κινδύνους κρύβει;
Επειδή το αίμα στην καρδιά λιμνάζει, όταν αυτή μαρμαίρει (παγώνει), οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή έχουν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου, τριπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας και πενταπλάσιο κίνδυνο σοβαρού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Πως αντιμετωπίζεται;
Πρώτον, χορηγούμε αντιπηκτικά στους ασθενείς που έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού. Σε γενικές γραμμές, όσοι είναι >65 ετών ή εμφανίζουν άλλες καρδιακές παθήσεις οφείλουν να λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα. Παράλληλα, αποκαθιστούμε την φυσιολογική λειτουργία της καρδιάς είτε με χορήγηση αντιαρρυθμικών φαρμάκων είτε πιο αποτελεσματικά, με την κατάλυση (ablation) κολπικής μαρμαρυγής.
Πότε και σε ποιους χρειάζεται η κατάλυση;
Όλοι οι ασθενείς με συμπτώματα είναι υποψήφιοι για κατάλυση ειδικά εάν έχουν αποτύχει τα αντιαρρυθμικά φάρμακα. Η επέμβαση πραγματοποιείται από την δεξιά μηροβουβωνική περιοχή υπό ήπια νάρκωση και διαρκεί περίπου 90 λεπτά. Σκοπός της είναι η δημιουργία μια μόνιμης «αντιπυρικής» ζώνης στον αριστερό κόλπο που θα εμποδίζει την αρρυθμία να εισέλθει στην καρδιά. Οι ασθενείς παραμένουν στο νοσοκομείο για μία ημέρα. Την τελευταία δεκαετία έχει τελειοποιηθεί η τεχνολογία της κρυοπηξίας των πνευμονικών φλεβών με πρωτοπόρο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο το Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Ίαση επιτυγχάνεται στο 80% των ασθενών με παροξυσμική μορφή και στο 60% με εμμένουσα μορφή με οριστική διακοπή πολλών από τα φάρμακα. Αξιοσημείωτο είναι ότι στο σύνολο των ασθενών με εμμένουσα μορφή δεν βελτιώνεται απλά η ποιότητα ζωής αλλά παρατείνεται σημαντικά η επιβίωση ειδικά όσο περισσότερο έχει επηρεαστεί η καρδιακή λειτουργία από την αρρυθμία.
Τι νεότερο υπάρχει σήμερα στην θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής;
Η δεκαετία του 2020 έχει ξεκινήσει με νέες τεχνολογίες (χρήση παλμικών κυμάτων και μπαλονιών θερμικής ενέργειας) (εικόνα 2), οι οποίες υπόσχονται ακόμα καλύτερα αποτελέσματα στις πλέον δύσκολες περιπτώσεις. Το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών έχει επιλεγεί ανάμεσα στα πρώτα κέντρα της Ευρώπης για την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών κατάλυσης οι οποίες θα αλλάξουν οριστικά την φυσική ιστορία της νόσου. Τηρούμε στο ακέραιο την δέσμευσή μας να παραμένουμε πάντα ένα βήμα μπροστά.
Εξειδίκευση και Οργανωμένες Νοσοκομειακές δομές:
Οι τεχνικές αντιμετώπισης της κολπικής μαρμαρυγής, αλλά και των παθήσεων της καρδιάς, γενικότερα, απαιτούν εξειδίκευση, σύγχρονο νοσοκομειακό υλικοτεχνικό εξοπλισμό και συνεργασία μεταξύ ιατρικών ειδικοτήτων, οι οποίες συνθέτουν τη Διεπιστημονική Ομάδα. Η καθημερινή ενημέρωση για τις επιστημονικές εξελίξεις σε συνδυασμό με τις συνεχείς επενδύσεις του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών σε βιοϊατρικό εξοπλισμό, μας επιτρέπει να διαθέτουμε στα νοσοκομεία του Ομίλου, την τελευταία λέξη της σύγχρονης τεχνολογίας ώστε να είμαστε σε θέση να προσφέρουμε την πλέον εξατομικευμένη, ακίνδυνη και ελάχιστα επεμβατική λύση, για κάθε περίπτωση όσο σύμπλοκη κι αν είναι. Ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία έχει τελειοποιηθεί η τεχνολογία της κρυοπηξίας των πνευμονικών φλεβών με πρωτοπόρο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, το Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας του Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Όλα αυτά τα χρόνια, έχουμε πραγματοποιήσει έναν πολύ μεγάλο αριθμό επεμβάσεων που αφορούν στην κολπική μαρμαρυγή με υψηλότατα ποσοστά επιτυχίας. Με αυτόν τον τρόπο, οι ασθενείς μας βιώνουν μία πολύ καλύτερη καθημερινότητα, κυρίως, όμως έχουμε καταφέρει να παρατείνουμε, σημαντικά, το προσδόκιμο ζωής τους, ιδίως σε περιπτώσεις που έχει επηρεαστεί σημαντικά η καρδιακή λειτουργία από την αρρυθμία.
imerisia/ pexels
